اندیکاتور CCI چیست؟

اندیکاتورها و اسیلاتورها ابزارهای حیاتی در تحلیل تکنیکال هستند که به تحلیلگران کمک می‌کنند تا روندها و شرایط بازار را شناسایی کرده و بهترین فرصت‌های خرید و فروش را پیدا کنند. یکی از اندیکاتورهای پرکاربرد در این زمینه، اندیکاتور CCI است که ابتدا برای بازار کالا طراحی شد اما به سرعت در سایر بازارها از جمله سهام و فارکس نیز استفاده شد. در ادامه، به بررسی دقیق اندیکاتور CCI، نحوه محاسبه آن، مزایا و معایب استفاده از آن و مقایسه با سایر اندیکاتورها خواهیم پرداخت.

تاریخچه اندیکاتور CCI

در سال ۱۹۸۰، دونالد لامبرت، تحلیلگر برجسته بازار کالا، اندیکاتور شاخص کانال کالا (CCI) را معرفی کرد. هدف اولیه از طراحی این ابزار، شناسایی تغییرات دوره‌ای در روند قیمت‌ها در بازارهای کالایی بود.

پس از تحقیقات گسترده، لامبرت دریافت که CCI می‌تواند به‌عنوان ابزاری مفید برای تحلیلگران در شناسایی روندهای جدید و همچنین هشدار به هنگام رسیدن به شرایط اشباع خرید یا فروش عمل کند.
با توجه به اینکه لامبرت در بازار کالا فعالیت داشت، نام این اندیکاتور را شاخص کانال کالا (CCI) انتخاب کرد. نتایج این تحقیقات که به معرفی CCI منجر شد، در نشریه معتبر کامادیتیز منتشر گردید.
در ابتدا، CCI تنها برای تحلیل بازار کالا طراحی شده بود، اما به‌تدریج کاربرد آن به سایر بازارهای مالی همچون سهام، شاخص‌ها و ETF‌ها گسترش یافت.

این اندیکاتور با مقایسه قیمت فعلی یک دارایی با قیمت متوسط آن در یک بازه زمانی مشخص، به شناسایی نقاط قوت و ضعف روند قیمت کمک می‌کند.

اندیکاتور CCI چیست؟

اندیکاتور CCI یک ابزار تحلیل تکنیکال است که برای شناسایی نقاط اشباع خرید و فروش در بازار استفاده می‌شود. این اندیکاتور با مقایسه قیمت فعلی یک دارایی با متوسط قیمت آن در یک بازه زمانی خاص، نشان می‌دهد که آیا قیمت دارایی در حالت اشباع خرید و فروش قرار دارد یا خیر؟

CCI دارای دو ناحیه اصلی است: اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold). هنگامی که CCI به بالای ۱۰۰+ می‌رسد، به معنی وضعیت اشباع خرید است و نشان می‌دهد که قیمت دارایی بیش از حد بالا رفته است. از طرفی، زمانی که CCI به زیر ۱۰۰- کاهش می‌یابد، به معنای اشباع فروش است که قیمت دارایی به طور غیرمنطقی پایین آمده است.

این اندیکاتور به تحلیلگران کمک می‌کند تا قدرت روند را ارزیابی کنند و زمان‌های مناسب برای خرید یا فروش دارایی را شناسایی کنند. CCI همچنین می‌تواند به عنوان ابزاری برای پیش‌بینی تغییرات قیمتی و شتاب نوسانات بازار عمل کند و سیگنال‌هایی برای تغییر جهت روند فراهم کند.

در تصویر زیر، روند قیمتی سهم “فولاد” همراه با اندیکاتور CCI نمایش داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، این اندیکاتور در برخی نقاط به محدوده‌های اشباع خرید (بالای۱۰۰+) و اشباع فروش (پایین۱۰۰-) رسیده است. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده احتمال تغییر جهت روند باشد. با استفاده از CCI، می‌توان نقاط مناسب برای ورود یا خروج از سهم را شناسایی کرده و قدرت روند را با دقت بیشتری بررسی کرد.

 نکته: لازم به ذکر است که این اندیکاتور همیشه دقیق نیست. به طور مثال، زمانی که CCI از ۱۰۰ عبور می‌کند، نشان‌دهنده اتمام روند صعودی نیست و ممکن است روند صعودی همچنان ادامه یابد. بنابراین، برای گرفتن تصمیمات دقیق‌تر و مطمئن‌تر، توصیه می‌شود اندیکاتور CCI را همراه با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید. 

واگرایی در اندیکاتور CCI چیست؟

واگرایی زمانی رخ می‌دهد که جهت حرکت قیمت یک دارایی با جهت حرکت اندیکاتور اختلاف داشته باشد. این وضعیت معمولاً نشانه‌ای از تضعیف روند فعلی و احتمال تغییر جهت قیمت است. واگرایی‌ها به دو دسته مثبت و منفی تقسیم می‌شوند:

• واگرایی مثبت: زمانی که قیمت در یک روند نزولی قرار دارد اما اندیکاتور CCI شروع به افزایش می‌کند. این شرایط نشان‌دهنده احتمال پایان روند نزولی و آغاز یک حرکت صعودی است.
• واگرایی منفی: زمانی که قیمت در حال افزایش است اما CCI روندی نزولی دارد. این حالت می‌تواند هشداری برای کاهش قیمت و شروع روند نزولی باشد.

