قرارداد آتی زعفران
قرارداد آتی زعفران به عنوان یکی از انواع قراردادهای آتی کالا، در بورس کالا معامله می‌شود. خود زعفران نیز مطابق استانداردهای تعیین شده به دو نوع زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) تقسیم شده و برای هر کدام، قرارداد آتی تعریف شده است. در ادامه علاوه بر آشنایی کلی با قراردادهای آتی کالایی، به بررسی نحوه دریافت کد معاملات آتی و جزئیات قرارداد آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و قرارداد آتی زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) پرداخته می‌شود.
منظور از بازار آتی کالا چیست؟
بازار آتی کالا بازاری دوطرفه است. در واقع افراد در این بازار از این امکان بهره‌‌مند هستند که حتی از کاهش قیمت کالا نیز منفعت کسب کنند. در بازار دو طرفه شما می‌توانید فروش استقراضی انجام دهید و به این ترتیب از دوران افت قیمت، سرمایه‌گذاری سودآوری داشته باشید. البته طبعا این بازار با ریسک‌هایی مواجه است و بهتر است با دانش و معلومات کافی در این بازار سرمایه‌گذاری کنید.
ویژگی اهرم مالی در این بازار چیست و چرا جذابیتی دارد؟
با توجه به مکانیزم اخذ وجه تضمین در ابتدای ورود به قرارداد آتی که تنها درصدی از ارزش قرارداد است، نیازی نیست سرمایه‌ای به اندازه ارزش معامله داشته باشید. در واقع درمعاملات آتی می‌توان با داشتن سرمایه‌ای به مراتب کمتر، وارد قرارداد آتی یک دارایی با ارزش چند برابری شد و از بازدهی آن استفاده کرد.
نحوه دریافت کد مشتقه (آتی)
برای دریافت کد معاملات آتی، شما می‌بایست ابتدا کد بورسی دریافت کنید. در صورتی که هنوز کد بورسی دریافت نکرده‌اید، می‌توانید همه مراحل ثبت‌نام در کارگزاری مفید و دریافت کد بورسی را به صورت کاملا غیر حضوری طی کنید.
معاملات قراردادهای آتی کالا، از طریق سامانه مخصوص دیگری انجام می‌شود. در نتیجه برای اینکه بتوانید در بازار آتی فعالیت کنید، باید کد معاملاتی مخصوص این بازار را نیز دریافت کنید. برای آشنایی با چگونگی دریافت کد آتی، مطلب «نحوه دریافت کد معاملاتی آتی کالا» را بخوانید.
خدمت ویژه کارگزاری مفید برای افرادی که تمایل دارند تا در بازار آتی معامله انجام دهند!
کارگزاری مفید با توجه به ریسک این بازار و البته پتانسیل مناسب آن برای سرمایه گذاری، اقدام به مشاوره رایگان در این زمینه کرده است. شما با کلیک بر این لینک می‌توانید درخواست مشاوره خود را ثبت کنید تا یکی از کارشناسان کارگزاری با شما تماس برقرار کند.
تعریف قرارداد آتی کالا
قرارداد آتی کالا قراردادی است که بر اساس آن، فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کند، بفروشد. در طرف مقابل، خریدار قرارداد آتی کالا متعهد می‌شود که این کالا را با تمام مشخصات فوق، خریداری کند.
با هدف جلوگیری از امتناع طرفین قرارداد نسبت به انجام تعهدات خود، خریدار و فروشنده قرارداد آتی کالا باید مبلغی را به عنوان “وجه تضمین” نزد اتاق پایاپای بگذارند. همچنین، طرفین قرارداد آتی کالا متعهد می‌شوند که متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند. اتاق پایاپای بورس کالا نیز از طرف آنان وکالت دارد تا در فرآیند پایاپای، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار طرف دیگر قرار دهد.
فرآیند پایاپای، به صورت روزانه توسط اتاق پایاپای بورس کالا انجام می‌شود. چنانچه وجه تضمین هر یک از طرفین قرارداد آتی کالا از حداقل مبلغ تعیین شده کمتر شود، از طرف اتاق پایاپای اخطاریه دریافت می‌کند. در این شرایط، وی یا باید موقعیت خود را ببندد و یا موجودی خود را افزایش دهد تا به سطح حداقل وجه تضمین تعیین شده برسد.
مشخصات قرارداد آتی کالا
هر قرارداد آتی کالا، مشخصات و ویژگی‌های خاصی دارد. از جمله مواردی که باید در هر قرارداد آتی کالا تعیین شود عبارت است از:
- نوع دارایی پایه و استاندارد کالا
- اندازه قرارداد آتی کالا
- سررسید قرارداد آتی کالا
- وجه تضمین اولیه
- دامنه نوسان روزانه قیمت
- حداکثر حجم هر سفارش
- سقف مجاز موقعیت‌های باز
- دوره و ساعات معاملاتی
- تحویل و مهلت گواهی آمادگی تحویل
- کارمزدها و جرایم
در ادامه ضمن بررسی عوامل موثر بر قیمت زعفران در بازار و معرفی فعالان بازار قرارداد آتی زعفران در بورس کالا، به بررسی مشخصات و ویژگی‌های قرارداد آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و قرارداد آتی زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) پرداخته می‌شود.
عوامل موثر بر قیمت زعفران در بازار
از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت زعفران در بازار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان تقاضای داخلی و جهانی زعفران
- میزان عرضه زعفران (عرضه زعفران تحت تاثیر عواملی همچون شرایط جوی، یارانه‌ها و بیمه‌های کشاورزی، قیمت زمین و دسترسی به آب، نهاده‌های کشاورزی و … قرار دارد.)
