صندوق ETF چیست؟

صندوق ETF چیست؟ چگونه معامله می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت صندوق ETF (صندوق قابل معامله) نوعی صندوق است که خرید و فروش آن‌ از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها (ایزی تریدر نسخه اربیس) انجام می‌شود. یعنی ETFها را می‌توان همانند سهام بورسی خرید و فروش کرد. صندوق‌های ETF می‌توانند از نوع درآمد ثابت، سهامی، شاخصی و… باشند.

آنچه در این مطلب مطالعه خواهید کرد:

• ETF چیست؟
• تفاوت صندوق‌ ETF با صندوق‌ مشترک
• بازارگردان جایگزین ضامن نقدشوندگی
• مزایای صندوق‌ ETF
• انواع صندوق‌هایETF
• صندوق‌های ETF کارگزاری مفید
• سوالات متداول

ETF چیست؟

ETF مخفف کلمه انگلیسی “Exchange-traded fund” بوده و به معنی «صندوق قابل معامله» است. ETF یا «ای‌تی‌اف» دقیقا مانند سهام در بورس معامله می‌شود. قیمت یک صندوق ETF در طول روز معاملاتی و از نوسان قیمت خرید و فروش آن در بازار تغییر خواهد کرد. این عمل برخلاف صندوق‌های صدور و ابطالی بوده که از محاسبه NAV صندوق تعیین قیمت می‌شوند.

صندوق ‌ETF ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند، یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. شما با خرید واحدهای ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار، سود کسب کند.

تفاوت صندوق های ETF با صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک در چیست؟

همان‌طور که ذکر شد این صندوق ها ساختاری شبیه به صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک دارند اما برخلاف صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک، که فقط در پایان روز و پس از محاسبه NAV می‌توان آن‌ها را خریدوفروش کرد. سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای صندوق ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند و از مزیت نقدشوندگی سریعتر آن نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بهره‌مند شوند. همچنین مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایه گذاری در این صندوق ها و به‌نوعی کم‌هزینه‌تر بودن از دیگر ویژگی‌های این مدل سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است.

البته این نوع صندوق‌ها محدودیت‌هایی نیز دارند، ازجمله به دلیل اینکه مانند سهام معامله می‌شوند، این امکان وجود دارد سهام این صندوق ها قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل، به قیمت‌های متفاوت از NAV معامله شوند. سرمایه‌گذاری در صندوق های ETF شباهت بسیاری به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارد اما تفاوت اصلی ساختار‌ETF‌ها با صندوق های سرمایه‌گذاری دیگر، ایجاد نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار سهام است.

بازارگردان جایگزین ضامن نقدشوندگی

در صندوق های ETF رکن ضامن نقدشوندگی حذف شده‌ و رکن جدیدی به‌عنوان بازارگردان، زمینه نقدشوندگی واحدهای سرمایه‌گذاری ETF را در بازار فراهم می‌کند و در مواقعی که عرضه کننده ای وجود نداشته باشد و یا خریدار دیگری وجود نداشته باشد به فروش و یا خرید واحدهای تقاضا شده و یا عرضه شده مبادرت می‌ورزد. صندوق های قابل معامله در بورس یا ETF به سه دسته سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری مختلط و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند. تفاوت این سه نوع صندوق علاوه بر استراتژی معاملاتی آن‌ها که از نام آن‌ها مشخص است، در کارمزد خرید و فروش آن‌ها است.

این نوع صندوق ها بیش از ۲۰ سال است که به بازار معرفی‌شده‌ و در طول دهه گذشته رشد چشمگیری را تجربه کرده اند. اولین ETF در سال ۱۹۹۳ با نام اسپایدر (SPDR)به بازار معرفی شد که به‌قصد پیروی از شاخص S&P500 طراحی‌ شده است.

مزایای صندوق‌ ETF

• معافیت مالیاتی معاملات واحدها
• افزایش نقد شوندگی واحدهای صندوق با وجود عملیات بازارگردانی
• تخصیص بهینه‌دارایی‏ها‌(متنوع‌سازی) با حذف هزینه و صرف زمان اندک
• سادگی، سهولت و سرعت در معامله
• کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق های فعلی
• خریدوفروش آنلاین واحدهای صندوق

انواع صندوق‌هایETF

صندوق‌های etf در بورس به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

صندوق ETF درآمد ثابت

صندوق‌ قابل معامله درآمد ثابت بر دو نوع اول و دوم است. صندوق‌های با درآمد ثابت نوع اول دارای تقسیم سود به صورت ماهانه هستند. صندوق‌های با درآمد ثابت نوع دوم دارای تقسیم سود به صورت ماهانه یا دوره‌ای نبوده و از سود آن‌ها از اختلاف قیمت خرید و فروش حاصل می‌شود. هدف اصلی این صندوق‌ها کسب بازدهی تقریبا ثابت و بدون ریسک است. بنابراین بیشتر پرتفوی این صندوق را سپرده‌های بانکی و اوراق درآمد ثابت بورسی و فرابورسی مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اسناد خزانه اسلامی و… تشکیل می‌دهد.

صندوق ETF طلا

صندوق طلا یکی از انواع صندوق‌ قابل معامله (ETF) در بورس کالا است. این صندوق‌ها عمده سرمایه خود را روی گواهی سپرده سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌ طلا حداقل ۷۰ درصد از دارایی خود را در خرید سکه طلا و و مابقی را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کند.

