صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی
زمان مطالعه: 9 دقیقه
انتشار ۱۶ آذر ۱۴۰۲
تعداد بازدید: 41967
سطح مبتدی

صندوق‌ اهرمی یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که از تکنیک‌ اهرم مالی برای به دست آوردن بازدهی مضاعف از یک سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند. این صندوق همزمان از دو ساز و کار «صدور و ابطال» و «قابل معامله در بورس (ETF)» برای سرمایه‌گذاری و انتقال مالکیت واحد‌ها استفاده می‌کند. سازوکار نوع واحدهای این صندوق با سطح ریسک آن‌ها ارتباط دارد. به این صورت که واحدهای صدور و ابطالی را واحدهای بدون ریسک و واحدهای قابل معامله در بورس را واحدهای پرریسک در نظر می‌گیرند. پرتفوی این صندوق‌ها را عمدتا سهام و حق تقدم سهام تشکیل می‌دهد.

دسترسی سریع‌تر به مطالب:

توان؛ صندوق اهرمی سبدگردان مفید

سبدگردان مفید به عنوان جدیدترین محصول خود، صندوق اهرمی توان را معرفی کرده‌ است. این صندوق با دارا بودن ۲ نوع واحد پرریسک و کم‌ریسک، هم سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و هم سرمایه‌گذارانی که حفظ اصل سرمایه برایشان اولویت بالایی دارد را پوشش می‌دهد.

برای آشنایی با نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق توان می‌توانید به مطلب «صندوق سرمایه گذاری توان مفید» مراجعه کنید.

کمی بیشتر درباره صندوق‌ اهرمی بدانیم

برای درک مفهوم صندوق اهرمی، ابتدا باید فلسفه اهرم را بدانیم. اهرم‌ ابزاری است که به وسیله آن می‌توان نیروی بیشتری اعمال کرده و اقداماتی نظیر جابه‌جا کردن وسایل یا تجهیزات سنگین را انجام داد. در واقع اهرم‌ نیرو را چند برابر می‌کند.

حال باید به این سوال بپردازیم که اهرم در صندوق سرمایه‌گذاری به چه صورت عمل می‌کند؟ در صندوق‌‌ های اهرمی می‌توان با بهره‌گیری از مکانیزم اهرم، بازده سرمایه‌گذاری را چند برابر کرد. به این معنی که با سرمایه‌گذاری در یک صندوق اهرمی، امکان دریافت سود مضاعف وجود دارد. البته باید به این مسئله نیز دقت داشت که در صورت کاهش ارزش صندوق اهرمی، مکانیزم اهرم منجر به چند برابر شدن زیان سرمایه‌گذار نیز می‌شود. به عبارت ساده‌تر در صندوق اهرمی، ریسک سرمایه‌گذاری به نسبت سایر صندوق‌ها افزایش قابل توجهی دارد. به این معنا که در دوره‌های رونق و رکود بازار، مکانیزم اهرم باعث ایجاد سود یا زیان مضاعف برای سرمایه‌گذاران خواهد شد.

واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی

واحد‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی به‌طور کلی به دو دسته بدون ریسک (با تضمین حداقل سود) و پرریسک (با امکان بازدهی مضاعف) تقسیم‌بندی می‌شوند. پس از دریافت مجوز اولیه، امکان صدور واحدهای بدون ریسک حداکثر به میزان دو برابر تعداد واحدهای پرریسک فراهم می‌شود. لازم به ذکر است واحدهای بدون ریسک به صورت “صدور و ابطالی” در دسترس بوده و واحدهای پرریسک در تابلوی فرابورس معامله خواهند شد.

سازوکار صندوق های اهرمی

همانطور که اشاره شد، این صندوق‌ها از دو سازوکار صدور و ابطالی (بدون ریسک) و قابل معامله (پرریسک) استفاده می‌کنند. واحد‌های صدور و ابطالی (بدون ریسک) صندوق اهرمی محدوده کف و سقف سود مشخص شده دارند. به‌عنوان مثال صندوق اهرمی X را با کف بازدهی ۲۵٪ و سقف بازدهی ۲۸٪ در نظر بگیرید. با وجود این کف و سقف بازدهی، سرمایه‌گذاری در واحدهای صدور و ابطالی صندوق‌اهرمی بدون ریسک خواهد بود. به این معنی که اگر حتی بازدهی صندوق منفی باشد، سرمایه‌گذارانی که واحدهای بدون ریسک را خریداری کرده‌اند، به اندازه کف بازدهی (۲۵٪) سود کسب می‌کنند. از سوی دیگر اگر بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی واحدهای بدون ریسک باشد، همان ۲۸٪ سود در نظر گرفته شده به سرمایه‌گذاران تعلق خواهد گرفت.

