نحوه انحصار وراثت در بازار سرمایه و کارگزاری مفید

یکی از سوالاتی که در فرآیند انحصار وراثت برای بازماندگان فرد متوفی ایجاد می‌شود این است که چگونه می‌توان به دارایی‌های متوفی در بازار سرمایه که تحت نظارت کارگزاری مفید قرار دارد، دستیابی پیدا کرد و آن‌ها را بین وراث تقسیم کرد؟ در ادامه ضمن بررسی ۴ حالت مختلف، به معرفی راهکار متناسب با هر وضعیت پرداخته می‌شود.

برای مطالعه هر بخش، کلیک کنید:

• متوفی در پرتفوی سپرده‌گذاری خود در کارگزاری مفید اوراق بهادار دارد
• متوفی در حساب کاربری خود در سامانه معاملاتی کارگزاری مفید وجه نقد دارد
• متوفی مالک واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت مدیریت کارگزاری مفید است
• متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری مفید، سهام عدالت یا وجه نقد دارد

۱- متوفی در پرتفوی سپرده‌گذاری خود در کارگزاری مفید اوراق بهادار دارد

در این حالت وکیل وراث، باید با همراه داشتن مدارک مورد نیاز به دفاتر پیشخوان دولت منتخب مراجعه نماید. لازم به ذکر است که وکیل باید از همه وراث برای پیگیری امور انحصار وراثت وکالت رسمی داشته باشد. این مدارک شامل وکالتنامه و مدارک هویتی وکیل و همچنین گواهی فوت متوفی، برگه انحصار وراثت، گواهی واريز ماليات بر ارث كه اسم سهام شركت در آن درج شده باشد، مدارک هویتی متوفی و کلیه ورثه و برگه سهام است.

۲- متوفی در حساب کاربری خود در سامانه معاملاتی کارگزاری مفید وجه نقد دارد

در این صورت یکی از وراث باید به همراه مدارک هویتی خود، مستندات فوت متوفی و برگه انحصار وراثت، به یکی از شعب کارگزاری مفید مراجعه کند. در این مرحله، کارگزاری مفید طی نامه‌ای رسمی، موجودی حساب متوفی را به اداره دارایی اعلام می‌کند و نامه را در اختیار شخص مراجعه کننده قرار می‌دهد تا وی نیز آن را تحویل اداره دارایی کند.

 در ادامه، اداره دارایی نیز پس از کسر مالیات و عوارض از مانده حساب، موجودی قابل تقسیم بین وراث را طی نامه‌ای رسمی به کارگزاری مفید اعلام می‌کند و نامه را در اختیار مراجعه کننده قرار می‌دهد. به دنبال آن، وی نیز باید با همراه داشتن این نامه، گواهی فوت متوفی، برگه انحصار وراثت، شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث و مشخصات حساب بانکی تمام وراث شامل شماره حساب و شماره شبا، مجددا به شعبه کارگزاری مفید مراجعه کند.

در نهایت کارگزاری مفید مبالغ مشخص شده توسط اداره دارایی را به حساب بانکی وراث واریز می‌کند.

نکته: چنانچه شخص متوفی هم در حساب کاربری خود در کارگزاری مفید وجه نقد داشته باشد و هم در پرتفوی سپرده‌گذاری خود در کارگزاری‌ مفید، اوراق بهادار داشته باشد (حالت‌های ۱ و ۲)، باید کلیه مراحل مربوط به هر دو حالت فوق انجام شود.

۳- متوفی مالک واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت مدیریت کارگزاری مفید است

ممکن است متوفی قبلا در صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال تحت مدیریت کارگزاری مفید سرمایه‌گذاری کرده باشد و مالک واحدهایی از این صندوق‌ها باشد. 

مراحل دریافت وجه نقد ناشی از واحدهای صندوق، مشابه مراحل حالت ۲ است. در این شرایط، کارگزاری مفید طی نامه‌ای رسمی مبلغ تقریبی ارزش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت تملک متوفی را به اداره دارایی اعلام می‌کند. در نهایت پس از انجام مراحلی که در حالت ۲ اشاره شد، وجه ناشی از واحدهای صندوق بین وراث تقسیم شده و به حساب بانکی آن‌‌ها واریز می‌شود.

