آموزش تابلوخوانی در بورس

تابلوخوانی چیست؟

تابلوخوانی یکی از قدیمی‌ترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در بورس است. با مشاهده تابلو معاملات سهام یک شرکت می‌توان اطلاعات مهمی مثل حجم معاملات، ارزش معاملات، تعداد خریداران و فروشندگان، تغییرات قیمت در طول روز و نسبت خریداران به فروشندگان را شناسایی و تحلیل کرد. در حقیقت، مهم‌ترین هدف تابلوخوانی شناسایی ورود و خروج پول هوشمند است.

چرا آموزش تابلوخوانی اهمیت دارد؟

تابلوخوانی تکنیکی است که به شما این امکان را می‌دهد تا در مدت زمان نسبتاً کم، اطلاعات موجود در تابلوی نمادها را بررسی کرده و تصمیمات بهتری برای سرمایه‌گذاری اتخاذ کنید.

دانش تابلوخوانی در بورس یکی از آموزش‌های مهمی‌ است که یادگیری آن می‌تواند سرمایه‌گذار را در خصوص روند بازار در کوتاه‌مدت به یک درک کلی رسانده و به وی کمک کند. برای درک بهتر کاربرد تابلوخوانی در بورس به این مثال توجه کنید.

در یک روز معاملاتی، در بخش عمده‌ای از بازار صف‌های فروش سنگین ایجاد می‌شود. ناگهان متوجه می‌شوید که صف‌ها به سرعت در حال جمع شدن هستند. در این حالت چه تصمیمی می‌گیرید؟ آیا بلافاصله اقدام به خرید می‌کنید؟ یا با استفاده از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال، نماد مورد نظر خود را مورد بررسی می‌کنید؟ بدیهی است که خرید بدون تحلیل، شانس موفقیت بسیار کمی دارد. از سوی دیگر، استفاده از روش‌هایی مثل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی زمان‌بر بوده و احتمالا باعث از دست رفتن فرصت کوتاه ایجاد شده می‌گردد.

اگر نیاز به آشنایی بیشتر با ساختار بازار سرمایه دارید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «آموزش بورس» را مطالعه کنید.

تابلوخوانی بورس

«دوره ویدیویی تابلوخوانی» که به‌صورت کاملا رایگان در اختیار شما قرار گرفته است، می‌تواند یک منبع آموزشی مناسب برای فراگیری تابلوخوانی باشد که پیشنهاد می‌شود در کنار این مقاله حتما از آن استفاده کنید.

سایت tsetmc در تابلوخوانی بورس

سایت tsetmc.com که در میان فعالان بازار سرمایه با عناوینی مثل تابلوی بورس یا تابلوی معاملات نیز شناخته می‌شود، مرجع رسمی آمار معاملات در بازار سرمایه ایران است. در این وبسایت، علاوه بر اطلاعات مربوط به شاخص های بازار سرمایه، اطلاعات متنوع و مهمی درباره نمادها وجود دارد. با تجزیه و تحلیل این اطلاعات می‌توانید نسبت به خرید یا فروش یک نماد تصمیم بگیرید.

در اولین صفحه سایت TSETMC، اطلاعات مربوط به شاخص های منتخب بازار و نمادهای پر تراکنش نمایش داده می‌شود. از این اطلاعات می‌توان برای تحلیل شرایط کلی حاکم بر بازار استفاده کرد. مثلا با بررسی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن، می‌توانید وضعیت کلی شرکت‌های کوچک و بزرگ بازار را تحلیل کنید. در مقاله بررسی شاخص‌ها و مقایسه آن‌ها جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه شده است.