- قوانین و مقررات (خرید تضمینی زعفران، سیاست‌های صادراتی زعفران از جمله ممنوعیت صادرات فله‌ای و …)
- تعرفه‌های گمرکی کشورهای واردکننده زعفران
- میزان عرضه کشورهای رقیب در بازار
فعالان بازار قرارداد آتی زعفران در بورس کالا
هر چه فعالان بازار قراردادهای آتی زعفران بیشتر باشد، نقدشوندگی آن افزایش پیدا کرده و باعث کاهش انحصار در بازار می‌شود. فلسفه ایجاد قراردادهای آتی کالا، پوشش ریسک دارایی پایه آن قرارداد است. اما وجود سفته‌بازان و آربیتراژگران در بازار قراردادهای آتی کالا برای حفظ نقدشوندگی بازار، امری اجتناب ناپذیر است.
در حالت کلی، پوشش‌دهندگان ریسک و سرمایه‌گذاران، دو گروه اصلی فعالان بازار قرارداد آتی زعفران هستند.
پوشش‌دهندگان ریسک
پوشش‌دهندگان ریسک قیمتی زعفران را می‌توان به دو دسته‌ی طرف عرضه و طرف تقاضا تقسیم کرد. کشاورزان و تولیدکنندگان زعفران در طرف عرضه قرار می‌گیرند. صادرکنندگان زعفران، یکی از مهم‌ترین فعالان طرف تقاضای قراردادهای آتی زعفران هستند. علاوه‌بر این، شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی، تولیدکنندگان انواع شیرینی و شکلات، تولیدکنندگان مواد دارویی گیاهی و سنتی و خانوارها نیز می‌توانند در طرف تقاضا قرار بگیرند.
سرمایه‌گذاران
دسته دیگری از فعالان بازار قراردادهای آتی زعفران، سرمایه‌گذاران هستند. سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این محصول کشاورزی هستند، می‌توانند به راحتی در این بازار فعالیت کنند. علاوه بر سرمایه‌گذاران داخلی، حضور سرمایه‌گذاران خارجی و مشارکت آنها در معاملات قراردادهای آتی زعفران، منجر به رونق هرچه بیشتر این محصول کشاورزی خواهد شد.
مشخصات قرارداد آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و قرارداد آتی زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی)
مشخصات کامل قرارداد آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و قرارداد آتی زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) در سایت رسمی بورس کالا قرار گرفته است و همچنین در این وبسایت می‌توانید امیدنامه مربوط به آن را مطالعه کنید. در ادامه به بررسی برخی از مشخصات این قراردادها پرداخته می‌شود.
قرارداد آتی زعفران نگین و زعفران پوشال معمولی در یک نگاه
استاندارد تعریف شده برای زعفران نگین
استاندارد تعریف شده برای زعفران پوشال معمولی
جزئیات کارمزد معاملات قرارداد آتی زعفران و کارمزد تسویه و تحویل آن
در ادامه شرح کارمزدهای قرارداد آتی زعفران و کارمزدهای تسویه و تحویل این کالا در شکل زیر نشان داده شده است:
جرایم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول
در صورت عدم آمادگی تحویل و نکول در قراردادهای آتی زعفران جرایمی به شرح زیر وضع شده است که آگاهی از آنها برای معامله این نوع از ابزارهای مشتقه ضروری است.
- یک درصد ارزش قرارداد بر مبنای قیمت تسویه روز پایانی
- دریافت ما به التفاوت قیمت نقدی دارای پایه (میانگین وزنی گواهی سپرده) و قیمت تسویه آخرین روز (که به آن انگیزه نکول گفته می‌شود) به نفع مشتری مقابل که نکول نکرده است.
- سهم کارمزد بورس کالا (۰/۰۰۱ ارزش هر قرارداد) طرفی که به تعهد خود عمل کرده از طرفی که نکول کرده اخذ خواهد شد.
چند نکته مهم درباره جریمه‌های احتمالی در قراردادهای آتی زعفران
- به شرط رخ دادن موارد فوق، درصورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می‌گردد. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌گردد.
- در تمامی موارد فوق، کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت می‌شود.
نحوه محاسبه تضامین قرارداد آتی زعفران نگین و زعفران پوشال معمولی
در ادامه اطلاعاتی درباره نحوه تضمین قراردادهای آتی زعفران بررسی شده است:
وجه تضمین اولیه
وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول زیر محاسبه و دریافت می‌شود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول، میانگین قیمت‌های تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی کالا دارایی پایه مربوطه، تعیین شده است. وجه تضمین در پایان هر روز معاملاتی بر اساس این فرمول تعدیل می‌شود و پس از دو روز کاری، اعمال می‌شود.
حداقل وجه تضمین
حداقل وجه تضمین قراردادهای آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) و زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) معادل ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه تعیین شده است.
تابلوی بازار قرارداد آتی زعفران نگین
در حال حاضر (دی ماه ۱۳۹۹)، ۳ نماد معاملاتی مربوط به قرارداد آتی زعفران نگین در بازار معامله می‌شود ( SAFDY۹۹ و SAFES۹۹ و SAFOR۰۰) که جزئیات عرضه و تقاضای این نمادها به شرح زیر است:
تابلوی بازار قرارداد آتی زعفران پوشال معمولی
در حال حاضر (دی ماه ۱۳۹۹)، تنها ۱ نماد معاملاتی مربوط به قرارداد آتی زعفران پوشال معمولی در بازار معامله می‌شود (OSFES۹۹) که جزئیات عرضه و تقاضای این نماد به شرح زیر است:
