صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟

صندوق پوشش ریسک، یک نهاد مالی است که با استفاده از استراتژی‌های پیچیده و متنوع مالی به دنبال کسب بازدهی بالا است. این صندوق‌ها به دلیل ساختار منعطف خود قادر به اتخاذ تدابیری هستند که برای سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ممکن نیست. صندوق‌های پوشش ریسک از روش‌های پیچیده و گسترده‌ای برای افزایش یا حفظ سرمایه استفاده می‌کنند. این صندوق‌ها غالباً در دارایی‌های مختلفی از جمله اوراق مشتقه، سهام، اوراق قرضه، کالاها و … سرمایه‌گذاری می‌کنند. یکی از اهداف اصلی آن‌ها کاهش وابستگی به روندهای کلی بازار و تلاش برای کسب بازده در هر شرایطی از بازار است. در این مقاله به بررسی عمیق‌ صندوق پوشش ریسک و دلایلی که آن‌ را به یک انتخاب جذاب برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر تبدیل می‌کند می‌پردازیم. 

صندوق پوشش ریسک چیست؟

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) از نوعی سرمایه‌گذاری با هدف مدیریت ریسک و کسب حداکثر بازدهی با استفاده از انواع متنوعی از استراتژی‌های مالی و ابزارهای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند. مدیریت این صندوق‌ها توسط کارشناسانی صورت می‌گیرد که دارای تخصص و دانش فنی لازم هستند تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری را با توجه به ریسک آن‌ها ارزیابی کنند. لازم به ذکر است که فعلا سرمایه‌گذاری در صندوق پوشش ریسک در ایران، امکان‌پذیر نیست.

انواع صندوق های پوشش ریسک

صندوق پوشش ریسک به دلیل انعطاف‌پذیری بالا در انتخاب استراتژی‌های سرمایه‌گذاری، می‌تواند در انواع مختلفی تقسیم‌بندی شود. در اینجا به برخی از رایج‌ترین انواع صندوق‌های پوشش ریسک می‌پردازیم:

صندوق‌های کلان جهانی (Global Macro Funds): این نوع صندوق‌ها با استفاده از پیش‌بینی و تحلیل رویدادهای اقتصاد کلان جهانی به دنبال کسب سود هستند. آن‌ها ممکن است در بازارهای مختلفی مانند ارز، سهام، اوراق مشتقه و کالا سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌های بازده نسبی (Relative Value Funds): این نوع از صندوق پوشش ریسک، سعی می‌کند از تفاوت‌های قیمتی بین اوراق بهادار مشابه بهره ببرد، مانند تفاوت‌های قیمتی بین اوراق قرضه دولتی و شرکتی یا اوراق مشتقه.

صندوق‌های بازار خنثی (Market Neutral Funds): این نوع صندوق‌ها سعی دارند با اتخاذ مواضع خرید و فروش همزمان، ریسک بازار را به حداقل رسانده و بازدهی مستقل از جهت بازار کسب کنند.

ویژگی های صندوق پوشش ریسک

صندوق پوشش ریسک نوعی از سرمایه‌گذاری است که با هدف کسب بازدهی بالا، حتی در شرایط نامساعد بازار، طراحی شده‌‌است. این صندوق‌ دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که آن‌ها را از سایر انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

۱. ریسک و بازدهی بالا: صندوق پوشش ریسک برای کسب بازدهی بالا طراحی شده‌است و معمولاً ریسک‌های بالاتری را نسبت به سایر صندوق‌ها می‌پذیرد.

۲.استفاده از اهرم‌های مالی: این صندوق‌ها اغلب از اهرم‌های مالی استفاده می‌کنند تا پتانسیل سود خود را افزایش دهند. این کار باعث افزایش میزان سرمایه موجود برای سرمایه‌گذاری و در نتیجه، افزایش پتانسیل بازدهی و ریسک می‌شود.

۳. استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متنوع: صندوق‌های پوشش ریسک از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری گوناگونی استفاده می‌کنند که می‌تواند شامل معاملات ارز، کالا، اوراق بدهی، سهام و حتی ابزار مشتقه باشد.

۴.محدودیت‌های دسترسی: سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها معمولاً برای سازمان‌ها یا افراد با سرمایه‌های خاص قابل دسترس است و نیاز به سرمایه‌ اولیه قابل توجهی دارد.

۵. نظارت کمتر: صندوق پوشش ریسک در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری معمولی تحت نظارت مقرراتی کمتری قرار دارد، که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با انعطاف‌پذیری بیشتری عمل کنند.