در مقابل، عملکرد واحدهای قابل معامله (پرریسک) صندوق‌‌ اهرمی متفاوت است و نرخ بازدهی مشخص و ثابتی ندارند. به این صورت که واحدهای پرریسک صندوق اهرمی به دلیل وجود اهرم، امکان نوسانات بالایی دارند. به عنوان نمونه اگر بازدهی واحدهای بدون ریسک صندوق اهرمی کمتر از کف بازدهی باشد، کمبود بازدهی از محل واحدهای پرریسک جبران می‌شود. می‌توان این‌گونه گفت که در زمان‌هایی که بازار منفی است و سیر نزولی را در پیش دارد، واحدهای پرریسک پشتیبان واحدهای بدون ریسک هستند و سوددهی آن‌ها را تضمین می‌کنند. از سوی دیگر در صورتی‌که بازدهی واحدهای بدون ریسک بیشتر از سقف بازدهی آن باشد، مازاد بازدهی به سرمایه‌گذاران واحدهای پرریسک تعلق می‌گیرد.

بازدهی در صندوق‌های اهرمی

با توجه به سازوکار صندوق اهرمی ۳ حالت در خصوص کسب بازدهی برای واحدهای بدون ریسک و پرریسک امکان وقوع دارد:

۱) صندوق اهرمی x را در نظر بگیرید که دارای سقف بازدهی ۲۸٪ و کف بازدهی ۲۵٪ برای واحد‌های بدون ریسک است. اگر بازدهی این صندوق در یک سال ۳۰٪ باشد، افرادی که نسبت به‌ خرید واحد‌های بدون ریسک اقدام کرده‌اند و بدون تغییر در آورده سرمایه‌گذاری تمامی ۳۶۵ روز سال را در صندوق باقی مانده‌اند، در پایان سال همان ۲۸ درصد سود را دریافت خواهند کرد و ۲٪ مابقی نیز به سرمایه‌گذاران واحدهای پرریسک تعلق می‌گیرد. در واقع سرمایه‌گذاران واحدهای پر ریسک علاوه‌‌بر بازدهی اصلی این واحدها، سود بیشتری از محل سود مازاد واحدهای بدون ریسک کسب می‌کنند. البته لازم به ذکر است که این محاسبات به صورت روزشمار در صندوق صورت می‌گیرد.

۲) اگر بازدهی صندوق‌ اهرمی ۱۰٪ باشد افرادی که واحدهای بدون ریسک را خریداری کرده‌اند کف بازدهی ۲۵٪ را دریافت می‌کنند. در واقع کمبود بازدهی واحدهای بدون ریسک از محل واحدهای پرریسک تامین می‌شود و سرمایه‌گذاران واحدهای پرریسک در چنین شرایطی که بازدهی صندوق کمتر از کف بازدهی واحدهای بدون ریسک است، سودی به نسبت کمتر از بازدهی کلی صندوق را دریافت خواهند کرد یا دچار زیان خواهند شد.

۳) در صورتی که بازدهی صندوق در بازه‌ای مابین کف و سقف سود دهی مشخص شده برای واحدهای بدون ریسک (۲۵ تا ۲۸ درصد) قرار داشته باشد، همان میزان بازده کسب شده برای سرمایه‌گذار در نظر گرفته خواهد شد. به عنوان مثال اگر بازدهی صندوق ۲۵٪ باشد همان ۲۵٪ بازدهی به سرمایه‌گذاران واحدهای بدون ریسک و پرریسک پرداخت می‌شود.

اگر صندوق اطلس اهرمی بود…

صندوق اطلس در بازه زمانی ۱۳۹۷/۰۱/۰۱ تا ۱۴۰۰/۰۸/۰۸، ۱۵۸۰٪ بازدهی داشته است. اما اگر این صندوق یک صندوق‌اهرمی بود در همین بازه زمانی، بازدهی واحدهای بدون ریسک این صندوق ۱۰۰ ٪ و در مقابل بازدهی واحدهای پرریسک این صندوق ۴۵۳۹ ٪ بود.

