استراتژی های اختیار معامله

اختیار معامله (Options Trading) یکی از ابزارهای کلیدی در بازارهای مالی است که به سرمایه‌گذاران امکان مدیریت ریسک و بهره‌مندی از فرصت‌های متنوع بازار را می‌دهد. استراتژی های اختیار معامله به معامله‌گران کمک می‌کنند تا با توجه به شرایط بازار، تصمیماتی آگاهانه‌ اتخاذ کنند. در این مطلب، به بررسی مفهوم اختیار معامله، انواع استراتژی های اختیار معامله و کاربردهای آن در بازار بورس می‌پردازیم. 

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله، قراردادی است که به خریدار آن حق (نه الزام) می‌دهد تا دارایی پایه (مانند سهام) را در قیمت مشخص (قیمت توافقی یا Strike Price) و در زمان معین (تاریخ سر رسید) خریداری یا به فروش برساند. انواع اصلی اختیار معامله به شرح زیر است:

۱. خرید اختیار خرید (Long Call): در این روش، معامله‌گر یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) را خریداری می‌کند. این قرارداد به او حق می‌دهد (نه الزام) که دارایی پایه (مانند سهام) را با قیمت اعمال مشخص تا تاریخ انقضای قرارداد خریداری کند. این استراتژی برای پیش‌بینی روند صعودی بازار مناسب است.

۲. فروش اختیار خرید (Short Call): در این نوع معامله، معامله‌گر یک قرارداد اختیار خرید را می‌فروشد. این اقدام او را ملزم می‌کند که در صورت استفاده دارنده اختیار از حق خود، دارایی پایه را با قیمت اعمال به او بفروشد. این استراتژی معمولاً در بازارهای خنثی یا نزولی به کار می‌رود.

۳. خرید اختیار فروش (Long Put): در این روش، معامله‌گر یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) را خریداری می‌کند. این قرارداد به او حق می‌دهد که دارایی پایه را با قیمت اعمال مشخص تا تاریخ انقضای قرارداد بفروشد. این استراتژی برای پیش‌بینی روند نزولی بازار مناسب است.

۴. فروش اختیار فروش (Short Put): در این معامله، معامله‌گر یک قرارداد اختیار فروش را می‌فروشد. این اقدام او را ملزم می‌کند که در صورت استفاده دارنده اختیار از حق خود، دارایی پایه را به قیمت اعمال از او خریداری کند. این استراتژی اغلب در بازارهای خنثی یا صعودی استفاده می‌شود.

استراتژی های اختیار معامله چیست؟

استراتژی‌های اختیار معامله مجموعه‌ای از تصمیمات برنامه‌ریزی‌شده هستند که سرمایه‌گذار با استفاده از قراردادهای اختیار معامله (خرید یا فروش) برای دستیابی به اهداف مالی خاص، مانند کسب سود، پوشش ریسک یا ایجاد درآمد ثابت، به کار می‌گیرد. هر استراتژی بر اساس پیش‌بینی سرمایه‌گذار از روند بازار (صعودی، نزولی یا خنثی)، میزان تحمل ریسک و افق زمانی سرمایه‌گذاری طراحی می‌شود. این استراتژی‌ها می‌توانند ساده (مانند خرید یک اختیار خرید) یا پیچیده (مانند ترکیب چند اختیار با قیمت‌ها و تاریخ‌های انقضای مختلف) باشند. استفاده از استراتژی مناسب، کلید موفقیت در معاملات اختیار است، زیرا این ابزار مالی به دلیل اهرمی بودن و پیچیدگی‌هایش، بدون برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند ریسک بالایی به همراه داشته باشد.

