سرمايه ‌گذاری در بانک يا بورس، كدام بهتر است؟

سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین تصمیمات مالی هر فرد است که تاثیر مستقیمی بر آینده اقتصادی او دارد. دو گزینه برای سرمایه‌گذاری در ایران، سپرده‌گذاری در بانک و سرمایه‌گذاری در بورس است. هر یک از این روش‌ها ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به میزان ریسک‌پذیری، اهداف مالی و شرایط اقتصادی، افراد باید بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنند. در این مطلب، به بررسی تفاوت‌های این دو روش سرمایه‌گذاری و راهکارهای مناسب برای انتخاب بهتر می‌پردازیم.

یکی از سوالاتی که همواره افراد برای شروع سرمايه ‌گذاری با آن روبرو می‌شوند، این است که سپرده‌گذاری در بانک بهتر است یا سرمايه ‌گذاری در بورس؟ و اینکه بازدهی بانک و بورس چه تفاوتی با هم دارند؟

بازدهی سرمايه ‌گذاری در بورس

هنگامی‌که افراد در بانک سرمايه ‌گذاری می‌کنند، به‌طور سالیانه مبلغ مشخصی را به‌عنوان بهره از بانک دریافت می‌کنند، اما از آنجایی که این مقدار سود برای سرمایه‌گذاران فعال در بورس به دلیل شرایط اقتصادی جامعه و تورم بالای کشور جذابیتی ندارد، فعالان بازار سرمایه ترجیح می‌دهند دارایی‌هایشان را در بورس سرمايه ‌گذاری کنند.

بد نیست بدانید کسب سود در بورس عمدتا با توجه به ماهیت سهام از دو طریق حاصل می‌شود:

اول: بازدهی ناشی از افزایش احتمالی قیمت سهام خریداری شده

دوم: کسب سود نقدی ناشی از برگزاری مجمع عادی سالیانه (در صورت نگهداری سهام تا زمان برگزاری مجمع)

مزایای و معایب سرمایه‌گذاری در بورس 

بازدهی بالا: امکان کسب سودهای بالاتر نسبت به روش‌های سنتی سرمایه‌گذاری مانند بانک.

حفظ ارزش پول در برابر تورم: در صورت انتخاب صحیح سرمایه‌گذاری، ارزش سرمایه در برابر تورم حفظ می‌شود.
کسب بازدهی از نوسان قیمت: نوسانات قیمت سهام در بازار می‌تواند فرصت‌هایی برای کسب سود ایجاد کند.
کسب بازدهی از سود نقدی: برخی از شرکت‌ها سالانه به سهامداران خود سود نقدی پرداخت می‌کنند.کسب بازدهی از سود مرکب: با سرمایه‌گذاری مجدد سودهای کسب‌شده، می‌توان بازدهی بیشتری به دست آورد.
امکان سرمایه‌گذاری با پول کم (۵۰۰ هزار تومان): برخلاف برخی روش‌های سرمایه‌گذاری، در بورس می‌توان با مبالغ کم شروع به سرمایه ‌گذاری کرد.
تنوع بالا: امکان سرمایه‌گذاری در ابزارهای مختلف مانند سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق مشتقه و… برای مدیریت بهتر ریسک وجود دارد.
نقدشوندگی بالا: سرمایه‌گذار می‌تواند سهام خود را در صورت نیاز به وجه نقد تبدیل کند.
سهولت سرمایه‌گذاری (فرآیند آنلاین خرید و فروش): دسترسی آسان به بازار سرمایه از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها.

معایب

ریسک بالا: سرمایه‌گذاری در بورس همراه با نوسانات قیمتی است که ممکن است منجر به زیان شود.
نیاز به صرف زمان برای کسب دانش و مهارت در بورس: موفقیت در بورس نیازمند آموزش، تحلیل بازار و پیگیری اخبار اقتصادی است.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در بانک

مزایا

ریسک بسیار کم: سرمایه‌گذاری در بانک یکی از امن‌ترین روش‌های حفظ پول است، زیرا احتمال زیان مالی در آن بسیار پایین است.

دریافت سود ماهانه: سپرده‌گذاران بانک‌ها به صورت منظم، سود سپرده‌های خود را ماهانه دریافت می‌کنند که این امر باعث ایجاد جریان درآمدی پایدار می‌شود.

سود تضمین شده: برخلاف بازارهای مالی پر نوسان، سود سپرده‌های بانکی تضمین شده است و بدون نگرانی از کاهش اصل سرمایه، پرداخت می‌شود.

معایب

کاهش ارزش پول نسبت به تورم: سود بانکی معمولاً کمتر از نرخ تورم است، بنابراین ارزش واقعی پول در طول زمان کاهش می‌یابد، حتی اگر سود دریافت شود.

