قیمت تئوریک چیست؟

احتمالا تاکنون نام قیمت تئوریک را نشنیده باشید؛ اما جالب است بدانید این قیمت در تمامی سامانه‌های معاملاتی قابل رویت بوده و نقش مهمی در معاملات روزانه دارد. قیمت تئوریک در مرحله پیش‌گشایش یا پیش‌پایانی به صورت پویا محاسبه می‌شود و برای تعیین قیمت حراج آغازین و حراج پایانی کاربرد دارد. 

قیمت تئوریک چطور محاسبه می‌شود؟

قیمت تئوریک همان قیمتی است که در طول جلسه پیش گشایش یا پیش پایانی به صورت پیوسته محاسبه شده و با عنوان قیمت تئوریک گشایش یا قیمت تئوریک پایانی برای عموم منتشر می‌شود.

سازوکار مورد استفاده برای تعیین قیمت تئوریک در جلسات پیش گشایش، حراج آغازین، پایش پایانی، حراج پایانی و سایر حراج‌های تک قیمتی مورد استفاده در بورس‌ اوراق بهادار یکسان و به شرح گا‌‌‌م‌های زیر است:

۱. در صورتی که تنها یک قیمت دارای بیشترین حجم قابل معامله باشد، قیمت تئوریک گشایش برابر قیمتی است که در آن بیشترین حجم ورقه‌ی بهادار قابل معامله شود

۲. در صورتی که بیش از یک قیمت دارای بیشترین حجم قابل معامله باشد، قیمتی است که در آن حداقل تفاوت میان حجم خرید و فروش وجود دارد. به عبارت دیگر، قیمتی که با حجم معاملاتی یکسان، حداقل مقدار اجرا نشده را داشته باشد

۳.  در صورتی که بیش از یک قیمت دارای بیشترین حجم قابل معامله باشد و قیمت‌ها با حجم و سفارش‌های اجرا نشده یکسان باشند، نزدیکترین قیمت با قیمت پایانی روز قبل به عنوان قیمت تئوریک گشایش در نظر گرفته می‌شود؛

۴. در صورتی که بیش از یک قیمت دارای بیشترین حجم قابل معامله باشد و سه مورد بالا برای آنها یکسان باشد، بالاترین قیمت انتخاب می‌شود.

پس از پایان مرحله پیش گشایش (یا پیش پایانی)، حراج آغازین (یا حراج پایانی) بر اساس آخرین قیمت تئوریک گشایش انجام می‌شود. در این مرحله، به محض اعلام قیمت تئوریک گشایش، سفارش‌های مشمول قیمت‌ تئوریک‌ با یکدیگر منطبق شده و معامله می‌شوند.

نکته‌ای در مورد قیمت تئوریک که بهتر است بدانید

برخی اوقات قیمت‌ تئوریک‌ گشایش توسط بورس تایید نمی‌شود. این اتفاق معمولاً در صورتی رخ می‌دهد که قیمت حاصل از حراج (قیمت تئوریک گشایش) بر روی سقف یا کف دامنه نوسان قیمت قرار گیرد. در این حالات به فعالان بازار اطلاع‌رسانی شده و مرحله‌ی پیش گشایش برای یک بازه زمانی تعیین شده توسط بورس (معمولاً ۳ دقیقه)، ادامه پیدا می‌کند و در صورتی که این قیمت از نظر بورس مشکوک به دستکاری یا سایر شرایط نامتعارف نباشد، قیمت کشف شده پس از گذشت این زمان اضافه به عنوان قیمت‌ تئوریک‌ گشایش پذیرفته می‌شود. شایان ذکر است که در مدت زمان اضافه شده، امکان اصلاح، حذف و ارسال سفارش جدید در دامنه نوسان سهم امکان‌پذیر است.