تحلیل بین بازاری چیست؟

با رشد سریع زیرساخت‌ها و نهادهای مالی در سال‌های اخیر، بازارهای مختلف اقتصادی نظیر طلا، سهام، مسکن، ارز و … شکل گرفته‌اند که هریک به نوعی بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. این ارتباطات پیچیده می‌تواند هم‌زمان فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای فعالان بازار به همراه داشته باشد. تحلیل بین بازاری به عنوان یک ابزار کاربردی، این امکان را فراهم می‌آورد که روابط و تأثیرات متقابل میان بازارها را به دقت بررسی کرده و اثرات تغییرات یک بازار بر دیگر بازارها را پیش‌بینی کنیم. در ادامه، به تحلیل نحوه تعامل بازارهای مختلف با یکدیگر و اهمیت استفاده از تحلیل بین بازاری در تصمیم‌گیری‌های مالی می‌پردازیم.

مفهوم تحلیل بین بازاری

تحلیل بین بازاری یک روش تحلیل پیشرفته است که به بررسی روابط و همبستگی‌های میان بازارهای مختلف دارایی‌ها نظیر سهام، طلا، ارز، مسکن و کالاها می‌پردازد. این تحلیل به فعالان بازار کمک می‌کند تا تأثیرات متقابل میان بازارها را شبیه‌سازی کرده و از آن برای پیش‌بینی روندهای آینده استفاده کنند. در واقع، تحلیل بین بازاری به این معناست که تغییرات در یک بازار می‌تواند تأثیرات مستقیم یا غیرمستقیمی بر دیگر بازارها داشته باشد. به‌عنوان مثال، تغییرات نرخ ارز می‌تواند بر قیمت طلا یا حتی بازار سهام اثر بگذارد.

این رویکرد اولین بار توسط تحلیل‌گر مشهور «جان مورفی» مطرح شد و از آن زمان تاکنون به یکی از ابزارهای اساسی در تحلیل‌های مالی تبدیل شده است. در دنیای امروز که بازارها به‌طور فزاینده‌ای به هم پیوسته‌اند و اطلاعات به سرعت در حال تبادل هستند، تحلیل بین بازاری به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با درک ارتباطات میان بازارها و عوامل اقتصادی، تصمیمات دقیق‌تری در مورد موقعیت‌های معاملاتی خود اتخاذ کنند. به‌طور کلی، تحلیل بین بازاری راهی برای پیش‌بینی تغییرات بازارها با در نظر گرفتن تأثیرات متقابل آن‌ها است.

روش‌های تحلیل بین بازاری

در تحلیل بین بازاری، علاوه بر بررسی همبستگی‌ها، جریان سرمایه و تأثیرات اقتصادی کلان و تحلیل‌های تکنیکال نیز در کنار هم بررسی می‌شوند. این رویکرد به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن ارتباطات میان بازارهای مختلف و تحلیل روندهای مختلف، تصمیمات دقیق‌تری در خرید و فروش دارایی‌ها اتخاذ کنند.

۱- تحلیل همبستگی

در این نوع تحلیل، همبستگی میان بازارهای مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد تا تأثیرات تغییرات یک بازار بر دیگر بازارها تحلیل شود. برای اندازه‌گیری این همبستگی‌ها، معمولاً از ضریب همبستگی پیرسون استفاده می‌شود که مقدار آن بین ۱- تا ۱+ متغیر است. این دامنه عددی به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا درک بهتری از چگونگی تأثیر تغییرات یک بازار بر بازارهای دیگر داشته باشند. در تحلیل بین بازاری، به‌طور کلی سه نوع همبستگی وجود دارد:

• همبستگی مثبت
  وقتی دو بازار در یک جهت مشابه حرکت می‌کنند، به‌طوری که افزایش یا کاهش قیمت در یکی از بازارها به‌طور مشابه بر بازار دیگر تأثیر می‌گذارد، همبستگی مثبت ایجاد می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر قیمت نفت و گاز طبیعی به‌طور همزمان افزایش یابند، این نشان‌دهنده همبستگی مثبت است. همبستگی کامل مثبت زمانی است که ضریب همبستگی به ۱ نزدیک می‌شود و تغییرات در هر دو بازار به‌طور دقیق و همزمان در همان جهت حرکت می‌کنند.
• همبستگی منفی
  وقتی دو بازار در جهت‌های مخالف حرکت می‌کنند، یعنی افزایش قیمت در یک بازار باعث کاهش قیمت در بازار دیگر می‌شود، همبستگی منفی ایجاد می‌شود. به‌عنوان مثال، رابطه میان قیمت نفت و ارزش دلار معمولاً معکوس است؛ وقتی قیمت نفت افزایش می‌یابد، ارزش دلار معمولاً کاهش می‌یابد. همبستگی کامل منفی زمانی است که ضریب همبستگی به ۱- نزدیک می‌شود و تغییرات در دو بازار به‌طور معکوس و در جهت‌های مخالف حرکت می‌کنند.
• همبستگی خنثی
  وقتی تغییرات در یک بازار هیچ تأثیر قابل توجهی بر بازار دیگر نداشته باشد، همبستگی خنثی وجود دارد. در این حالت، دو بازار مستقل از یکدیگر حرکت می‌کنند و هیچ ارتباط یا تأثیر چشمگیری بین آن‌ها مشاهده نمی‌شود. برای مثال، تغییرات در بازار مسکن ممکن است هیچ تأثیری بر بازار ارزهای دیجیتال نداشته باشد.