نقدشوندگی پایین: در بسیاری از سپرده‌های بانکی، پول برای مدت مشخصی بلوکه می‌شود و امکان برداشت آن قبل از موعد سررسید وجود ندارد یا شامل جریمه می‌شود.

مواجه شدن با نرخ شکست سود: در صورت برداشت زودتر از موعد، سود سپرده کاهش می‌یابد و ممکن است سرمایه‌گذار تنها سود حداقلی یا حتی بدون سود پول خود را دریافت کند.

تفاوت بازدهی در بانک و بورس

به‌صورت ﻛلی می‌توان ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﻴﻦ ﺳﻮﺩی ﻛﻪ افراد ﺍﺯ سپرده‌گذاری ﺩﺭ ﺑﺎنک به دست می‌آورند ﻭ ﺳﻮﺩی ﻛﻪ می‌توان ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻮﺭﺱ به دست ﺁﻭﺭند ﺭﺍ ﺑﻪ سه ﺷﻜﻞ زیر ﺑﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩ:

۱- تفاوت در تضمین

به این معنی که بانک‌ها پرداخت سود دوره‌ای به سپرده‌گذاران را تضمین می‌کنند، درحالی‌که در بورس هیچ تضمینی برای کسب سود وجود ندارد. عدم تضمین سود در بورس به دلیل ماهیت بازار سرمایه است که ریسک و بازده متناسب با هم هستند. در واقع افرادی که سهام می‌خرند، باید هم به سود و هم به زیان احتمالی سرمایه‌گذاری‌شان توجه داشته باشند. بدیهی است کسب بازدهی بالاتر از سود بانکی، مستلزم پذیرش ریسک بیشتر از سوی سهامداران است.

۲- تفاوت در بازدهی

همان‌طور که می‌دانید میزان بازدهی در بانک و بورس کاملا با یکدیگر متفاوت است. سود بانکی رقمی مشخص و از قبل تعیین شده دارد. این سود معمولا بر اساس شرایط اقتصادی از سوی بانک مرکزی تعیین و به بانک‌ها ابلاغ می‌شود؛ در حالی‌که بازدهی بازار سرمایه و سهامداران بر اساس نوع سرمایه‌گذاری‌ افراد و عملکرد شرکت‌ها کاملا متفاوت است. البته باید توجه داشت سرمایه‌گذاری در بورس به دلیل ابزارهای متنوعی که در اختیار سرمایه‌گذار قرار می دهد، همیشه جذابیت بیشتری برای افراد داشته است.

۳- کاهش ارزش پول

نکته قابل‌توجه در انتخاب بین سپرده‌گذاری در بانک یا سرمايه ‌گذاری در بورس، بحث تورم و کاهش ارزش پول است. همان‌طور که می‌دانید سپرده‌گذاری در بانک قادر به پوشش تورم و حفظ ارزش پول افراد در گذر زمان نیست اما در مقابل بازار سرمایه با پذیرش ریسک های مخصوص به آن می‌تواند کمک بیشتری به حفظ ارزش پول کند.

البته تمام روش‌های سرمایه گذاری در بورس شامل ریسک نمی‌شوند و یکی از روش‌های سرمایه گذاری کم ریسک، صندوق‌های درآمد ثابت هستند. یکی از معایب سرمایه گذاری در بانک این است که اگر بخواهید مبلغ موجود در سپرده بانکی بلندمدت خود را پیش از سررسید آن خارج کنید، به علت وجود نرخ شکست، قسمتی از سود خود را از دست خواهید داد که این مورد در صندوق‌های درآمد ثابت وجود ندارد و هر زمان مایل باشید می‌توانید واحدهای صندوق خود را به فروش برسانید و مبلغ خود را برداشت کنید.

مقایسه بازدهی سپرده بانکی و سود بورس

در نمودار زیر مقایسه‌ای بازدهی سرمایه‌گذاری یک میلیون تومانی در سپرده بانکی و شاخص بورس در بازه ۵ ساله (منتهی به ۱ تیر ۱۴۰۳) قابل نمایش است. نتیجه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری یک میلیون تومانی در بورس به ۹ میلیون تومان افزایش یافته، در حالی که همین مقدار در سپرده بانکی تنها به ۲ میلیون تومان رسیده است. این تفاوت نشان‌دهنده بازدهی بالاتر بازار سرمایه در بلندمدت نسبت به سپرده‌های بانکی است. سپرده بانکی گزینه‌ای کم‌ریسک با سود تضمین‌شده است، اما در برابر تورم قدرت خرید را حفظ نمی‌کند، درحالی‌که بورس با پتانسیل رشد بالاتر، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) چیست؟

سوالات متداول