در واقع طبق این مثال اگر در بازه زمانی اشاره شده فردی ۱۰ میلیون تومان واحدهای بدون ریسک این صندوق را خریداری می‌کرد، سرمایه وی به رقم ۲۰ میلیون تومان و اگر ۱۰ میلیون تومان واحدهای پرریسک را خریداری کرده بود سرمایه وی به حدود ۴۶۳ میلیون تومان می‌رسید. توجه داشته باشید که این بازدهی مربوط به گذشته است و تضمینی برای آینده وجود ندارد.

نمودار صندوق اطلس با فرض اهرمی بودن

در نمودار بالا روند بازدهی صندوق اطلس با نمودار فرضی بازدهی صندوق اهرمی اطلس مقایسه شده است. همانطور که در نمودار مشخص است صندوق اطلس در زمان صعود بازار بازدهی کمتری نسبت به صندوق اهرمی اطلس دارد و در مقابل در زمان ریزش بازار صندوق‌اهرمی اطلس ریزش بیشتری را تجربه می‌کند. بنابراین علی‌رغم اینکه صندوق‌اهرمی اطلس با فرض صعودی بودن بازار می‌تواند سود بیشتری را نصیب سرمایه‌گذار کند، در زمان ریزش هم زیان او را چندبرابر می‌کند. علاوه‌بر این، صندوق اطلس و صندوق فرضی اهرمی اطلس از ۱۳۹۷/۰۱/۰۱ تا ۱۴۰۰/۰۸/۰۸ نسبت به شاخص کل بورس عملکرد بهتری داشته‌اند. توجه داشته باشید که این بازدهی مربوط به گذشته است و تضمینی برای آینده وجود ندارد.

مقایسه واحدهای بدون ریسک و پرریسک با صندوق نامی و اطلس

در جدول زیر واحدهای بدون ریسک و پرریسک صندوق اهرمی با صندوق نامی (صندوق کم ریسک) و صندوق اطلس (صندوق پرریسک) مقایسه شده است.

نحوه انجام معاملات در صندوق های اهرمی 

برای خرید و فروش واحدهای پرریسک صندوق‌اهرمی می‌توانید از طریق سامانه‌های معاملاتی نظیر ایزی‌تریدر، نماد صندوق را جستجو و به صورت آنلاین واحدهای پرریسک این صندوق را خریداری کنید. برای ورود به ایزی‌تریدر لازم است که کد بورسی داشته باشید. اگر هنوز کد بورسی خود را دریافت نکرده‌اید به صورت رایگان و غیرحضوری فرآیند دریافت کد بورسی را در کارگزاری مفید طی کنید.

برای معامله واحدهای مبتنی بر صدور و ابطال (بدون ریسک) همانطور که از اسم واحد آن مشخص است، سرمایه‌گذار باید فرآیند صدور و ابطال واحدهای صندوق را با توجه به نحوه خرید (اینترنتی یا حضوری) طی کند.

در صورت داشتن هرگونه سوال می‌توانید با مشاوران سرمایه‌گذاری کارگزاری مفید در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید: صندوق بخشی چیست؟

مزایای صندوق های اهرمی 

  • مناسب افراد ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز

یکی از مزایای صندوق‌اهرمی این است که هم سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و هم سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز می‌توانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر می‌توانند واحدهای قابل معامله (پرریسک) صندوق‌اهرمی و سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز می‌توانند واحدهای صدور و ابطالی (بدون ریسک) صندوق‌ اهرمی را خریداری کنند.

  • امکان کسب بازدهی مضاعف

با توجه به وجود اهرم امکان کسب بازدهی مضاعف در صورت خرید واحدهای پرریسک این صندوق وجود دارد. اما فراموش نکنید که همین اهرم می‌تواند زیان شما را چند برابر کند. 

توجه کنید

  • صندوق اهرمی بازارگردان ندارد. عدم حضور بازارگردان باعث می‌شود که تغییرات قیمت واحدهای پرریسک صندوق اهرمی صرفا به عرضه و تقاضای سرمایه‌گذاران وابسته باشد.
  • تعداد واحدهای صدور و ابطالی (بدون ریسک) صندوق اهرمی، ۲ برابر تعداد واحدهای قابل معامله (پرریسک) این صندوق است.

