آموزش تابلوخوانی در بورس

چرا آموزش تابلوخوانی اهمیت دارد؟

برای درک بهتر کاربرد تابلوخوانی بورس، تصور کنید در یک روز معاملاتی که در بخش عمده‌ای از بازار، صف فروش سنگین شکل گرفته، ناگهان متوجه می‌شوید که صف‌ها به سرعت در حال جمع شدن هستند. در این حالت چه تصمیمی می‌گیرید؟ آیا بلافاصله اقدام به خرید می‌کنید؟ یا با استفاده از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال، نماد مورد نظر خود را مورد بررسی می‌کنید؟ بدیهی است که خرید بدون تحلیل، شانس موفقیت بسیار کمی دارد و از سوی دیگر، استفاده از روش‌هایی مثل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی زمان‌بر بوده و احتمالا باعث از دست رفتن فرصت کوتاه ایجاد شده می‌گردد.

تابلو خوانی تکنیکی است که به شما این امکان را می‌دهد تا در مدت زمان نسبتاً کم، اطلاعات موجود در تابلوی نمادها را بررسی کرده و تصمیمات بهتری برای سرمایه گذاری اتخاذ کنید.

منظور از تابلوخوانی چیست؟

در یک تعریف ساده، به دانش تجزیه و تحلیل سایت tsetmc.com، تابلو خوانی می‌گویند. تابلو خوانی یکی از انواع روش های تحلیل بورس است که در در آن به بررسی اطلاعاتی مانند «میزان خرید و فروش سهامداران حقیقی و حقوقی»، «حجم معاملات»، «نسبت‌های EPS و P/E» و «قدرت خریدار و فروشنده» پرداخته و روند آتی قیمت سهم پیش‌بینی می‌شود.

TSETMC چیست و چه اطلاعاتی در آن وجود دارد؟

سایت tsetmc.com که در میان فعالان بازار سرمایه با عناوینی مثل تابلوی بورس یا تابلوی معاملات نیز شناخته می‌شود، مرجع رسمی آمار معاملات در بازار سرمایه ایران است. در این وبسایت، علاوه بر اطلاعات مربوط به شاخص های بازار سرمایه، اطلاعات متنوع و مهمی درباره نمادها وجود دارد. با تجزیه و تحلیل این اطلاعات می‌توانید نسبت به خرید یا فروش یک نماد تصمیم بگیرید.

در اولین صفحه سایت TSETMC، اطلاعات مربوط به شاخص های منتخب بازار و نمادهای پر تراکنش نمایش داده می‌شود. از این اطلاعات می‌توان برای تحلیل شرایط کلی حاکم بر بازار استفاده کرد. مثلا با بررسی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن، می‌توانید وضعیت کلی شرکت‌های کوچک و بزرگ بازار را تحلیل کنید. در مقاله بررسی شاخص‌ها و مقایسه آن‌ها جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه شده است.

علاوه بر اطلاعات شاخص های بازار، در سایت TSETMC برای هر یک از نمادها یک صفحه جداگانه وجود دارد. بررسی اطلاعات موجود در این صفحات که اصطلاحا به آن‌ها «تابلوی نماد» می‌گویند، یکی از مهمترین مباحث دانش تابلوخوانی است. برای مشاهده تابلوی یک نماد، پس از ورود به TSETMC، از نوار بالا روی آیکون ذره‌بین کلیک کنید. سپس نماد مورد نظر خود را جستجو کنید. با انجام این کار صفحه زیر را مشاهده خواهید کرد.

در صفحه تابلوی هر نماد اطلاعات متنوعی وجود دارد که عبارتند از:

۱. بالاترین قیمت پیشنهادی خریداران، پایین‌ترین قیمت پیشنهادی فروشندگان، قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی در این بخش قابل رویت است.
۲. در این بخش می‌توان اطلاعات مربوط به معاملات روز آن نماد، نظیر «تعداد معاملات»، «حجم معاملات» و «ارزش معاملات» را مشاهده کرد.
۳. در این قسمت می‌توان بیشترین و کمترین قیمتی را که سهم در بازه زمانی روز، هفته و سال معامله شده، مشاهده کرد. همچنین دامنه نوسان روز نیز در این بخش نمایش داده می‌شود. منظور از دامنه نوسان، کمترین و بیشترین قیمتی است که نماد مورد نظر می‌تواند در آن روز معاملاتی داشته باشد.
۴. اطلاعات مهمی نظیر حجم مبنا، سهام شناور و میانگین حجم معاملات ماهانه در این بخش قابل رویت است.
۵. در این بخش می‌توان میزان خرید و فروش سهامداران حقیقی و حقوقی را مشاهده کرد.
۶. سود هر سهم (EPS) و نسبت قیمت به درآمد (P/E) در این بخش نمایش داده می‌شود.
۷. به این قسمت اصطلاحا عمق بازار سهم می‌گویند. در عمق بازار می‌توان سفارش‌های خرید و فروش ثبت شده را مشاهده کرد.
۸. نمودار قیمت و حجم معاملات انجام شده در طی روز معاملاتی، در این قسمت نمایش داده می‌شود. آشنایی با این نمودار و اطلاعاتی که ارائه می‌دهد، تاثیر مثبتی در مهارت تابلوخوانی شما خواهد داشت. با مطالعه مقاله انواع نمودار در تحلیل تکنیکال اطلاعات بیش‌تری درباره نمودارها کسب کنید.
۹. این قسمت اطلاعات نمادهای گروه یا صنعتی را نمایش می‌دهد که این سهم در آن قرار دارد.