اهمیت استراتژی های اختیار معامله

استراتژی‌های اختیار معامله به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا با توجه به دیدگاهشان نسبت به بازار (صعودی، نزولی یا خنثی) و میزان تحمل ریسک، بهترین تصمیم را بگیرند. بازارهای مالی از نظر روند قیمتی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• بازار صعودی (Bull Market): در این نوع بازار، تقاضا به‌مراتب از عرضه پیشی می‌گیرد و قیمت‌ها روند رو به رشدی را تجربه می‌کنند. این شرایط معمولاً با خوش‌بینی سرمایه‌گذاران و افزایش حجم معاملات همراه است.
• بازار خنثی یا رنج (Sideway Market): در بازار خنثی، قیمت‌ها در محدوده‌ای مشخص بین سطوح مقاومت (سقف) و حمایت (کف) نوسان می‌کنند و روند مشخص صعودی یا نزولی مشاهده نمی‌شود. این بازار نشان‌دهنده تعادل نسبی بین عرضه و تقاضا است.
• بازار نزولی (Bear Market): در بازار نزولی، عرضه بر تقاضا غالب است و قیمت‌ها کاهش می‌یابد. این وضعیت اغلب با کاهش حجم معاملات و بدبینی سرمایه‌گذاران همراه است، که منجر به افت ارزش دارایی‌ها می‌شود.

انواع استراتژی های اختیار معامله

۱.  استراتژی کاورد کال (Covered Call)

این استراتژی شامل فروش یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) برای دارایی پایه‌ای است که معامله‌گر مالک آن است. هدف استراتژی‌های اختیار معامله در اینجا، کسب درآمد از طریق دریافت پرمیوم است، در حالی که معامله‌گر آمادگی دارد در صورت افزایش قیمت دارایی و اجرای اختیار، آن را به قیمت اعمال (Strike Price) بفروشد.  استراتژی کاورد کال برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که به دنبال کسب درآمد ثابت از دارایی‌های خود هستند و در بازارهای خنثی یا صعودی ملایم فعالیت می‌کنند.

۲. استراتژی استرادل (Straddle)

استراتژی استرادل شامل خرید یا فروش همزمان یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال و تاریخ انقضای یکسان است. این استراتژی برای بازارهایی مناسب است که انتظار می‌رود قیمت دارایی پایه نوسانات قابل‌توجهی داشته باشد، اما جهت حرکت قیمت مشخص نیست. هدف، بهره‌برداری از تغییرات شدید قیمت در هر دو جهت صعودی یا نزولی است.

• استراتژی شورت استرادل (Short Straddle): این استراتژی شامل فروش همزمان یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال (Strike Price) و تاریخ انقضای یکسان است. هدف، کسب درآمد از پرمیوم دریافتی است، در حالی که معامله‌گر انتظار دارد قیمت دارایی پایه در محدوده‌ای نزدیک به قیمت اعمال باقی بماند. استراتژی استرادل فروش برای بازارهای خنثی با نوسانات کم مناسب است.
• استراتژی لانگ استرادل (Long Straddle): این استراتژی شامل خرید همزمان یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال و تاریخ انقضای یکسان است. در استراتژی لانگ استرادل هدف، بهره‌برداری از نوسانات شدید قیمت دارایی پایه در هر جهت (صعودی یا نزولی) است، بدون پیش‌بینی جهت دقیق حرکت قیمت. این استراتژی برای بازارهایی با نوسانات بالا مناسب است.

۳.  استراتژی استرانگل (Strangle)

در این استراتژی، معامله‌گر یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت‌های اعمال متفاوت اما تاریخ انقضای یکسان خریداری می‌کند. استرانگل نیز مانند استرادل برای بهره‌برداری از نوسانات بزرگ قیمت طراحی شده است، اما به دلیل تفاوت در قیمت‌های اعمال، هزینه اولیه کمتری دارد و نیاز به حرکت قیمتی بیشتری برای سودآوری دارد.