تابلوی نماد در TSETMC

علاوه بر اطلاعات شاخص‌های بازار، در سایت TSETMC برای هر یک از نمادها یک صفحه جداگانه وجود دارد. بررسی اطلاعات موجود در این صفحات که اصطلاحا به آن‌ها «تابلوی نماد» می‌گویند، یکی از مهم‌ترین مباحث دانش تابلوخوانی است. برای مشاهده تابلوی یک نماد، پس از ورود به TSETMC، از نوار بالا روی آیکون ذره‌بین کلیک کنید. سپس نماد مورد نظر خود را جستجو کنید. با انجام این کار صفحه زیر را مشاهده خواهید کرد.

در صفحه تابلوی هر نماد اطلاعات متنوعی وجود دارد که عبارتند از:

۱. بالاترین قیمت پیشنهادی خریداران، پایین‌ترین قیمت پیشنهادی فروشندگان، قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی در این بخش قابل رویت است.
۲. در این بخش می‌توان اطلاعات مربوط به معاملات روز آن نماد، نظیر «تعداد معاملات»، «حجم معاملات» و «ارزش معاملات» را مشاهده کرد.
۳. در این قسمت می‌توان بیشترین و کمترین قیمتی را که سهم در بازه زمانی روز، هفته و سال معامله شده، مشاهده کرد. همچنین دامنه نوسان روز نیز در این بخش نمایش داده می‌شود. منظور از دامنه نوسان، کمترین و بیشترین قیمتی است که نماد مورد نظر می‌تواند در آن روز معاملاتی داشته باشد.
۴. اطلاعات مهمی نظیر حجم مبنا، سهام شناور و میانگین حجم معاملات ماهانه در این بخش قابل رویت است.
۵. در این بخش می‌توان میزان خرید و فروش سهامداران حقیقی و حقوقی را مشاهده کرد.
۶. سود هر سهم (EPS) و نسبت قیمت به درآمد (P/E) در این بخش نمایش داده می‌شود.

بخش متغیر:

موارد ۷، ۸ و ۹ را می‌توان با استفاده از گزینه‌هایی که در زیر قسمت ۵ تصویر وجود دارند، حذف یا اضافه کرد.

۷. به این قسمت اصطلاحا عمق بازار سهم می‌گویند. در عمق بازار می‌توان سفارش‌های خرید و فروش ثبت شده را مشاهده کرد.
۸. نمودار قیمت و حجم معاملات انجام شده در طی روز معاملاتی، در این قسمت نمایش داده می‌شود. آشنایی با این نمودار و اطلاعاتی که ارائه می‌دهد، تاثیر مثبتی در مهارت تابلوخوانی شما خواهد داشت. با مطالعه مقاله انواع نمودار در تحلیل تکنیکال اطلاعات بیش‌تری درباره نمودارها کسب کنید.
۹. این قسمت اطلاعات نمادهای گروه یا صنعتی را نمایش می‌دهد که این سهم در آن قرار دارد.

برای آشنایی بیش‌تر با تابلوی بورس مقاله «اطلاعات موجود در تابلوی هر سهم» را مطالعه کنید.

آشنایی با برخی از مفاهیم مهم تابلو خوانی

اطلاعات مربوط به معامله سهام، اولین چیزی است که تحلیل‌گران برای تابلوخوانی به آن نیاز دارند. در ادامه برخی از این اطلاعات را که در تابلوی هر سهم نمایش داده می‌شود را شرح می‌دهیم:

قدرت خریدار و فروشنده در تابلوخوانی

قدرت خریدار و‌ فروشنده یکی از مباحث مهم تابلوخوانی بورس است. بررسی کردن آن در کنار سایر تحلیل‌ها، می‌تواند به تصمیم‌گیری درست درباره خرید یا فروش سهم کمک کند. در واقع این عدد نشان‌دهنده میانگین تعداد سهمی است که هر کد حقیقی یا حقوقی در طول یک روز به ترتیب خریده یا فروخته است.

مثلا در یک روز، ۱۰۰٬۰۰۰ سهم توسط ۲۰۰ کد حقیقی به‌فروش رسد و توسط ۱۰۰ کد حقیقی خریداری شود. در این صورت قدرت فروشنده برابر ۵۰۰ و قدرت خریدار برابر ۱۰۰۰ خواهد بود.