صندوق ETF سهامی

صندوق قابل معامله سهامی ۷۰ الی ۹۵ درصد از سرمایه جمع‌آوری شده را در سهام و حق‌تقدم سهام پذیرفته شده در بورس و مابقی سرمایه به میزان ۵ الی ۳۰ درصد را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کند. واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی نیز یکی از انواع صندوق‌های سهامی هستند که ساختار آن‌ها به دلیل وجود مکانیزم اهرم کمی متفاوت است.

صندوق ETF مختلط

صندوق قابل معامله مختلط هم بر روی سهام شرکت‌های فعال در بورس و هم بر روی اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کند. در صندوق مختلط ترکیب دارایی به این صورت است؛ ۶۰ درصد سهام و ۴۰ درصد اوراق درآمد ثابت یا ۴۰ درصد سهام و ۶۰ درصد اوراق درآمد ثابت.

صندوق ETF شاخصی

صندوق سرمایه گذاری شاخصی (Index fund) نوعی صندوق است که هدف آن انطباق بالای پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌های بازار سهام که می‌تواند شاخص‌ کل، شاخص کل هم‌وزن یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد خواهد بود. این صندوق‌ها باید حداقل ۸۵ درصد از کل دارایی‌های خود را به سهام و حق تقدم شرکت‌هایی که در شاخصی که از آن تبعیت می‌کنند، اختصاص دهند.

صندوق ETF بخشی

صندوق سرمایه‌گذاری بخشی (Sector Funds) یکی از انواع صندوق‌های مشترک یا قابل معامله (ETF) است که به‌جای سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف، روی یک صنعت خاص تمرکز کرده و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا از بازدهی یک صنعت به صورت کامل بهره‌مند شوند. این نوع از صندوق‌ها می‌توانند در همه صنایع از جمله فلزات اساسی، پتروشیمی، تکنولوژی، غذایی، املاک و… سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌های ETF کارگزاری مفید

سبدگردان مفید با تاسیس انواع مختلفی از صندوق‌های قابل معامله ETF، در تلاش است خواسته‌های طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران را پوشش دهد. صندوق‌های قابل معامله مفید به شرح زیر است:

صندوق درآمد ثابت آوند

صندوق آوند‌ یک صندوق با درآمد ثابت نوع دوم است. مهم‌ترین تفاوت صندوق با درآمد ثابت و صندوق با درآمد ثابت نوع دوم در ترکیب دارایی آن‌هاست. با توجه به درآمد ثابت بودن این صندوق، حتی در شرایط منفی بازار بورس و روزهای تعطیل نیز سود خواهید کرد.

آشنایی بیشتر با «صندوق درآمد ثابت آوند»

صندوق اهرمی توان

واحدهای ممتاز صندوق اهرمی توان، از نوع اهرمی هستند که به صورت ETF عرضه شده و از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین خرید و فروش می‌شوند. این واحدها از توان مالی ایجاد شده از محل دارایی‌های واحدهای عادی بهره‌مند شده و می‌توانند سود یا زیان بیشتری داشته باشند.

آشنایی بیشتر با «صندوق اهرمی توان»

صندوق سهامی اطلس

اگر فرصت یا مهارت کافی برای تحلیل و بررسی بازار بورس ندارید و ترجیح می‌دهید تیمی از متخصصین بازار سرمایه این کار را به جای شما انجام دهند، در صندوق «اطلس» مفید سرمایه‌گذاری کنید. صندوق سهامی ETF اطلس همواره سبدی از سهام ارزشمند بورس را در اختیار دارد.

آشنایی بیشتر با «صندوق سهامی اطلس»

صندوق شاخصی آرام

صندوق شاخصی آرام تشکیل شده از یک پرتفوی متناسب با شاخص کل بورس است تا بتواند بازدهی مشابه با آن را کسب کند. سبد دارایی صندوق شاخصی آرام، به گونه‌ای مدیریت می‌شود که عملکردی شبیه به شاخص ۵۰ شرکت بزرگ رقم بزند. البته بنا به صلاحدید مدیر صندوق، تا ۲۰ درصد ترکیب این دارایی‌ها می‌تواند متفاوت باشد.

آشنایی بیشتر با «صندوق شاخصی آرام»

صندوق مبتنی بر طلا عیار

عمده وجوه سرمایه‌گذاری شده در این صندوق به خرید اوراق سکه طلا و شمش طلا اختصاص داده می‌شود و در واقع ارزش واحدهای این صندوق بر اساس قیمت سکه طلا، شمش طلا و گواهی سپرده کالایی سکه طلا در بورس کالا مشخص می‌شود.

آشنایی بیشتر با «صندوق عیار مفید»

صندوق بخشی استیل

فلزات اساسی در چرخه تجاری صنعت، در رده صنایع رشدی قرار می‌گیرند. همینن راستا صندوق استیل مفید با تشکیل سبدی متنوع از سهام شرکت‌های گروه فلزات اساسی، سرمایه‌گذاری با مدیریت حرفه‌ای و فعال در این صنعت را فراهم کرده و می‌تواند پتانسیل کسب بازدهی بالاتر نسبت به بازار را افزایش دهد.

آشنایی بیشتر با «صندوق بخشی استیل»

سوالات متداول