استراتژی مرید پوت (married put) در اختیار معامله

در بازارهای مالی، اوراق مشتقه با وجود ریسک‌های ذاتی، ابزارهایی مؤثر برای مدیریت ریسک و افزایش بازدهی محسوب می‌شوند. یکی از استراتژی‌های پرکاربرد در این حوزه، Married Put است که در آن سرمایه‌گذار به‌طور هم‌زمان دارایی پایه (مانند سهام) را خریداری کرده و یک قرارداد اختیار فروش نیز برای آن دارایی تهیه می‌کند تا از کاهش احتمالی قیمت محافظت شود.

این ترکیب، نمونه‌ای عملی از استفاده از مشتقه‌ها برای کاهش ریسک و افزایش اطمینان در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری است. در ادامه به‌صورت به معرفی، مزایا، معایب و نحوه اجرای این استراتژی می‌پردازیم.

اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به خریدار آن، حق خرید یا فروش دارایی پایه (مثل سهام، طلا، زعفران و …) در قیمتی معین و تاریخ مشخص می‌دهد. ارزش این قرارداد به نوسانات قیمت دارایی پایه وابسته است.

انواع قراردادهای اختیار معامله شامل اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) هستند. اختیار خرید به دارنده این حق را می‌دهد که در تاریخ مشخص و با قیمت معین، دارایی پایه را خریداری کند. در مقابل، اختیار فروش به دارنده این امکان را می‌دهد که دارایی پایه را در تاریخ مشخص و با قیمت معین بفروشد. 

همچنین، موقعیت‌های مختلفی در اختیار معامله وجود دارد. خرید اختیار خرید (Long Call) به خریدار این حق را می‌دهد که دارایی پایه را در آینده خریداری کند. فروش اختیار خرید (Short Call) به این معناست که فروشنده متعهد به فروش دارایی پایه در قیمت معین است. خرید اختیار فروش (Long Put) به خریدار این امکان را می‌دهد که دارایی پایه را در قیمت معین بفروشد، که معمولاً برای پوشش ریسک استفاده می‌شود. فروش اختیار فروش (Short Put) نیز به فروشنده این امکان را می‌دهد که از افزایش قیمت دارایی سود ببرد، اما این موقعیت ریسک بالایی دارد.

استراتژی Married Put چیست؟

استراتژی Married Put که با عنوان Protective Put نیز شناخته می‌شود، به نوعی نقش بیمه برای دارایی پایه را ایفا می‌کند. در این استراتژی، سرمایه‌گذار سهامی را به عنوان دارایی پایه خریداری کرده و هم‌زمان به تعداد آن سهم قرارداد اختیار فروش در وضعیت ATM (قیمت اعمال قرارداد اختیار برابر با قیمت دارایی پایه) نیز تهیه می‌کند. اگر قیمت سهم سقوط کند، اختیار فروش اجازه می‌دهد که سرمایه‌گذار سهم را با قیمت مشخصی (قیمت اعمال) بفروشد، حتی اگر بازار قیمتی بسیار پایین‌تر ارائه دهد.

نحوه پیاده سازی استراتژی مرید پوت

هدف اصلی این استراتژی، محافظت در برابر افت قیمت دارایی بدون از دست دادن فرصت کسب سود از افزایش قیمت آن است. نحوه پیاده‌سازی استراتژی مرید پوت، مطابق با تصویر زیر است:

به بیان ساده:

• اگر قیمت دارایی پایه افزایش پیدا کند، سرمایه‌گذار سود می‌برد.
  
• اگر قیمت دارایی پایه کاهش پیدا کند، اختیار فروش جلوی ضرر سنگین را می‌گیرد.

 پیش از اجرای استراتژی مرید پوت، لازم است هدف سرمایه‌گذار از به‌کارگیری این روش به‌طور شفاف مشخص باشد. اینکه تمرکز بر کسب سود مشخص است یا مدیریت ریسک و بیمه‌کردن سهام در برابر افت قیمت.

در صورتی که هدف، دستیابی به سود از محل نوسانات بازار باشد، ترکیب زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

اما اگر هدف، محافظت از دارایی در برابر کاهش قیمت‌ها و کاهش ریسک بازار باشد، ساختار استراتژی به صورت زیر خواهد بود:

بیشتر بخوانید: اختیار معامله در ایزی تریدر

مثال عددی از اجرای استراتژی Married Put

فرض کنید سرمایه‌گذار A تعداد ۱ میلیون سهم توان را با قیمت ۳۲۰ تومان خریداری کرده و برای محافظت از سرمایه خود، ۱۰۰۰ قرارداد اختیار فروش طتوان (هر قرارداد پوشش‌دهنده ۱۰۰۰ سهم است) با قیمت اعمال ۳۵۰ تومان و ارزش هر قرارداد (پریمیوم) ۱۲ تومان تهیه می‌کند. در طرف دیگر، سرمایه‌گذار B قرار دارد که قرارداد اختیار فروش را با دریافت پریمیوم ۱۲ تومانی به ازای هر سهم به سرمایه‌گذار A فروخته است. سرمایه‌گذار B با این کار متعهد می‌شود در صورت اعمال قرارداد، سهام را با قیمت ۳۵۰ تومان از سرمایه‌گذار A خریداری کند، حتی اگر قیمت بازار کمتر از این مقدار باشد.