معاملات بلوکی

معاملات بلوکی، معاملات بزرگی هستند که معمولاً توسط سهامداران اصلی و سرمایه‌گذاران بزرگ در بازار سرمایه انجام می‌شوند. این معاملات زمانی رخ می‌دهند که ارزش معاملات آنها برای نمادهای بورسی بیش از ۲ میلیارد تومان و حداقل حجم معامله‌شده سهام نیز ۵۰ برابر محدودیت حجمی تعیین شده برای هر معامله در بازار عادی باشد. همچنین برای مشاهده و بررسی معاملات بلوکی در نمادهای مختلف می‌توانید به سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) مراجعه کنید.

چگونه می‌توان پول هوشمند را ردگیری کرد؟

یکی از مباحث مهم دانش تابلوخوانی، ردگیری پول هوشمند است. منظور از پول هوشمند، پولی است که در اختیار سهامداران عمده بازار قرار دارد. این اشخاص معمولا بهتر از دیگران می‌توانند روند نمادها را پیش‌بینی و یا حتی ایجاد کنند. از این رو با ردگیری اقدامات این افراد می‌توان نسبت به خرید یا فروش یک دارایی تصمیم بهتری گرفت. اولین نشانه ورود پول هوشمند به نماد، افزایش قابل توجه حجم معاملات روزانه نسبت به میانگین حجم معاملات ماهانه است.

پس از بررسی و تایید افزایش چشم‌گیر حجم معاملات، بایستی نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده را تحلیل کرد. هر چه این نسبت بزرگتر از عدد ۲ باشد می‌تواند نشان‌دهنده ورود پول هوشمند باشد. عکس این قضیه نیز برقرار است. یعنی اگر نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده کوچکتر از عدد ۰.۵ باشد، نشان‌دهنده خروج پول هوشمند است.

برای آشنایی بیشتر با استراتژی معاملاتی مبتنی بر پول هوشمند، مقاله پول هوشمند و نحوه تشخیص آن را مطالعه کنید.

رنج کشیدن به چه معناست؟

حرکت دادن عمدی قیمت یک نماد در جهت قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر، رنج کشیدن نامیده می‌شود. رنج کشیدن معمولا توسط سهامداران نسبتا بزرگ، بازیگر سهم یا افراد با نقدینگی بالا انجام می‌شود.

رنج مثبت به معنای بالا بردن قیمت و رنج منفی به معنای پایین آوردن قیمت یک نماد است. شناسایی اوقاتی که در یک نماد رنج مثبت یا منفی کشیده می‌شود، می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص خرید یا فروش اخذ کند، به همین دلیل یکی از موضوعات مهم تابلو خوانی است. البته باید توجه داشت که طبق قوانین، سفارشاتی که با هدف قیمت‌سازی ارسال می‌شوند، تخلف بوده و ممکن است منجر به مسدودی حساب آن شخص شود.

منظور از «کد به کد کردن» در تابلوخوانی چیست؟

گاهاً در تابلوی بورس شاهد هستیم که حجم زیاد و نامتعارفی از یک نماد میان چند کد معاملاتی جا‌به‌جا می‌شود. به این اتفاق اصطلاحاً کد به کد می‌گویند. این امر ممکن است حاکی از شروع یک روند صعودی یا نزولی در آن نماد باشد. با توجه به این که هم اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی در بازار سرمایه فعالیت دارند، عمل کد به کد به چهار حالت زیر می‌تواند رخ دهد.

۱. کد به کد از حقیقی به حقیقی

۲. کد به کد از حقیقی به حقوقی

۳. کد به کد از حقوقی به حقیقی

۴. کد به کد از حقوقی به حقوقی

با مطالعه مقاله «آشنایی با مفهوم کد به کد کردن» می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره کد به کد کردن کسب کنید

تأثیر سهام شناور بر معاملات

سهامداران عمده معمولاً استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت را دنبال می‌کنند و کمتر در معاملات روزانه مشارکت دارند. زمانی که میزان سهام قابل‌معامله در بازار (سهام شناور) برای سهامداران خرد محدود باشد، افزایش تقاضا برای خرید می‌تواند با کمبود عرضه همراه شود و در نتیجه، قیمت سهام با سرعت بیشتری افزایش یابد.