در تصویر زیر، یک واگرایی مثبت در اندیکاتور CCI نمایش داده شده که پس از آن، روند قیمت تغییر جهت داده است. واگرایی‌ها در این اندیکاتور از قوی‌ترین سیگنال‌های معاملاتی محسوب می‌شوند و می‌توانند در کنار سایر ابزارهای تحلیلی به شناسایی نقاط مناسب برای ورود و خروج کمک کنند.

فرمول محاسبه CCI

برای محاسبه اندیکاتور CCI (شاخص کانال کالا) ابتدا باید دوره‌های زمانی مورد نظر خود را انتخاب کنید. معمولاً از ۲۰ دوره برای محاسبه CCI استفاده می‌شود، اما تعداد دوره‌ها می‌تواند بسته به نیاز و استراتژی معاملاتی تغییر کند. استفاده از دوره‌های کمتر باعث نوسانات بیشتر شاخص می‌شود، در حالی که استفاده از دوره‌های طولانی‌تر، دقت بیشتری به همراه خواهد داشت. اندیکاتور CCI با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

مراحل محاسبه CCI:

۱- محاسبه قیمت نمونه (Typical Price): برای هر دوره، قیمت نمونه را با فرمول زیر محاسبه می‌کنیم:

در اینجا، قیمت‌های بالا (High)، پایین (Low) و بسته شدن (Close) برای هر دوره در نظر گرفته می‌شوند.

۲- محاسبه میانگین متحرک ساده (SMA): میانگین متحرک ساده ۲۰ دوره آخر قیمت‌های نمونه را محاسبه کنید. 

۳- محاسبه انحراف میانگین (Mean Deviation): برای هر دوره، انحراف قیمت معمولی از میانگین متحرک را محاسبه کنید. ابتدا تفاوت میان قیمت نمونه و میانگین متحرک را به دست آورده و سپس قدر مطلق این تفاوت‌ها را جمع کنید. در نهایت، این مقدار را بر ۲۰ (تعداد دوره‌ها) تقسیم کنید تا انحراف میانگین به دست آید.

۴- محاسبه CCI: پس از به دست آوردن قیمت نمونه، میانگین متحرک و انحراف میانگین، می‌توان CCI را با فرمول زیر محاسبه کرد:

نکته: ۰/۰۱۵ یک مقدار ثابت که برای مقیاس‌دهی و نرمال‌سازی اندیکاتور استفاده می‌شود تا حدود ۷۰% تا ۸۰% مقادیر CCI بین ۱۰۰- و ۱۰۰+ قرار گیرند.

مثال: فرض کنید اطلاعات قیمت یک سهم در ۲۰ دوره معاملاتی اخیر به شکل زیر باشد:

 آخرین دوره قیمتی:

• بیشترین قیمت = ۱۱۰
• کمترین قیمت =۹۰ 
• قیمت بسته شدن = ۱۰۰  

 مقادیر قبلی:

• میانگین قیمت نمونه در ۲۰ دوره قبلی: ۹۵
• انحراف میانگین در ۲۰ دوره قبلی: ۴

مزایا و معایب اندیکاتور CCI

مزایا

• تشخیص نقاط اشباع خرید و فروش: CCI به معامله‌گران کمک می‌کند تا نقاطی که قیمت به طور غیرعادی بالا یا پایین رفته است، شناسایی شوند.
• امکان ترکیب با با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال: CCI به‌تنهایی می‌تواند سیگنال‌های مفیدی درباره اشباع خرید و فروش ارائه دهد، اما با ترکیب آن با دیگر اندیکاتورها، دقت تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد. 
• تشخیص واگرایی: CCI قادر است واگرایی‌های موجود در بازار را شناسایی کند. این ویژگی به تحلیلگران کمک می‌کند تا تغییرات در روند قیمتی را پیش‌بینی کنند.
• استفاده در بازه‌های زمانی مختلف: CCI می‌تواند در تایم فریم‌های مختلف از جمله روزانه، هفتگی یا ماهانه استفاده شود تا تحلیل دقیق‌تری انجام شود.

