سبد سرمایه گذاری

سبد سرمایه گذاری چیست؟

شاید برای افراد این موضوع پیش آمده باشد که بخواهند بخشی از سرمایه خود را در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند، اما یک سرمایه‌ گذاری موفق، نیازمند شناخت نسبی از بازار‌های مالی جهت چینش سبد سرمایه گذاری مناسب است.

سبد سرمایه‌گذاری یا همان پرتفوی، مجموعه‌ای از دارایی‌های مختلف مانند سهام، اوراق درآمد ثابت، کالاها، ارزها، املاک و مستغلات، وجه نقد و… است و سرمایه‌گذاران با توجه به هدف، ریسک‌پذیری و افق زمانی خود، بهترین ترکیب دارایی را انتخاب و اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. 

افراد با تنوع‌ بخشی به سبد سرمایه‌گذاری خود، می‌توانند ریسک‌های مربوط به دارایی‌های مختلف را کاهش دهند و در عین حال، از بازدهی‌های این دارایی‌ها منتفع شوند. 

انواع ریسک

به صورت کلی ریسک به دو دسته سیستماتیک و غیر سیستماتیک تقسیم می‌شود. در میان عموم افراد، ریسک سیستماتیک به ریسک بازار نیز معروف است و بر کل بازار تأثیر می‌گذارد و جزء ذاتی تمامی سرمایه گذاری‌ها محسوب می‌شود.

کنترل این ریسک معمولا از عهده سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه خارج است و برخلاف سایر ریسک‌ها، ریسک بازار را نمی‌توان با متنوع‌سازی سبد دارایی حذف کرد. از موارد تاثیرگذار در این ریسک می‌توان به عوامل خارجی مانند وقایع اقتصادی، سیاسی یا جهانی نام برد.

در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک که به عنوان ریسک خاص نیز شناخته می‌شود، منحصر به یک شرکت، صنعت، مجموعه یا قسمت خاص است. این ریسک از عوامل داخلی نشات گرفته و می‌توان این ریسک را از طریق تنوع‌بخشی به سبد دارایی کاهش داد.

انواع سبد سرمایه گذاری یا پرتفوی

ترکیب سبد سرمایه گذاری می‌تواند با توجه به خصوصیات فردی و سطح ریسک‌پذیری هر سرمایه‌گذار متفاوت باشد. سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی احتمالی بیشتری هستند، ممکن است بخش بیشتری از پرتفوی خود را به دارایی‌هایی با ریسک بیشتر تخصیص دهند.

در حالی که کسانی که ریسک‌پذیری کمتری دارند، ممکن است بخش بیشتری از پرتفوی خود را به دارایی‌هایی با ریسک پایین‌تر تخصیص دهند. برخی از انواع سبدهای سرمایه گذاری عبارتند از:

سبد پر ریسک: در سبد‌های سرمایه‌گذاری پر ریسک، اغلب دارایی‌هایی با ریسک بالا، جهت کسب بازدهی احتمالی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذاران پر ریسک در بازار سرمایه، به دنبال شرکت‌هایی با پتانسیل رشد قابل توجه در مراحل ابتدایی توسعه خود هستند که ارزش پیشنهادی منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند. 

شرکت‌های در حال توسعه نیز جزئی از این دسته‌بندی هستند. در این دسته از شرکت‌ها به دلیل احتمال عدم موفقیت در پروژه‌ها، ریسک بالایی وجود دارد که می‌تواند منجر به کاهش ارزش سهام آن شرکت‌ها شود.

سبد کم‌ریسک: در سبدهای سرمایه‌گذاری کم ریسک، افراد بیشتر سبد خود را به دارایی‌های کم‌ریسک و محافظه‌کارانه تخصیص می‌دهند. از خصوصیات این نوع سبدها می‌توان به جلوگیری از کاهش شدید ارزش دارایی در دوره‌های نزولی بازار اشاره کرد. در بازار سرمایه، معمولا بخش اعظمی از این نوع سبد دارایی به صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های تضمین اصل سرمایه و… تخصیص پیدا می‌کند.

سبد ترکیبی: سبد ترکیبی، از دارایی‌هایی با میزان ریسک متفاوت ایجاد می‌شود. به عنوان نمونه، بخشی از دارایی‌ها در سهام صنایع مختلف، بخشی در اوراق با درآمد ثابت و قسمتی دیگر در صندوق‌های طلا سرمایه‌گذاری می‌شود، که معمولا همبستگی کمی با هم دارند. همبستگی (Correlation) در حوزه مالی به معنای اختلاف رفتار قیمتی دو دارایی نسبت به یکدیگر است.

اشتباهات رایج در تشکیل سبد سرمایه گذاری

برخی از اشتباهات رایج در تشکیل سبد سرمایه گذاری عبارتند از:

عدم توجه به اهداف مالی: گام ابتدایی در چینش سبد سرمایه‌ گذاری، تعیین اهداف مالی است. این موضوع شامل مشخص کردن میزان سرمایه‌ای است که می‌خواهید بر اساس آن سرمایه‌گذاری کنید، بازاری که قصد فعالیت در آن را دارید و ارزیابی میزان ریسک‌پذیری شما خواهد بود.

عدم توجه به ریسک‌پذیری: ریسک‌پذیری شما، میزان تحمل شما برای از دست دادن سرمایه است. اگر ریسک‌پذیری خود را ارزیابی نکنید، ممکن است سبدی تشکیل دهید که تناسبی با میزان ریسک‌پذیری شما نداشته باشد. اگر سطح تحمل ریسک شما بالاست، در بازار سرمایه می‌توانید بیشتر سبد دارایی خود را به دارایی‌هایی مانند سهام، صندوق‌های اهرمی و… تخصیص دهید. اگر تحمل ریسک کمی دارید، بهتر است بیشتر در اوراق بدهی، صندوق‌های درآمد ثابت و… سرمایه‌گذاری کنید.

عدم تنوع بخشی: با سرمایه‌گذاری در انواع مختلف دارایی‌ها، می‌توانید ریسک خود را تا حد قابل قبولی کاهش دهید. تشکیل سبدی متنوع از دارایی‌ها به شما این امکان را می‌دهد تا از رشد دارایی‌های مختلف بهره‌مند شوید.

عدم بازنگری سبد سرمایه گذاری: شرایط بازار و اهداف مالی شما در طول زمان ممکن است تغییر کند. اگر سبد سرمایه‌گذاری خود را متناسب با اهداف خود بازنگری نکنید، ممکن است سبدی تشکیل دهید که دیگر با شرایط شما سازگار نباشد.

سوالات متداول