۲- تحلیل جریان سرمایه

به بررسی حرکت سرمایه‌ها بین بازارهای مختلف و تأثیر آن بر قیمت‌ها و روندها می‌پردازد. وقتی سرمایه‌ها از یک بازار به بازار دیگر منتقل می‌شوند، می‌توانند باعث تغییرات قابل توجهی در قیمت‌ها و روندهای آن بازارها شوند. به‌عنوان مثال، زمانی که بازار مسکن دچار رکود می‌شود و  سرمایه‌گذاران ممکن است سرمایه خود را از بازار مسکن به سمت بازار طلا منتقل کنند. این حرکت می‌تواند باعث افزایش قیمت طلا و کاهش قیمت مسکن شود.

۳- تحلیل عوامل کلان اقتصادی

تحلیل عوامل کلان اقتصادی در تحلیل بین بازاری به بررسی عواملی می‌پردازد که می‌توانند به طور گسترده و همزمان بر چندین بازار تأثیر بگذارند. عواملی مانند تغییرات در نرخ تورم، سیاست‌های پولی و مالی و تصمیمات بانک‌های مرکزی از جمله این عوامل هستند. 

به عنوان مثال، افزایش نرخ تورم معمولاً باعث کاهش قدرت خرید مردم می‌شود که می‌تواند به کاهش تقاضا در بازارهای سهام و کالاهای مصرفی منجر گردد. همچنین، سیاست‌های پولی انقباضی مانند افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی ممکن است بر قیمت سهام و ارزها تأثیر بگذارد. تحلیل‌گران با درک این عوامل می‌توانند پیش‌بینی‌های دقیق‌تری از روندهای بازارهای مختلف داشته باشند.

۴- تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال یک روش تحلیلی است که با استفاده از نمودارها و ابزارهای مختلف، به شناسایی الگوهای قیمتی و پیش‌بینی روندهای آتی بازار می‌پردازد. این تحلیل بر پایه تاریخچه قیمت‌ها و حجم معاملات استوار است و در تمام بازارهای مالی از جمله سهام، ارز، کالاها و اوراق قرضه کاربرد دارد. یکی از اهداف اصلی تحلیل تکنیکال، شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب برای سرمایه‌گذاری است.

ترکیب چندین روش مختلف در تحلیل بین بازاری می‌تواند دید بهتری از وضعیت بازار به شما بدهد. به‌طور مستقل، هر یک از این روش‌ها ممکن است اطلاعات محدودی ارائه دهند، اما با ترکیب آن‌ها می‌توان به پیش‌بینی دقیق‌تری رسید و تصمیمات بهتری در بازارهای مالی گرفت.

استراتژی معاملاتی مبتنی بر تحلیل بین بازاری

برای طراحی استراتژی معاملاتی مبتنی بر تحلیل بین بازاری، لازم است تا تحولات و نوسانات بازارهای مختلف را بررسی کرده و ارتباطات میان آن‌ها شناسایی شود. در این راستا، باید به موارد زیر توجه کرد:

• تحلیل روابط میان بازارها: تغییرات در یک بازار می‌تواند بر دیگر بازارها تأثیر بگذارد. برای مثال، تغییرات در بازار سهام ممکن است بر بازارهای ارز یا کالاها تأثیرگذار باشد. تحلیل این روابط کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج بهینه شناسایی شوند.
• رصد جریان سرمایه: جریان سرمایه میان بازارها اطلاعات مهمی از روند قیمت‌ها و تغییرات اقتصادی می‌دهد. به‌طور مثال، انتقال سرمایه از بازار سهام به بازار کالاهایی مانند طلا می‌تواند نشان‌دهنده افزایش نگرانی‌های اقتصادی باشد.
• توجه به کالاهای پایه: کالاهایی مانند نفت و فلزات تأثیر زیادی بر سایر بازارها دارند. برای مثال، تغییرات در قیمت جهانی نفت می‌تواند روند بازارهای مختلف، به‌ویژه سهام شرکت‌های انرژی را تحت تأثیر قرار دهد.
• نظارت بر شاخص‌های اقتصادی: شاخص‌هایی مانند نرخ تورم، ارزش دلار و نرخ بهره تأثیر زیادی بر بازارهای مختلف دارند. پیگیری این شاخص‌ها می‌تواند به پیش‌بینی روند قیمت‌ها و تحلیل دقیق‌تر وضعیت بازار کمک کند.
• پیگیری اخبار کلیدی: اخبار کلیدی، از جمله تغییرات سیاست‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی و تصمیمات کشورهای بزرگ، تأثیر زیادی بر بازارها دارند و می‌توانند روند قیمت‌ها را تغییر دهند.
• توجه به نوسانات سیاسی: تحولات سیاسی و تغییرات در سیاست‌های اقتصادی یک کشور می‌تواند بر وضعیت بازارهای مالی تأثیرگذار باشد. برای مثال، تغییرات در نرخ تعرفه‌ها یا سیاست‌های اقتصادی می‌تواند نوساناتی در بازارهای مختلف ایجاد کند.