اگر قیمت سهام پایه رشد کند:

اگر قیمت توان به ۴۵۰ تومان برسد، سرمایه‌گذار A سهام را در بازار می‌فروشد و از افزایش قیمت سود می‌برد. در نهایت تنها هزینه‌اش، ۱۲ تومان پریمیوم برای هر قرارداد است.
سرمایه‌گذار B هم سود کرده، چون قرارداد اعمال نشده و پریمیوم را دریافت کرده است.

اگر قیمت سهام پایه افت کند:

اگر قیمت توان به ۲۸۰ تومان برسد، سرمایه‌گذار A قرارداد را اعمال می‌کند و سهام را با قیمت ۳۵۰ تومان به سرمایه‌گذار B می‌فروشد. او بابت هر سهم ۷۰ تومان سود اسمی و پس از کسر پریمیوم، ۵۸ تومان سود خالص دارد. در مقابل، سرمایه‌گذار B همین مقدار زیان می‌بیند.

مزایا و معایب استراتژی Married Put

مزایا

محافظت در برابر سقوط قیمت: مهم‌ترین مزیت، کاهش ریسک در مقابل زیان‌های بزرگ است.

حفظ پتانسیل رشد سرمایه: در حالی که زیان محدود می‌شود، اگر قیمت سهم افزایش یابد، سرمایه‌گذار همچنان می‌تواند از رشد قیمت بهره‌مند شود.

مدیریت در تصمیم‌گیری: این استراتژی به سرمایه‌گذار آرامش خاطر می‌دهد تا در شرایط پرنوسان بازار اقدام به فروش احساسی دارایی خود نکند. در بازارهایی با ریسک بالا یا احتمال برگشت‌های ناگهانی، این استراتژی ابزاری موثر برای حفظ موقعیت است.

معایب 

هزینه اولیه: برای خرید اختیار فروش باید هزینه‌ای (Premium) پرداخت شود که در صورت عدم افت قیمت، از بین می‌رود.

محدودیت زمانی: اختیار فروش مدت‌دار است و در پایان دوره منقضی می‌شود. برای بهبود عملکرد این استراتژی، باید زمان‌بندی خرید سهم و اعمال اختیار فروش دقیق باشد. در غیر این‌صورت، ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد.

پیچیدگی در مدیریت و تحلیل: برای بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار، ورود به معاملات مشتقه و مدیریت پوزیشن‌های هم‌زمان می‌تواند پیچیده باشد.

انتخاب پارامترهای کلیدی در Married Put

برای اجرای موفق استراتژی مرید پوت، انتخاب صحیح پارامترهای کلیدی نقش بسیار مهمی در بهینه‌سازی بازده و کاهش ریسک ایفا می‌کند. اولین پارامتر، قیمت اعمال (Strike Price) است که بهتر است نزدیک به قیمت فعلی سهم یا کمی پایین‌تر از آن انتخاب شود تا هم اثر بیمه حفظ شود و هم هزینه آپشن معقول باقی بماند. دومین پارامتر مهم، تاریخ سر رسید است. این مدت باید با افق زمانی سرمایه‌گذاری هماهنگ باشد. برای مثال، اگر برنامه نگهداری سهم کوتاه‌مدت است، انتخاب قراردادهای یک‌ماهه یا سه‌ماهه منطقی است، اما برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، قراردادهایی با تاریخ سررسید طولانی‌تر (مانند شش‌ماهه) مناسب‌تر خواهند بود. در نهایت، باید به قیمت قرارداد (Premium) نیز توجه ویژه داشت. پرمیوم ارزش هر قرارداد اختیار معامله است که در صورت عدم استفاده، سوخت می‌شود. سرمایه‌گذار باید میان حفاظت مورد انتظار و بهایی که برای آن پرداخت می‌کند، تعادل مناسبی برقرار کند تا نسبت بین ریسک و بازده در سطحی قابل‌قبول باقی بماند.

استراتژی مرید پوت یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک در بازار سرمایه است. این استراتژی به معامله‌گر این امکان را می‌دهد که هم از سود بالقوه افزایش قیمت بهره‌مند شود و هم از افت شدید قیمت در امان بماند. اگرچه نیاز به دانش تحلیل بازار و مدیریت هزینه دارد، اما با انتخاب درست پارامترها می‌تواند سپر دفاعی قدرتمندی برای هر پرتفوی باشد.

سوالات متداول