نکته: تنها می‌توان وجه نقد مربوط ارزش واحدهای صندوق تحت تملک متوفی را بین وراث تقسیم کرد و خود واحدهای صندوق، قابل تقسیم نیستند.

۴- متوفی در دارای سهام عدالت یا هرنوع دارایی (سهام) است

پیش از هر چیز، لازم است وراث برای اطمینان از وضعیت سهام‌ عدالت‌ فرد متوفی به سامانه الکترونیکی سهام عدالت‌ مراجعه کرده و صورت وضعیت دارایی سهام عدالت‌ متوفی را مشاهده کنند. همچنین امکان مشاهده دارایی‌های متوفی در درگاه یکپارچه ذینفعان فراهم است. تنها وراث می‌توانند در این سامانه و در قسمت میزخدمت الکترونیک، درخواست مشاهده دارایی‌های متوفی را داشته باشند. در ادامه در صورتی که متوفی وجه نقد یا سهام عدالت داشته باشد، یکی از حالت‌های زیر به وجود می‌آید:

الف) متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری مفید فقط وجه نقد دارد

اقدامات لازم برای دریافت وجه نقد دقیقا مشابه حالت ۲ است. یعنی یکی از وراث باید به همراه مدارک هویتی خود، مستندات فوت متوفی و برگه انحصار وراثت، به یکی از شعب کارگزاری‌ مفید مراجعه کند. در این مرحله، کارگزاری مفید طی نامه‌ای رسمی، موجودی حساب متوفی را به اداره دارایی اعلام می‌کند و نامه را در اختیار شخص مراجعه کننده قرار می‌دهد تا وی نیز آن را تحویل اداره دارایی کند.

 در ادامه، اداره دارایی نیز پس از کسر مالیات و عوارض از مانده حساب، موجودی قابل تقسیم بین وراث را طی نامه‌ای رسمی به کارگزاری مفید اعلام می‌کند و نامه را در اختیار مراجعه کننده قرار می‌دهد. به دنبال آن، وی نیز باید با همراه داشتن این نامه، گواهی فوت متوفی، برگه انحصار وراثت، شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث و مشخصات حساب بانکی تمام وراث شامل شماره حساب و شماره شبا، مجددا به شعبه کارگزاری مفید مراجعه کند.

در نهایت کارگزاری مفید مبالغ مشخص شده توسط اداره دارایی را به حساب بانکی وراث واریز می‌کند.

ب) متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری مفید فقط سهام عدالت دارد

 در این صورت برای تقسیم سهام‌ عدالت‌ فرد متوفی، وراث قانونی ایشان و یا وکلای قانونی این افراد باید به یکی از دفاتر پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه نموده و با ارائه مدارک لازم و امضای تقسیم‌نامه سهام‌ عدالت‌، نسبت به انحصار آن اقدام نمایند. لازم به ذکر است که برای انجام این مرحله حضور همه وراث قانونی و یا وکلایشان در دفتر پیشخوان ضروری است.

مدارک لازم برای ارائه به دفتر پیشخوان برای تقسیم سهام‌ عدالت‌ فرد متوفی شامل موارد زیر است:

• کدملی و تاریخ تولد متوفی
• اصل کارت ملی وراث قانونی
• اصل گواهی حصر وراثت شخص متوفی
• شماره شبای بانکی وراث
• نشانی و کدپستی محل اقامت یکی از وراث

ج) متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری‌ مفید هم وجه نقد دارد و هم سهام عدالت

در این صورت باید کلیه مراحل حالت‌های الف و ب انجام شود.

توجه: حتما قبل از هرگونه مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، آخرین اطلاعات و جزئیات مربوط تقسیم اوراق بهادار یا سهام عدالت تحت مالکیت شخص متوفی را در سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، قسمت سوالات متداول و نقل و انتقال قهری، مطالعه کنید.

سوالات متداول