ابزارهای تحلیل بین بازاری

ابزارهای تحلیل بین بازاری به شما کمک می‌کنند تا روابط میان بازارهای مختلف را بررسی کرده و اثرات آن‌ها را بر یکدیگر شناسایی کنید. یکی از این ابزارها، استفاده از نمودارهای مقایسه‌ای است که تغییرات درصدی قیمت در بازارهای مختلف را در یک بازه زمانی مشابه نمایش می‌دهد. این نوع نمودارها اجازه می‌دهند تا روندها و رفتارهای بازارها را در کنار یکدیگر تحلیل کرده و ارتباطات میان آن‌ها را شفاف‌تر درک کنید.

برای مثال، ممکن است با مشاهده همزمان تغییرات قیمت نفت و سهام شرکت‌های انرژی متوجه شوید که افزایش قیمت نفت می‌تواند به رشد سهام این شرکت‌ها منجر شود. این اطلاعات می‌توانند راهنمای خوبی برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی و پیش‌بینی روندهای آینده بازارها باشند.

از این ابزارها می‌توان برای مقایسه عملکرد دارایی‌های مختلف و ارزیابی تأثیرات متقابل آن‌ها در شرایط اقتصادی و سیاسی مشابه استفاده کرد. به این ترتیب، تحلیل‌های بین بازاری به تصمیم‌گیری‌های معاملاتی دقیق‌تر و بهینه‌تر کمک می‌کنند.

مزایای تحلیل بین بازاری

تحلیل بین بازاری به شما این امکان را می‌دهد که با در نظر گرفتن ارتباطات و تأثیرات متقابل میان بازارهای مختلف، پیش‌بینی دقیق‌تری از روندهای آینده داشته باشید. با شناسایی همبستگی‌ها و روابط میان بازارها، می‌توانید ریسک‌های بالقوه را شناسایی کرده و از طریق استراتژی‌های متنوع، ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل برسانید. همچنین، این روش تحلیلی به شما کمک می‌کند تا در مواجهه با تغییرات سریع اقتصادی، تصمیمات خود را به‌طور هوشمندانه و انعطاف‌پذیر بر اساس شرایط روز بازار تنظیم کنید.

نمونه‌هایی از تحلیل بین بازاری 

نرخ ارز، به‌ویژه دلار، یکی از عوامل کلیدی در تعیین روند بازارهای مالی ایران است. نوسانات ارز به‌دلیل تحریم‌ها، کسری بودجه و رشد نقدینگی، تأثیرات چشمگیری بر بازارهای مختلف از جمله طلا، خودرو، مسکن و سهام دارد.

بازار طلا: افزایش نرخ دلار به‌طور مستقیم موجب افزایش قیمت طلا و سکه در ایران می‌شود. این تغییرات به دلیل وابستگی قیمت طلا به نرخ دلار داخلی و قیمت جهانی اونس طلا است.

بازار خودرو: نوسانات دلار، به‌ویژه در بلندمدت، بر قیمت خودرو تأثیرگذار است. با افزایش دلار، هزینه تولید و واردات خودرو بالا می‌رود که منجر به افزایش قیمت‌ها در این بازار می‌شود.

بازار مسکن: نرخ ارز بر بازار مسکن نیز تأثیر زیادی دارد. افزایش دلار می‌تواند هزینه‌های ساخت‌وساز را بالا برده و قیمت مسکن را تحت تأثیر قرار دهد، اگرچه این تأثیر بیشتر در بلندمدت مشهود است.

بازار سهام: نرخ دلار بر بازار سهام نیز تأثیرگذار است. با افزایش دلار، سودآوری شرکت‌های صادراتی بیشتر شده و این امر موجب رشد قیمت سهام در بورس می‌شود.

این تحلیل نشان می‌دهد که تغییرات در نرخ ارز می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سایر بازارهای مالی ایران داشته باشد و به همین دلیل، بررسی ارتباط بین بازارها برای تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری ضروری است.

تحلیل بین بازاری ابزاری کارآمد برای بررسی و درک ارتباطات پیچیده میان بازارهای مختلف اقتصادی است. این روش به فعالان بازار کمک می‌کند تا با شبیه‌سازی تأثیرات تغییرات در یک بازار بر دیگر بازارها، پیش‌بینی دقیق‌تری از روندهای آتی داشته باشند. با این حال، تحلیل بین بازاری به دانش و تجربه تخصصی نیاز دارد و موفقیت در آن تضمینی نیست. اما تحلیل بین بازاری می‌تواند به شما دید بهتری از وضعیت بازارها بدهد و به اتخاذ تصمیمات هوشمندانه‌تر در زمینه سرمایه‌گذاری و معامله کمک کند.

سوالات متداول