صندوق بخشی چیست؟ | (Sector Fund)

صندوق سرمایه گذاری بخشی (Sector Funds)  یکی از انواع صندوق‌های مشترک یا قابل معامله (ETF) است که در یک صنعت یا بخش خاصی از اقتصاد سرمایه‌گذاری می‌کند. این نوع از صندوق‌ها می‌توانند در همه صنایع از جمله فلزات اساسی، پتروشیمی، تکنولوژی، غذایی، املاک و… سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی به‌جای سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف، روی یک صنعت خاص تمرکز کرده و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا از بازدهی یک صنعت به صورت کامل بهره‌مند شوند. برای مثال یک صندوق بخشی فلزات، دارایی خود را در سهام شرکت‌های فعال در بخش فلزات اساسی سرمایه‌گذاری می‌کند. همچنین صندوق بخشی خودرویی بر سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های مرتبط با صنعت خودروسازی و تولید قطعات خودرو متمرکز است.

هدف صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی کسب بازدهی بالاتر نسبت به کلیت بازار از طریق سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های یک صنعت است. این شرکت‌ها می‌توانند از نوع شرکت‌های تولیدکننده و سرمایه‌گذاری باشند.

صندوق‌های بخشی به دلیل سرمایه‌گذاری در صنعتی خاص، بیشتر در معرض نوسان‌ها و ریسک‌های صنعت هستند. در نتیجه، این صندوق‌ها ریسک بالاتری نسبت به صندوق‌های سهامی و مختلط دارند.

چند نوع صندوق سرمایه گذاری بخشی وجود دارد؟

همانطور که اشاره شد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی در یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند.  در ایران این صندوق‌ها می‌بایست حداقل ۷۰ درصد از کل دارایی‌هایی خود را در یک صنعت سرمایه‌گذاری کنند. همچنین، صندوق‌های بخشی می‌توانند حداکثر ۱۰ درصد از کل دارایی‌های خود را در سهام سایر صنایع سرمایه‌گذاری کنند. 

در مقیاس جهانی، صندوق های سرمایه گذاری بخشی بیش‌تر در بخش‌های تکنولوژِی، سلامت، انرژی، مالی، خدمات و املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند. از شناخته‌شده‌ترین صندوق‌های بخشی در جهان می‌توان به صندوق‌های زیر اشاره کرد:

• Technology Select Sector SPDR Fund
• Health Care Select Sector SPDR Fund
• Energy Select Sector SPDR Fund
• Financial Select Sector SPDR Fund
• Consumer Staples Select Sector SPDR Fund
• Utilities Select Sector SPDR Fund
• Industrial Select Sector SPDR Fund

صندوق استیل مفید، به عنوان اولین صندوق فلزی بازار سرمایه و نخستین صندوق بخشی کارگزاری مفید، در بخش فلزات اساسی فعالیت دارد. صندوق خودران مفید، امکان سرمایه‌گذاری در سبدی از شرکت‌های برتر بخش خودرویی را فراهم کرده است. صندوق سیمانو مفید،‌ گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بخش سیمان، آهک و گچ به‌شمار می‌رود. همچنین صندوق اکتان مفید، به سرمایه‌گذاران امکان سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی را ارائه می‌دهد.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی

متنوع‌سازی پرتفوی سرمایه‌گذار

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی باعث تنوع بیشتر سبد دارایی سرمایه‌گذاران شده و به آن‎ها امکان کسب بازدهی و سرمایه‌گذاری در بهترین‌ شرکت‌های یک صنعت را می‌دهند. با توجه به اینکه این نوع از صندوق‌ها مدیریت فعالی دارند، می‌توانند از ابزارهای پوشش ریسک مثل اوراق اختیار معامله، اوراق اختیار فروش تبعی، اوراق بدون ریسک، قراردادهای آتی سهام و گواهی سپرده‌های کالایی مثل طلا نیز استفاده کنند.

پتانسیل برای کسب بازدهی بالاتر

با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی در صنعت خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توانند امکان بازدهی بالاتری را نسبت به بازار فراهم کنند. به طور مثال در سال‌های گذشته، برخی صنایع بازدهی بالاتری نسبت به بازار داشته‌اند و از این جهت صندوقی که عمده سرمایه‌گذاری خود را در صنایع رشدی  انجام دهد، بازدهی بالاتری نسبت به بازار و صندوق‌های سهامی و مختلط خواهد داشت.

امکان سرمایه‌گذاری در بخش‌های خاص

صندوق‌های سرمایه گذاری بخشی برای سرمایه‌گذارانی که علاقه ویژه‌ای به یک یا چند صنعت خاص دارند، گزینه بسیار جذابی محسوب می‌شوند. پیش از معرفی صندوق بخشی، برای تشکیل سبدی از سهام یک صنعت خاص، لازم بود تمامی نمادهای آن صنعت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا بتوان بهترین گزینه‌ها را از میان آن‌ها فیلتر کرد. این فرآیند نه تنها وقت‌گیر بود، بلکه همیشه احتمال بروز اشتباه وجود داشت. اما حالا با وجود صندوق‌های بخشی، دیگر نیازی به گذراندن این مراحل پیچیده نیست و می‌توان در مدت زمان کوتاهی از سودآوری صنایع مختلف بهره‌مند شد.