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

صندوق پوشش ریسک از استراتژی‌های متنوعی برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کند که شامل: استفاده از استراتژی هجینگ، آربیتراژ، استفاده از موقعیت‌های معکوس (Short Selling) و استفاده از ابزارهای مالی مشتقه می‌شود. این تکنیک‌ها این امکان را فراهم می‌کند که در شرایط بازار نزولی نیز سود کسب کنند.

استفاده از آربیتراژ: آربیتراژ به معنای بهره‌برداری از تفاوت‌ قیمتی یک کالای معین در بازارهای مختلف است. مدیران صندوق‌های پوشش ریسک به دلیل داشتن تخصص و دقت بالا، به طور مداوم بازارهای مختلف را زیر نظر دارند و به دنبال شناسایی فرصت‌های قیمتی هستند. بهره‌گیری به موقع از این فرصت‌ها باعث کسب سود قابل توجه برای صندوق می‌شود.

استفاده از موقعیت‌های معکوس (Short Selling): فروش معکوس یا فروش استقراضی شیوه‌ای است که در آن فردی سهامی را که خود مالک آن نیست، از دیگری به امانت گرفته و به فروش می‌رساند. این عمل با امید به کاهش قیمت سهم انجام می‌شود تا بتوان آن را در آینده با قیمت پایین‌تری خریداری کرد و به مالک اصلی بازگرداند. صندوق پوشش ریسک در دوره‌های رکود بازار از این استراتژی استفاده می‌کند تا با قرض گرفتن و فروش سهام، از کاهش قیمت‌ها سود ببرد. 

استفاده از ابزارهای مالی مشتقه: مشتقات مالی مانند قراردادهای آپشن و قراردادهای آتی، ابزارهایی هستند که ارزش آن‌ها بر پایه دارایی‌های دیگری نظیر سهام تعیین می‌شود. این نوع از ابزارها ممکن است در دیگر سرمایه‌گذاری‌ها کمتر مورد توجه قرار گیرند. اما صندوق‌های پوشش ریسک با سرمایه‌گذاری در این ابزارها، از پتانسیل‌های مختلف بازار به نفع خود استفاده می‌کنند.

بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک

لازم به ذکر است که صندوق‌های پوشش ریسک در ایران فعالیتی ندارند، اما به منظور ارتقاء دانش و آگاهی در بازار سرمایه می‌توان از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این صندوق‌های مطلع شد.

 اگر تصمیم به خرید واحدهای صندوق پوشش ریسک در دوران صعود بازار را داشتید، این نکته را مدنظر قرار دهید که مدیران این صندوق‌ها با تحلیل دقیق بازار، سعی در انتخاب بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری دارند. از آنجا که این صندوق‌ها از ابزارهای اهرمی و مشتقه بهره می‌برند جزء سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک محسوب می شوند، اما در شرایط مساعد بازار قادر به تحقق بازده‌های قابل توجهی هستند. همچنین در زمان‌هایی که بازار مالی دچار نوسانات و ریسک‌های بالا می‌شود، سرمایه‌گذاران با استفاده از تخصص مدیران صندوق‌های پوشش ریسک می‌توانند نه تنها از سرمایه خود محافظت کنند، بلکه از نوسانات بازار نیز بهره‌مند شوند.

صندوق پوشش ریسک در مقایسه با صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق‌های پوشش ریسک عموماً پرریسک‌ تر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند. مدیران این صندوق‌ها اختیار بیشتری برای سرمایه‌گذاری در طیف گسترده‌ای از دارایی‌ها و استفاده از استراتژی‌های جسورانه‌تر دارند. همچنین می‌تواند در زمین، املاک و مستغلات، سهام، مشتقات و ارزها سرمایه گذاری کند. در حالی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک اغلب از سهام یا اوراق قرضه به عنوان ابزار خود برای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت استفاده می‌کنند. برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که در آن سرمایه‌گذار می‌تواند دارایی خود را در هر زمانی بفروشد، صندوق‌های پوشش ریسک اغلب دوره یک ساله را برای نقد کردن دارایی تعیین می‌کنند. آن‌ها برای دستیابی به دستاوردهای بزرگ، معمولا پر ریسک عمل می‌کنند.

یکی از چالش‌های کلیدی صندوق‌های پوشش ریسک، هزینه‌های بالای مدیریت است. سرمایه‌گذاران باید درک کنند که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک نیاز به دانش و تخصص بالایی در مورد استراتژی‌ها و ریسک‌های مالی دارد. همچنین سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به افرادی که دانش محدودی در بازار سرمایه دارند توصیه نمی‌شود.

سوالات متداول