معایب 

• تأخیر در ارسال سیگنال‌ها: سیگنال‌های صادرشده توسط CCI ممکن است با تأخیر همراه باشند که این موضوع می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت‌های معاملاتی به دلیل تغییرات سریع در قیمت‌ها شود.
• حساسیت بالا به نوسانات کوتاه‌مدت: CCI نسبت به تغییرات قیمت، به‌ویژه در بازارهای پرنوسان، حساسیت بالایی دارد. این ویژگی ممکن است منجر به تولید سیگنال‌های نادرست و ایجاد بی‌ثباتی در تحلیل شود.
• تأثیر احساسات معامله‌گر: احساسات و هیجانات معامله‌گر ممکن است بر تصمیم‌گیری او هنگام استفاده از CCI تأثیر بگذارد و باعث تصمیمات عجولانه یا غیرمنطقی شود.
• نیاز به ترکیب با ابزارهای دیگر:  CCI به‌تنهایی قادر به ارائه یک تحلیل جامع نیست. برای افزایش دقت سیگنال‌ها و کاهش خطاهای احتمالی، بهتر است این اندیکاتور همراه با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند میانگین متحرک، RSI یا MACD استفاده شود.
• پیچیدگی در تفسیر داده‌ها: درک و استفاده از CCI ممکن است برای معامله‌گران مبتدی دشوار باشد، زیرا تفسیر صحیح سیگنال‌های آن نیازمند دانش کافی در زمینه تحلیل تکنیکال و شناخت روندهای بازار است.
• عدم توانایی در پیش‌بینی زمان دقیق تغییر روند:  قادر به پیش‌بینی زمان دقیق تغییر روند و نقاط برگشت قیمتی نیست، بنابراین برای تحلیل دقیق‌تر، بهتر است در کنار سایر ابزارهای تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد.

مقایسه اندیکاتور استوکاستیک  با CCI

 اندیکاتور CCI و استوکاستیک هر دو از ابزارهای مومنتوم هستند که برای شناسایی شرایط بیش‌خرید و بیش‌فروش در بازار به کار می‌روند، اما روش محاسبه و کاربرد آن‌ها متفاوت است. CCI میزان انحراف قیمت از میانگین متحرک را اندازه‌گیری می‌کند و برای تحلیل روندهای میان‌مدت و بلندمدت استفاده می‌شود. در مقابل، اندیکاتور استوکاستیک قیمت بسته‌شدن را نسبت به محدوده نوسان قیمت در یک بازه زمانی مشخص مقایسه می‌کند و اغلب در بازارهای پر نوسان تر محبوب‌تر است.

اسیلاتور استوکاستیک در محدوده ۰ تا ۱۰۰ نوسان دارد و زمانی که مقدار آن از ۸۰ فراتر رود، نشان‌دهنده شرایط بیش‌خرید و احتمال اصلاح قیمت است، در حالی که مقادیر زیر ۲۰ بیانگر وضعیت بیش‌فروش و احتمال بازگشت صعودی بازار است. اما CCI هیچ محدودیتی ندارد و می‌تواند مقادیر بالاتر یا پایین‌تری نسبت به این دامنه را نیز نشان دهد.

مقایسه اندیکاتور RSI با  CCI 

اندیکاتور RSI و CCI هر دو از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال هستند که برای شناسایی روندها، نقاط اشباع خرید و فروش و واگرایی‌های قیمتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت اصلی آن‌ها در نحوه محاسبه و حساسیت به نوسانات قیمت است. RSI با مقایسه میانگین سود و زیان در یک بازه زمانی مشخص (معمولاً ۱۴ دوره) در محدوده ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند و سطوح ۷۰ و ۳۰ را به‌عنوان محدوده‌های اشباع خرید و فروش در نظر می‌گیرد.

 از سوی دیگر، CCI میزان انحراف قیمت از میانگین متحرک را بررسی کرده و برخلاف RSI، فاقد دامنه ثابت است، بنابراین می‌تواند نوسانات قیمتی را با جزئیات بیشتری نمایش دهد. RSI بیشتر برای شناسایی قدرت روند و نقاط بازگشت قیمت در بازه‌های میان‌مدت به کار می‌رود، درحالی‌که CCI می‌تواند سیگنال‌های ورود و خروج زودتری ارائه دهد. به دلیل تفاوت در ساختار این دو اندیکاتور، بسیاری از معامله‌گران از ترکیب آن‌ها برای بهبود دقت تحلیل‌های خود استفاده می‌کنند.

 اندیکاتور CCI (شاخص کانال کالا) یک ابزار تحلیل تکنیکال است که به شناسایی نقاط اشباع خرید و فروش در بازار کمک می‌کند. این اندیکاتور با مقایسه قیمت فعلی یک دارایی با میانگین قیمت آن در یک دوره زمانی مشخص، نقاط قوت و ضعف روند قیمت را شناسایی می‌کند و سیگنال‌هایی برای خرید یا فروش صادر می‌کند. 

CCI برای شناسایی واگرایی‌ها، پیش‌بینی تغییرات روند و ارزیابی قدرت روند کاربرد دارد. استفاده از این اندیکاتور در بلندمدت موثرتر است، اما ممکن است سیگنال‌ها با تأخیر صادر شوند و حساسیت زیادی به نوسانات کوتاه‌مدت داشته باشد. به‌طور کلی، CCI به تحلیلگران کمک می‌کند تا نقاط مناسب ورود و خروج را شناسایی کنند، اما برای دقت بیشتر، معمولاً باید با سایر ابزارهای تحلیلی ترکیب شود.

سوالات متداول