این صندوق‌ها می‌توانند تنوع را در سبد دارایی اصلی سرمایه‌گذاران بسیار بالا ببرند. به طور مثال یک سرمایه‌گذار می‌تواند از طریق صندوق‌های بخشی به طور جداگانه در صنایع مختلفی از جمله فلزات اساسی، صنایع غذایی، معدنی، املاک، دارویی و … سرمایه‌گذاری داشته باشد.

ارتباط تنگاتنگ با صنعت

همانطور که اشاره شد یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های صندوق‌های بخشی، وابستگی زیاد آن‌ها به عملکرد صنعت مرتبط است. در واقع، وقتی صحبت از رشد طولانی‌مدت صنعت می‌شود، ممکن است که صنعت مورد نظر همیشه بهترین عملکرد را نسبت به سایر شاخص‌ها و صنایع دیگر نداشته باشد. بنابراین، برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بخشی، حتماً باید یک استراتژی مناسب برای مدیریت ریسک و تعیین نقطه خروج در نظر گرفت.

کمبود تنوع در پرتفوی صندوق

با توجه به اینکه بخش بزرگی از پرتفوی صندوق، تشکیل شده از سهم‌های مرتبط به یک صنعت خاص است، امکان ایجاد یک پرتفوی متنوع برای مدیر صندوق کمی محدود می‌شود. همین موضوع می‌تواند مدیریت ریسک دارایی را برای سرمایه‌گذار کمی سخت‌تر کند.

مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

همانطور که قبل‌تر اشاره شد اگر سرمایه‌گذاری بخواهد سبدی از سهام مرتبط با یک صنعت را تشکیل دهد، باید زمان و انرژی زیادی را صرف یافتن سهم‌های ارزشمند صنعت مذکور کند. علاوه بر آن باید دائما وضعیت نمادهای خریداری شده خود را رصد کند تا بتواند حداکثر بازدهی را از آن‌ها کسب کند. حال اگر فردی زمان یا تخصص مورد نیاز این کار را نداشته باشد، صندوق بخشی جایگزین شایسته‌ای برای فرآیند یاد شده است. چرا که تیم مدیریت صندوق بخشی، علاوه‌بر شناسایی و خرید سهم‌های با‌ارزش صنعت، آن‌ها را به صورت حرفه‌ای مدیریت می‌کنند. در نتیجه احتمال کاهش ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

تفاوت صندوق‌های بخشی با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق سرمایه گذاری بخشی امکان سرمایه‌گذاری با مدیریت حرفه‌ای، کسب بازدهی از یک صنعت و تنوع‌بخشی در سبد دارایی سرمایه‌گذاران را فراهم کرده است. اما این صندوق‌‌ها تفاوت‌هایی هم با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند. شاید به نظر برسد صندوق‌های بخشی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی و کالایی مشابه بوده و تفاوت زیادی ندارند. اما در واقع، صندوق‌های بخشی روی یک صنعت خاص، عمده سرمایه‌گذاری خود را انجام می‌دهند و سبد دارایی آن‌ها از نوع مدیریت فعال است. در حالی که صندوق‌های شاخصی از یک شاخص خاص پیروی می‌کنند و معمولا نوع سبد دارایی ‌آن‌ها از نوع مدیریت غیرفعال یا نیمه‌فعال است. 

همچنین، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی و شاخصی از لحاظ حد نصاب ترکیب دارایی‌ها نیز کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. به نحوی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی می‌بایست حداقل ۸۵ درصد از دارایی خود را به سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های موجود در یک شاخص اختصاص دهند. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی می‌بایست حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های خود را در یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق‌ بخشی در مقایسه با صندوق‌ سرمایه‌گذاری کالایی انعطاف‌پذیری بالاتری در ترکیب دارایی‌ها دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی می‌بایست عمده دارایی خود را در یک کالای خاص مثل طلا و مشتقات آن سرمایه‌گذاری کنند. در صورتی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی با توجه به اینکه در شرکت‌هایی با محصولات تولیدی متنوع در یک صنعت سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توانند ریسک کم‌تری نسبت به صندوق‌های کالایی داشته باشند.

در نهایت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی راه سرمایه‌گذاری را برای سلیقه‌های متفاوت هموارتر می‌سازند. با این وجود ریسک‎‌هایی مثل ریسک صنعت را دارند و بهتر است پیش از سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک‌پذیری و اهداف سرمایه‌گذاری در مدت زمان‌های مختلف (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت) را در نظر گرفت. همچنین توصیه می‌شود از راهنمایی‌های کارشناسان و مشاوران سرمایه‌گذاری جهت سرمایه‌گذاری بهتر در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی بهره برد.

مطالعه بیشتر: صندوق بخشی پتروشیمی

سوالات متداول