• استراتژی شورت استرانگل (Short Strangle): این استراتژی شامل فروش همزمان یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) و یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) با قیمت‌های اعمال (Strike Price) متفاوت اما تاریخ انقضای یکسان است، به‌گونه‌ای که قیمت اعمال اختیار فروش پایین‌تر از قیمت اعمال اختیار خرید است. در استراتژی شورت استرانگل هدف، کسب درآمد از پرمیوم دریافتی است، در حالی که معامله‌گر انتظار دارد قیمت دارایی پایه در محدوده‌ای بین قیمت‌های اعمال باقی بماند. این استراتژی برای بازارهای خنثی با نوسانات کم مناسب است.
• استراتژی لانگ استرانگل (Long Strangle): این استراتژی شامل خرید همزمان یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت‌های اعمال متفاوت اما تاریخ انقضای یکسان است، به‌گونه‌ای که قیمت اعمال اختیار فروش پایین‌تر از قیمت اعمال اختیار خرید است. در استراتژی لانگ استرانگل هدف، بهره‌برداری از نوسانات شدید قیمت دارایی پایه در هر جهت (صعودی یا نزولی) بدون پیش‌بینی جهت دقیق حرکت قیمت است. این استراتژی برای بازارهایی با نوسانات بالا مناسب است و هزینه کمتری نسبت به لانگ استرادل دارد.

۴. استراتژی اسپرد (Spread)

استراتژی اسپرد شامل خرید و فروش همزمان چندین قرارداد اختیار معامله با قیمت‌های اعمال متفاوت اما تاریخ انقضای یکسان است. هدف این استراتژی، کاهش ریسک و بهره‌مندی از تغییرات قیمت دارایی پایه است. انواع مختلف اسپرد عبارتند از:

• Bull Call Spread: شامل خرید یک اختیار خرید با قیمت اعمال پایین‌تر و فروش یک اختیار خرید با قیمت اعمال بالاتر است. این استراتژی برای بازارهای صعودی مناسب است و هزینه اولیه را کاهش می‌دهد.
• Bear Call Spread: شامل فروش یک اختیار خرید با قیمت اعمال پایین‌تر و خرید یک اختیار خرید با قیمت اعمال بالاتر است. این روش برای بازارهای نزولی طراحی شده و ریسک را محدود می‌کند.

بیشتر بخوانید: استراتژی bull and bear call spread در اختیار معامله

• Bull Put Spread: این استراتژی شامل فروش یک اختیار فروش (Put Option) با قیمت اعمال بالاتر و خرید یک اختیار فروش با قیمت اعمال پایین‌تر با تاریخ انقضای یکسان است. هدف، کسب سود از افزایش یا ثبات قیمت دارایی پایه با دریافت پرمیوم و محدود کردن ریسک است. این روش برای بازارهای صعودی یا خنثی کاربرد دارد.
• Bear Put Spread: این استراتژی شامل خرید یک اختیار فروش با قیمت اعمال بالاتر و فروش یک اختیار فروش با قیمت اعمال پایین‌تر با تاریخ انقضای یکسان است. هدف، کسب سود از کاهش قیمت دارایی پایه با هزینه اولیه کمتر است. این روش برای بازارهای نزولی مناسب بوده و ریسک و سود را محدود می‌کند.

بیشتر بخوانید: استراتژی bull and bear put spread در اختیار معامله

• اسپرد پروانه‌ای (Butterfly Spread): این استراتژی ترکیبی از خرید یک اختیار خرید در سود، خرید یک اختیار خرید در زیان و فروش دو اختیار خرید بی‌تفاوت است. هدف آن، کسب سود از نوسانات محدود قیمت دارایی پایه در بازارهای خنثی است. اسپرد پروانه‌ای شامل استراتژی‌‌های Short call butterfly، short put butterfly، long put butterfly و Long call butterfly می‌شود.