از سوی دیگر، شرکت‌هایی که سهام شناور کمتری دارند، بیشتر در معرض نوسانات شدید و رفتارهای سفته‌بازانه قرار می‌گیرند. به این معنا که اگر فردی حجم زیادی از این سهام را خریداری کند، به دلیل کمبود عرضه، احتمال تشکیل صف خرید و محدود شدن معاملات افزایش می‌یابد. همچنین، در صورت عرضه بیش‌ازحد سهام و کاهش تقاضا، ممکن است صف‌های فروش طولانی شکل بگیرند که می‌تواند به ضرر سهامداران منجر شود.

در نهایت، درصد سهام شناور یک شرکت نقش مهمی در نقدشوندگی آن ایفا می‌کند. شرکت‌هایی که سهام شناور بالاتری دارند، معمولاً نوسانات قیمتی کمتری تجربه می‌کنند، زیرا تغییر قیمت در این شرکت‌ها دشوارتر است و کمتر تحت تأثیر معاملات سفته‌بازانه قرار می‌گیرند.

حقوقی بازیگردان کیست؟

حقوقی بازیگردان به نهادهای حقوقی‌ گفته می‌شود که در معاملات یک سهم به‌طور فعال مشارکت دارند و بر روند قیمتی آن تأثیر می‌گذارند. این نهادها معمولاً در مواقع افت بازار و افزایش فشار فروش، از سهم حمایت کرده و از کاهش شدید قیمت آن جلوگیری می‌کنند.

در مقابل، برخی نهادهای حقوقی نه‌تنها از سهم حمایت نمی‌کنند، بلکه با فروش گسترده سهام، باعث افزایش فشار فروش و ناامیدی سهامداران می‌شوند. چنین رفتاری می‌تواند افت شدید ارزش سهم را به دنبال داشته باشد و روند نزولی آن را تشدید کند.

اردر یا سفارش ترس در معاملات چیست؟

شناسایی سفارش ترس در تابلوخوانی اهمیت زیادی دارد، زیرا این نوع سفارش‌ها می‌توانند تأثیر مستقیمی بر تصمیمات معامله‌گران خرد داشته باشند. سفارش ترس، همان‌طور که از نام آن پیداست، با هدف ایجاد نگرانی و دلهره در میان سهامداران ثبت می‌شود.

در این روش، سهامداران بزرگ یا همان بازیگردان‌های سهم، ابتدا مقدار مشخصی از سهام را خریداری می‌کنند. سپس، برای تحت تأثیر قرار دادن سهامداران خرد، سفارش‌های فروش را در پایین‌ترین قیمت ممکن ثبت می‌کنند. مشاهده این سفارش‌ها باعث می‌شود برخی سهامداران خرد دچار نگرانی شده و برای جلوگیری از زیان احتمالی، سهام خود را به فروش برسانند. در این مرحله، بازیگردان سهم، از این فرصت استفاده کرده و سهام عرضه‌شده در صف فروش را به‌راحتی خریداری می‌کند.

تابلوخوانی بهتر است یا تحلیل تکنیکال و بنیادی؟

ممکن است بپرسید تفاوت تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی در چیست؟ چرا باید علاوه بر این روش‌ها، مهارت تابلوخوانی را نیز یاد بگیریم؟ تابلوخوانی تکنیکی است که به کمک آن می‌توانید اطلاعات مهم موجود در تابلوی یک نماد را در مدت زمان کم بررسی کنید.