نکته: در صورتی‌که در خصوص ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نیاز به راهنمایی دارید، می‌توانید از مطلب «صندوق سرمایه گذاری بدون ریسک» استفاده کنید.

سوالات متداول

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق‌ اهرمی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از تکنیک‌ اهرم مالی برای به دست آوردن  بازدهی مضاعف از یک سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند. این صندوق همزمان از دو ساز و کار «صدور و ابطال» و «قابل معامله در بورس (ETF)» برای سرمایه‌گذاری و انتقال مالکیت واحد‌ها استفاده می‌کند.

صندوق اهرمی چند نوع واحد برای سرمایه‌گذاری دارد؟

واحد‌های سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی به‌طور کلی به دو دسته پر ریسک (واحدهای قابل معامله) و بدون ریسک (واحدهای صدور و ابطالی) تقسیم‌بندی می‌شوند.

چگونه می‌توان سرمایه‌گذاری کم‌ریسکی در صندوق اهرمی داشت؟

برای واحدهای صدور و ابطالی صندوق های اهرمی، نرخ کف و نرخ سقف بازدهی مشخص شده است. حال اگر بازدهی کلی صندوق در یک روز کمتر از نرخ کف این واحدها باشد، این مبلغ از محل واحدهای قابل معامله جبران می‌شود.

پیام خزائی کارشناس بازار سرمایه
guest
96 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین پر بحث ترین
Inline Feedbacks
View all comments
شهرام سید شاکری

سلام
بسیار عالی در خصوص صندوق های اهرمی توضیح داده اید. به نظرم بهتر از این نمیشد آن را ارایه داد.

کارگزاری مفید

باسلام
رضایت شما باعث دلگرمی ماست. باتشکر از نظر ارزشمند شما

اکبر اکبری

باسلام
واحدهای بدون ریسک رو از چه طریقی میشه خرید؟
آیا از طریق نرم افزار مفید امکان پذیر می باشد؟

کارگزاری مفید

باسلام
جهت خرید واحد های عادی صندوق توان می‌توانید از طریق اپلیکیشن مفید، سایت صندوق توان و قسمت سرمایه گذاری در ایزی‌تریدر اقدام نمایید.

محمدحسن اشرفی

بسم‌ الله باسلام وخسته نباشید وتشکر از کار گزاری مفید بخاطر مشاوره و راهنمایی های خوبتون
آیا بازدهی واحدهای صندوق تضمین با واحدهای عادی توان یکسان هست کدامیک بیشتر بازدهی دارند؟با تشکر

کارگزاری مفید

با سلام.
جهت بررسی بازدهی هر صندوق می‌توانید از قسمت سرمایه گذاری ایزی تریدر، قسمت سرمایه گذاری اپلیکیشن مفید و یا سایت هر صندوق (تضمین اصل سرمایه مفید و یا توان) وارد شوید و بازدهی هر یک از صندوق‌ها را بررسی نمایید. جهت کسب اطلاعات بیش‌تر می‌توانید درخواست مشاوره صندوق‌ها را ثبت کنید.

امیرحسین

الان در خود بازار فرضا صندوق پالایش 7790 تومن هست ولی nav آن 11400 تومن دلیلش این است که بازارگردان ندارد، ایا با توجه به اینکه این صندوق اهرم هم بازار گردان ندارد آیا مکن است وضعیتی مشابه صندوق پالایش پیدا کند؟

کارگزاری مفید

با سلام.
قیمت پایانی و آخرین معامله صندوق در تابلو معاملات بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و با nav صندوق متفاوت است.

مهدی

ضامن پرداخت اصل پول داره ؟

کارگزاری مفید

با سلام.
واحدهای عادی، واحدهای کم‌ریسک صندوق توان هستند. از تاریخ ۱۶ اسفند ۱۴۰۲، بازه مربوط به بازدهی موثر سالیانه واحدهای عادی صندوق توان به ۳۰ الی ۳۲ درصد افزایش خواهد یافت.
در خصوص واحد های ممتاز هیچ تضمینی وجود ندارد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله «صندوق سرمایه گذاری توان مفید» را مطالعه کنید.