برای آشنایی بیش‌تر با تابلوی بورس مقاله «اطلاعات موجود در تابلوی هر سهم» را مطالعه کنید.

آشنایی با برخی از مفاهیم مهم تابلو خوانی

منظور از قدرت خریدار و فروشنده چیست؟

قدرت خریدار و فروشنده یکی از مباحث مهم تابلوخوانی بورس است که بررسی کردن آن در کنار سایر تحلیل‌ها، می‌تواند به تصمیم‌گیری درست درباره خرید یا فروش سهم کمک کند. قدرت خریدار و قدرت فروشنده نشان‌دهنده میانگین تعداد سهمی است که هر کد حقیقی یا حقوقی در طول یک روز به ترتیب خریده یا فروخته است.

مثلا فرض کنید در یک روز، ۱۰۰٬۰۰۰ سهم توسط ۲۰۰ کد حقیقی فروخته و توسط ۱۰۰ کد حقیقی خریداری شود. در این صورت قدرت فروشنده برابر ۵۰۰ و قدرت خریدار برابر ۱۰۰۰ خواهد بود.

چگونه می‌توان پول هوشمند را ردگیری کرد؟

یکی از مباحث مهم دانش تابلوخوانی، ردگیری پول هوشمند است. منظور از پول هوشمند، پولی است که در اختیار سهامداران عمده بازار قرار دارد. این اشخاص معمولا بهتر از دیگران می‌توانند روند نمادها را پیش‌بینی و یا حتی ایجاد کنند. از این رو با ردگیری اقدامات این افراد می‌توان نسبت به خرید یا فروش یک دارایی تصمیم بهتری گرفت. اولین نشانه ورود پول هوشمند به نماد، افزایش قابل توجه حجم معاملات روزانه نسبت به میانگین حجم معاملات ماهانه است. هرچه این عدد بزرگتر باشد، نشان می‌دهد که اتفاقات بزرگتری در حال رخ دادن است.

پس از بررسی و تایید افزایش چشم‌گیر حجم معاملات، بایستی نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده را تحلیل کرد. هر چه این نسبت بزرگتر از عدد ۲ باشد می‌تواند نشان‌دهنده ورود پول هوشمند باشد. عکس این قضیه نیز برقرار است. یعنی اگر نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده کوچکتر از عدد ۰.۵ باشد، نشان‌دهنده خروج پول هوشمند است.

برای آشنایی بیشتر با استراتژی معاملاتی مبتنی بر پول هوشمند، مقاله پول هوشمند و نحوه تشخیص آن را مطالعه کنید.

رنج کشیدن به چه معناست؟

به حرکت دادن عمدی قیمت یک نماد در جهت قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر که معمولا توسط سهامداران نسبتا بزرگ یا افراد با نقدینگی بالا انجام می‌شود، اصطلاحا رنج کشیدن می‌گویند. رنج مثبت به معنای بالا بردن قیمت و رنج منفی به معنای پایین آوردن قیمت یک نماد است. شناسایی اوقاتی که در یک نماد رنج مثبت یا منفی کشیده می‌شود، می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص خرید یا فروش اخذ کند، به همین دلیل یکی از موضوعات مهم تابلو خوانی است. البته باید توجه داشت که طبق قوانین، سفارشاتی که با هدف قیمت‌سازی ارسال می‌شوند، تخلف بوده و ممکن است منجر به مسدودی حساب آن شخص شود.

منظور از «کد به کد کردن» در تابلوخوانی چیست؟

گاهاً در تابلوی بورس شاهد هستیم که حجم زیاد و نامتعارفی از یک نماد میان چند کد معاملاتی جا‌به‌جا می‌شود. به این اتفاق اصطلاحاً کد به کد می‌گویند. این امر ممکن است حاکی از شروع یک روند صعودی یا نزولی در آن نماد باشد. با توجه به این که هم اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی در بازار سرمایه فعالیت دارند، عمل کد به کد به چهار حالت زیر می‌تواند رخ دهد.
– کد به کد از حقیقی به حقیقی
– کد به کد از حقیقی به حقوقی
– کد به کد از حقوقی به حقیقی
– کد به کد از حقوقی به حقوقی

با مطالعه مقاله «آشنایی با مفهوم کد به کد کردن» می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره کد به کد کردن کسب کنید.