اما تحلیل بنیادی با توجه به این که به بررسی اطلاعات بنیادی شرکت می‌پردازد، نیاز به صرف زمان زیادی دارد. حال تصور کنید که در یک روز، اتفاقی غیر منتظره در معاملات نماد مورد نظر شما رخ دهد. همچنین باید توجه داشت که در بسیاری از مواقع، اتفاقاتی که در تابلوی یک سهم رخ می‌دهد، هیچ ارتباطی با عملکرد و سودآوری آن شرکت ندارد. از این رو اگر صرفا از روش تحلیل بنیادی استفاده کنید، ممکن است تصمیمات نادرستی بگیرید.

تحلیل تکنیکال نیز روشی است که به بررسی داده‌های گذشته قیمت و حجم معاملات می‌پردازد. اما به جز این دو، اطلاعات مهمی دیگری نیز در تابلوی هر نماد وجود دارد که بررسی آن‌ها به شما در تصمیم‌گیری درست یاری می‌رساند. از جمله این اطلاعات می‌توان به «معاملات حقیقی – حقوقی»، «نسبت EPS»، «نسبت P/E» و «تغییرات سهامداران عمده» اشاره کرد.

نکات کلیدی و مهم برای تابلوخوانی سهم

• عدم توجه به سفارشات ترس
• ‌عدم توجه به p/e و eps منفی
• ‌عدم توجه به سهام شناور برای مبالغ پایین
• عدم توجه به صفوف خرید و فروش
• بررسی کد به کد با توجه به تکنیکال و موقعیت قیمت

حال سوال مهمی مطرح می‌شود؛ از کدام روش برای تحلیل یک نماد استفاده کنیم؟

هر یک از روش‌های تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی دارای نقاط قوت و ضعف هستند. از این رو توصیه می‌کنیم برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و افزایش احتمال موفقیت خود، صرفا به یک روش تحلیل بازار بسنده نکرده و سایر روش‌های تحلیل را نیز فرا بگیرید. مسلماً انجام این کار نیاز به صرف زمان و انرژی زیادی دارد. اما اگر فرصت کافی برای یادگیری این مباحث را ندارید، می‌توانید با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری، مدیریت دارایی خود را به افراد متخصص بازار سرمایه بسپارید تا آن‌ها به جای شما، نمادهای مختلف بازار را تحلیل کرده و سرمایه گذاری کنند.

تابلوخوانی حرفه‌ای و فیلترنویسی

پس از آن که دانش تابلو خوانی را فرا گرفتید می‌توانید با یادگیری مباحث فیلترنویسی، سرعت تحلیل خود را به طور چشم‌گیری افزایش دهید. فیلترنویسی به شما این امکان را می‌دهد تا از میان ۷۰۰ نماد موجود در بازار، نمادهایی که شرایط مورد نظر شما را دارند، به راحتی و به سرعت غربال کنید.

سایت TSETMC، ابزاری برای فیلترنویسی

سایت TSETMC یا همان تابلوی بورس، علاوه بر اطلاعات متنوعی که ارائه می‌دهد، امکان فیلترنویسی را نیز برای علاقه‌مندان فراهم کرده است. برای اینکه بتوانید فیلتر مد نظر خود را در این سایت بنویسید، باید تا حدودی با مفاهیم برنامه‌نویسی آشنا باشید. همچنین، باید عملگرها، متغیرها و سیمبل‌هایی که در بخش فیلترنویسی این سایت قابل استفاده هستند را نیز به خوبی بشناسید. اگر می‌خواهید در این خصوص اطلاعات بیشتری کسب کنید، مقاله فیلترنویسی را مطالعه کنید.

ایزی فیلتر به عنوان یکی از امکانات کاربردی و پرطرفدار سامانه ایزی تریدر، امکان فیلتر نویسی بدون نیاز به کد نویسی را فراهم کرده است. در ایزی فیلتر می‌توانید تنها با چند کلیک و انتخاب پارامترها، به سادگی فیلتر مد نظر خود را ایجاد کنید.

سوالات متداول