اعتبار معاملاتی در بورس چیست؟

اعتبار معاملاتی در بازار سرمایه در واقع وامی است که از طرف کارگزاران در اختیار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. ضوابط و دستورالعمل‌های مربوط به اعتبار معاملاتی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تعیین می‌شود. علاوه بر آن، هر یک از کارگزاران فعال در بازار سرمایه نیز تحت شرایط خاصی به کاربران خود اعتبار پرداخت می‌کنند.

ریسک اعتباری چیست؟

ریسک اعتباری یا ریسک نکول به این موضوع اشاره دارد که ممکن است وام‌گیرنده به تعهدات خود در برابر وام‌دهنده عمل نکند. به‌عبارت‌دیگر، ریسک اعتباری همان ریسک عدم تسویه اعتبار به دلیل عدم توانایی یا تمایل وام‌گیرنده در موعد مقرر است. وام‌دهندگان همواره به دنبال کاهش و حداقل سازی این نوع ریسک هستند. از همین رو آن‌ها ریسک وام‌گیرنده را به‌دقت بررسی کرده و تحت شرایط خاصی و با گرفتن تضامین لازم، وام را به او پرداخت می‌کنند. 

شرایط دریافت اعتبار چیست؟

دریافت اعتبار از هر کارگزاری با توجه به شرایط تعیین شده توسط همان کارگزاری و طبق روال مشخص شده برای آن، امکان‌پذیر است. اما در حالت کلی، کارگزاران به مشتریان فعال‌تر خود اعتبار پرداخت می‌کنند. علاوه بر این، پرتفوی شخص متقاضی دریافت اعتبار نیز از نظر ارزش دارایی و تنوع، باید شرایط به‌خصوصی داشته باشد. به عنوان مثال، دریافت اعتبار از کارگزاری مفید تنها از طریق سامانه پلکان و با توجه به شرایط تعیین شده در آن، امکان‌پذیر است.

از جمله ویژگی‌های اعتبار معاملاتی کارگزاری مفید، بدون بهره بودن آن است. یعنی افرادی که اعتبار دریافت می‌کنند صرفا باید معادل همان مبلغ دریافت شده را بدون هیچ‌گونه هزینه اضافی، در زمان مشخص شده بازپرداخت کنند.

دریافت اعتبار‌ چه محدودیت‌هایی به همراه دارد؟

معمولا پرتفوی متقاضی به عنوان تضمین مورد نیاز برای اعتبار در نظر گرفته می‌شود. به همین علت، پس از دریافت اعتبار، کل دارایی متقاضی نزد کارگزار مربوطه فریز شده و وی نمی‌تواند آن را از طریق تغییر کارگزار ناظر، به کارگزاری دیگری منتقل کند.

علاوه بر این، در طول زمان استفاده از اعتبار، پرتفوی شخص باید همواره شرایط مورد نیاز تعیین شده از نظر ارزش پرتفوی و تنوع دارایی‌ها را داشته باشد. به همین جهت، شخص باید در انجام معاملات خود دقت کافی را داشته باشد تا پرتفوی وی همواره شرایط مورد نظر را احراز کند.

از جمله محدودیت‌های دیگر می‌توان به محدودیت در درخواست وجه اشاره کرد. کاربرانی که اعتبار معاملاتی دریافت می‌کنند تنها تحت شرایط خاصی می‌توانند تقاضای وجه ثبت کرده و وجه نقد دریافت کنند.

اعتبار و درخواست وجه

با توجه به قوانین سازمان بورس افرادی که دارای اعتبار‌ بوده و درخواست وجه دارند، می‌بایست علاوه بر مبلغ درخواستی، مبلغ اعتبار را نیز در قدرت خرید خود داشته و سپس درخواست خود را ثبت نمایند و تا روز واریز وجه، این مبلغ را در حسابشان داشته باشند. در غیر این‌صورت درخواست وجه شما پرداخت نخواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب «اعتبار و درخواست وجه» را بخوانید.

مزایای دریافت اعتبار معاملاتی در بورس

افزایش بازدهی: اعتبار معاملاتی به شما این امکان را می‌دهد تا با سرمایه‌ای بیشتر وارد بازار شوید و از سودهای بیشتر بهره‌مند شوید. البته ریسک معاملات شما نیز با دریافت اعتبار بیشتر خواهد شد.

بهره‌مندی از فرصت‌های معاملاتی: با استفاده از اعتبار معاملاتی، می‌توانید به سرعت از فرصت‌های معاملاتی سودآور در بازار استفاده کنید.

سهولت در دریافت: امکان دریافت اعتبار به صورت آنلاین، فرآیند درخواست و دریافت اعتبار را سریع و آسان کرده است.

در نتیجه، دریافت اعتبار معاملاتی می‌تواند به‌عنوان ابزاری مناسب برای افزایش فرصت‌های سودآوری باشد، اما با توجه به ریسک‌های احتمالی، نیاز است که با دقت و برنامه‌ریزی استفاده شود.

تسویه یا تمدید اعتبار‌ معاملاتی چگونه است؟

هنگام دریافت اعتبار، حساب کاربری متقاضی به میزان اعتبار شارژ می‌شود. هنگام تسویه نیز شخص باید کل مبلغ دریافت شده را نقدا در حساب کاربری خود داشته باشد تا کارگزار آن را بابت اعتبار برداشت کند. در صورتی که در موعد تسویه اعتبار، به اندازه کافی وجه نقد در حساب کاربر وجود نداشته باشد، کارگزار مطابق با دستورالعمل تعیین شده اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

تمدید اعتبار در هر کارگزاری نیز طبق روال خاصی انجام می‌شود. برای تمدید اعتبار داشتن دو شرط به صورت همزمان لازم است که یکی از آن‌ها باید شرایط پرتفوی مناسب باشد، یعنی ترکیب دارایی پرتفوی تغییر نکرده باشد و دیگری داشتن امتیاز لازم برای دریافت مجدد همان بسته است. در صورت نیاز به تمدید اعتبار از طریق سامانه پلکان می‌تولنید درخواست خود را ثبت کنید.

برای تسویه زود تر از موعد نیز نیاز است تا کل مبلغ اعتبار را در قدرت خرید داشته باشید و در سامانه پلکان بر روی گزینه تسویه زود تر از موعد کلیک کرده و تایید نمایید.

به عنوان مثال، تمدید اعتبار یا تسویه زودتر از موعد آن در کارگزاری مفید نیز صرفا از طریق سامانه پلکان امکان‌پذیر است.

تفاوت اعتبار معاملاتی با وام بانکی

اعتبار معاملاتی و وام بانکی تفاوت‌های مهمی دارند که باید به آن‌ها توجه شود. 

۱- کاربرد: اعتبار معاملاتی صرفاً برای خرید سهام و اوراق بهادار در بورس استفاده می‌شود، اما وام بانکی می‌تواند برای هر نوع نیاز مالی مانند خرید خانه یا سرمایه‌گذاری‌های شخصی به کار رود.

۲- نوع وثیقه: در اعتبار معاملاتی، معمولاً درصدی از پرتفوی به عنوان وثیقه در نظر گرفته می‌شود، در حالی که وام بانکی بر اساس نوع وام‌دهنده ممکن است نیاز به وثیقه‌های دیگری مانند ملک یا ضامن داشته باشد.

سوالات متداول