مشهدی

چرا پیش بینی از میزان سقف سود در حالت پر ریسک ارائه نمیدید ؟

کارگزاری مفید

با سلام.
بازدهی موثر سالیانه واحدهای عادی صندوق توان از تاریخ ۱۶ اسفند ۱۴۰۲، به ۳۰ الی ۳۲ درصد افزایش خواهد یافت و محدودیتی برای بازدهی واحدهای ممتاز وجود ندارد.

shahbaaz

با درود واحدهای ممتاز چه شرایطی و سقف و کف خرید دارد ؟؟
واحد های عادی نیز به چه صورت ؟؟؟؟؟

کارگزاری مفید

با سلام.
حداقل سفارش خرید صندوق‌های قابل معامله (ETF) و واحد های عادی بدون احتساب کارمزد ۱۰۰ هزار تومان می‌باشد.
محدودیت تعداد سفارش خرید واحد های ممتاز در پنجره‌ی سفارشات مشخص می‌شود.

خسرو پرویزی

با سلام در موردصندوق اهرمی پرریسک وکم ریسک ایا هرزمان اراده کنیم میتوانیم اقدام به برداشت کنیم ؟

کارگزاری مفید

با سلام.
واحد ممتاز صندوق اهرمی توان قابل معامله است و هر زمان که تمایل داشته باشید می‌توانید درخواست فروش را ثبت نمایید.
واحد عادی صندوق اهرمی توان صدور و ابطالی بوده و می‌توانید هر زمان مایل بودید از طریق اپلیکیشن مفید، سایت صندوق و قسمت سرمایه گذاری در ایزی‌تریدر ابطال واحد هارا انجام دهید.
فرآیند ابطال واحد‌های عادی ۱ الی ۲ روز کاری زمانبر می‌باشد.

ارسلان دولتخواه

با سلام بسیار عالیست !!! لطفا در مورد صندوق تضمین هم توضیح دهید

کارگزاری مفید

با سلام.
صندوق تضمین اصل سرمایه کارگزاری مفید با رکن ضامن یک صندوق مبتنی بر صدور و ابطال واحد می‌باشد که ضمن ایجاد بازدهی مناسب برای سرمایه‌گذاران، اصل سرمایه آن‌ها را در صورتی که تا حداقل ۱۸۰ روز (۶ ماه تقویمی) ابطال واحد های صندوق را انجام ندهند تضمین می‌کند.
همچنین هیچ‌گونه محدودیت و جریمه ابطالی برای ابطال واحدهای صندوق تضمین قبل از ۶ ماه تقویمی (۱۸۰ روز) وجود ندارد.
لازم به ذکر است شرکت سبدگردان مفید به عنوان رکن ضامن صندوق تضمین، اصل سرمایه سرمایه گذاران را تضمین می‌کند و پرتفوی صندوق تضمین به‌گونه‌ای است که حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد آن سهام و یا حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد آن اوراق با درآمد ثابت باشد.
جهت کسب اطلاعات بیش‌تر می‌توانید مقاله‌ی صندوق تضمین اصل سرمایه مفید را مطالعه نمایید.

ارسلان دولتخواه

آیا پس از خرید صندوق توان در پورتفوی مشتری کارگزاری مشاهده میشود ؟

کارگزاری مفید

با سلام.
اگر واحد ممتاز (قابل معامله یا etf) خریداری کرده باشید به پرتفوی اضافه می‌شود؛ اما اگر واحد عادی (صدور و ابطالی) خرید کنید باید دارایی خود را از طریق سایت صندوق توان، اپلیکیشن مفید و قسمت سرمایه گذاری در ایزی‌تریدر بررسی نمایید.

پرسشگر

سلام
اگر شرایط بازار برای مدت طولانی به نحوی پیش برود که صندوق مجبور باشد از اصل پول واحدهای ممتاز استفاده کند، ایا این امکان وجود اصل پول واحدهای ممتاز به صفر برسد و اینکه بفرمایید چند درصد منابع صندوق از واحدهای ممتاز و چند درصد از واحدهای عادی تامین می شود؟

کارگزاری مفید

سلام.
محدودیتی برای بازدهی واحدهای ممتاز وجود ندارد.
به عنوان مثال کسری بازدهی واحدهای عادی نسبت به ۲۵٪، توسط واحدهای ممتاز جبران می‌شود. در واقع هر چه بازدهی کلی صندوق کمتر باشد، واحدهای ممتاز زیان بیشتری متحمل می‌شوند و این صندوق تضمین اصل سرمایه ندارد.
برای بررسی بیش‌تر می‌توانید درخواست مشاوره ثبت نمایید.