بیشتر بخوانید: استراتژی short put butterfly در اختیار معامله

۵. استراتژی کولار (Collar)

استراتژی کلار شامل خرید یک قرارداد اختیار فروش و فروش یک قرارداد اختیار خرید با قیمت‌های اعمال متفاوت و تاریخ انقضای یکسان است. این روش برای محافظت از موقعیت‌های بلندمدت سهام در برابر کاهش قیمت استفاده می‌شود، در حالی که درآمد حاصل از فروش اختیار خرید، هزینه خرید اختیار فروش را جبران می‌کند. هدف، محدود کردن سود و زیان بالقوه است.

۶. استراتژی‌ کندر (Condor)

استراتژی‌های کندر از جمله روش‌های پیشرفته در معاملات اختیار هستند که برای بهره‌برداری از حرکت قیمت دارایی پایه در محدوده‌ای مشخص طراحی شده‌اند. استراتژی‌های اختیار معامله با ترکیب چندین قرارداد، امکان مدیریت ریسک و کسب سود در بازارهای با نوسان محدود را فراهم می‌کنند.

• استراتژی Long Call Condor: این استراتژی شامل خرید و فروش چهار قرارداد اختیار خرید (Call Option) با قیمت‌های اعمال (Strike Price) متفاوت اما تاریخ انقضای یکسان است. هدف، کسب حداکثر سود در صورتی است که قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید در محدوده‌ای مشخص قرار گیرد. در این روش، معامله‌گر دو اختیار خرید (یکی با قیمت اعمال پایین‌تر و دیگری با قیمت اعمال بالاتر) خریداری کرده و دو اختیار خرید با قیمت‌های اعمال میانی (بین دو قیمت قبلی) می‌فروشد. فاصله بین قیمت‌های اعمال معمولاً یکسان است تا ساختار متوازن ایجاد شود. این استراتژی برای بازارهای خنثی با نوسان محدود مناسب است.
• استراتژی Long Put Condor: این استراتژی مشابه ساختار خرید کندر است، اما با استفاده از چهار قرارداد اختیار فروش (Put Option) با قیمت‌های اعمال متفاوت و تاریخ انقضای یکسان اجرا می‌شود. در این روش، معامله‌گر دو اختیار فروش (یکی با قیمت اعمال پایین‌تر و دیگری با قیمت اعمال بالاتر) خریداری می‌کند و دو اختیار فروش با قیمت‌های اعمال میانی به فروش می‌رساند. هدف، کسب سود از Premium دریافتی است، در حالی که قیمت دارایی پایه خارج از محدوده مشخص شده حرکت کند. این استراتژی برای بازارهایی مناسب است که انتظار می‌رود قیمت دارایی پایه از محدوده‌ای خاص فراتر رود یا در آن باقی نماند.

نکات کلیدی برای موفقیت در معاملات اختیار

• تحلیل بازار: استفاده از تحلیل تکنیکال و بنیادی برای پیش‌بینی روند قیمت‌ها.
• مدیریت ریسک: تعیین محدوده زیان و استفاده از استراتژی‌های اختیار معامله ترکیبی برای کاهش ریسک.
• شروع با سرمایه کم: انجام استراتژی‌های اختیار معامله با سرمایه محدود برای کسب تجربه.

اختیار معامله به‌عنوان ابزاری پویا در بازارهای مالی، فرصت‌های منحصربه‌فردی برای مدیریت ریسک و کسب سود در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. استراتژی های اختیار معامله مانند کاورد کال، استرادل، استرانگل، اسپرد، کولار و کندر، با توجه به پیش‌بینی‌های بازار و اهداف مالی، امکان انعطاف‌پذیری بالایی را فراهم می‌کنند. موفقیت در این معاملات، ترکیب دانش عمیق بازار، تحلیل دقیق و رویکرد محتاطانه به مدیریت ریسک است. با انتخاب استراتژی‌های اختیار معامله هوشمندانه و تمرین مستمر، سرمایه‌گذاران می‌توانند از پتانسیل بالای اختیار معامله برای ایجاد ارزش پایدار بهره‌مند شوند.

سوالات متداول