تابلوخوانی بهتر است یا تحلیل تکنیکال و بنیادی؟

ممکن است بپرسید تفاوت تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی در چیست؟ چرا باید علاوه بر این روش‌ها، مهارت تابلوخوانی را نیز یاد بگیریم؟ برای پی بردن به اهمیت آموزش تابلوخوانی، به موارد زیر توجه کنید.

– تحلیل بنیادی با توجه به این که به بررسی اطلاعات بنیادی شرکت می‌پردازد، نیاز به صرف زمان زیادی دارد. حال تصور کنید که در یک روز، اتفاقی غیر منتظره در معاملات نماد مورد نظر شما رخ دهد. اگر بخواهید دلیل این اتفاق را با استفاده از تحلیل بنیادی بررسی کنید، چندین ساعت زمان شما گرفته شده و احتمالا فرصت خرید یا فروش را از دست خواهید داد. همچنین باید توجه داشت که در بسیاری از مواقع، اتفاقاتی که در تابلوی یک سهم رخ می‌دهد، هیچ ارتباطی با عملکرد و سودآوری آن شرکت ندارد. از این رو اگر صرفا از روش تحلیل بنیادی استفاده کنید، ممکن است تصمیمات نادرستی بگیرید.

– تحلیل تکنیکال روشی است که به بررسی داده‌های گذشته قیمت و حجم معاملات می‌پردازد. اما به جز این دو، اطلاعات مهمی دیگری نیز در تابلوی هر نماد وجود دارد که بررسی آن‌ها به شما در تصمیم‌گیری درست یاری می‌رساند. از جمله این اطلاعات می‌توان به «معاملات حقیقی – حقوقی»، «نسبت EPS»، «نسبت P/E» و «تغییرات سهامداران عمده» اشاره کرد.

تابلوخوانی تکنیکی است که به کمک آن می‌توانید اطلاعات مهم موجود در تابلوی یک نماد را در مدت زمان کم بررسی کنید.

حال سوال مهمی مطرح می‌شود؛ از کدام روش برای تحلیل یک نماد استفاده کنیم؟

هر یک از روش‌های تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی دارای نقاط قوت و ضعف هستند. از این رو توصیه می‌کنیم برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و افزایش احتمال موفقیت خود، صرفا به یک روش تحلیل بازار بسنده نکرده و سایر روش‌های تحلیل را نیز فرا بگیرید. مسلماً انجام این کار نیاز به صرف زمان و انرژی زیادی دارد. اما اگر فرصت کافی برای یادگیری این مباحث را ندارید، می‌توانید با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری، مدیریت دارایی خود را به افراد متخصص بازار سرمایه بسپارید تا آن‌ها به جای شما، نمادهای مختلف بازار را تحلیل کرده و سرمایه گذاری کنند.

پس از یادگیری تابلوخوانی، چه باید کرد؟

پس از آن که دانش تابلو خوانی را فرا گرفته و تمامی اطلاعات موجود در تابلوی نمادها را شناختید، می‌توانید با یادگیری مباحث فیلترنویسی، سرعت تحلیل خود را به طور چشم‌گیری افزایش دهید. فیلترنویسی به شما این امکان را می‌دهد تا از میان ۷۰۰ نماد موجود در بازار، نمادهایی که شرایط مورد نظر شما را دارند، به راحتی و به سرعت غربال کنید.

سایت TSETMC یا همان تابلوی بورس، علاوه بر اطلاعات متنوعی که ارائه می‌دهد، امکان فیلترنویسی را نیز برای علاقه‌مندان فراهم کرده است. برای اینکه بتوانید فیلتر مد نظر خود را در این سایت بنویسید، باید تا حدودی با مفاهیم برنامه‌نویسی آشنا باشید. همچنین، باید عملگرها، متغیرها و سیمبل‌هایی که در بخش فیلترنویسی این سایت قابل استفاده هستند را نیز به خوبی بشناسید. اگر می‌خواهید در این خصوص اطلاعات بیشتری کسب کنید، مقاله فیلترنویسی را مطالعه کنید.
ایزی فیلتر به عنوان یکی از امکانات کاربردی و پرطرفدار سامانه ایزی تریدر، امکان فیلتر نویسی بدون نیاز به کد نویسی را فراهم کرده است. در ایزی فیلتر می‌توانید تنها با چند کلیک و انتخاب پارامترها، به سادگی فیلتر مد نظر خود را ایجاد کنید.