هر آنچه باید درباره سبدگردانی در بورس بدانید
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، سبدگردان شخصیتی حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به‌منظور کسب انتفاع، به خریدوفروش اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد.
به‌بیان‌دیگر سبدگردانی عبارت از تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به‌نام سرمایه‌گذار معین توسط سبدگردان در قالب قراردادی مشخص، جهت کسب انتفاع برای سرمایه‌گذار است و منظور از سبد اختصاصی، مجموع دارایی‌های موضوع سبدگردانی (اعم از وجه نقد، سهام، اوراق خزانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق سکه بهار آزادی و …) است که به مشتری معینی تعلق دارد.
به بیانی دقیق‌تر
سبدگردانی، همان‌طور که از نامش پیداست، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که مالکیت آن کاملا متعلق به سرمایه‌گذار بوده و میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خریدوفروش آنها نیز به‌دقت توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود. ارائه این خدمت مالی به سرمایه‌گذاران در جهان قدمتی بیش از نیم‌قرن دارد، اما در بازار نوپای ایران پس از تجربه ایجاد صندوق های سرمایه گذاری، اخیرا «سبد گردانی» مورد توجه قرار گرفته است؛ هرچند تا پیش‌ازاین نیز تجربه سبدگردانی به‌طور غیررسمی در یک دهه اخیر در بورس تهران وجود داشته است.
ریسکی کمتر
سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری با همکاری تیمی از تحلیل گران حرفه ای و بر اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی مناسب از دارایی های متنوع برای او تشکیل داده و به‌صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند. همچنین، با توجه به تغییر عوامل اثرگذار بر محیط سرمایه‌گذاری، تصمیمات لازم در جهت رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن از طرف مدیر اتخاذ می‌شود.
مزیت سبدگردانی
مزیت عمده سبدگردانی در استفاده از توان حرفه‌ای مدیر سبد و مشاوره‌های تیم مدیران سرمایه‌گذاری است. این مسئله باعث می‌شود که تمام تصمیمات گرفته‌شده با دقت و بررسی لازم بر روی گزارش‌های مالی و اخبار بازار سرمایه به انجام برسد و در واقع ارجحیت و تمایز سبد گردانی نسبت به سرمایه‌گذاری انفرادی یا از طریق سایر نهادهای بازار سرمایه در همین نکته نهفته است.
همان‌طور که اشاره شد، در فرآیند سبد گردانی برای هر یک از سرمایه‌گذاران، به‌صورت جداگانه سبدی تشکیل می‌شود که ترکیب آن با توجه به سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار و میزان سرمایه او تعیین و نظرات شخصی او در مورد سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود؛ این یک تفاوت مهم در سبد گردانی نسبت به صندوق‌های مشترک است. از این‌رو خدمت سبدگردانی ساختاری منسجم، دقیق‌تر و درعین‌حال منعطف و منصفانه‌تر با در نظر گرفتن خصوصیات فردی مشتری به وی پیشنهاد می‌دهد.
محدودیت‌‌های سبدگردانی
از آنجا که سبد گردانی، مدیریت اختصاصی دارایی های اشخاص بوده و هزینه بالاتری نسبت به سایر خدمات قابل ارائه از جمله صندوق های سرمایه گذاری دارد در نتیجه شرکت‌های سبدگردان حداقلی از سرمایه را برای پذیرش لحاظ می‌کنند. (بعنوان مثال از ۵ میلیارد تومان به بالا) از سوی دیگر به دلیل شرایط خاص قراردادهای سبدگردانی این خدمت الزاما مناسب تمامی سرمایه گذاران نیست زیرا مدت زمان قرارداد یک سال بوده و در صورت خروج پیش از دوره اتمام قرارداد محدودیت‌هایی در زمان خروج اعمال خواهد شد. علاوه بر این، دید بلندمدت متقاضی استفاده از این خدمت در کنار شناخت نسبی او از سازوکار بازار سرمایه پیش نیازهای دیگری است که عدم وجود آنها امکان ارائه خدمات در این حوزه را محدود می‌کند.
گرچه سبدگردانی را می‌توان یکی از با ارزش‌ترین خدمات قابل ارائه در حوزه مدیریت دارایی دانست، اما این موضوع نافی ارزش سایر خدمات قابل ارائه در این حوزه نیست. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک نیز می‌توانند منافع بسیاری برای متقاضیان سرمایه‌گذاری در بورس خلق کنند که دست کمی از خدمات سبدگردانی ندارد. در واقع می‌توان این دو محصول حوزه مدیریت دارایی را در بسیاری از موارد همچون بهره مندی از مدیریت حرفه ای و فعال دارایی، استفاده از تجارب، دانش و توانمندی‌های متخصصان خبره، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس، افزایش احتمال کسب بازده بالاتر و موارد از این دست مشابه دانست. تفاوت عمده این دو محصول به انتظارات از سرمایه‌گذاری، دوره مدنظر جهت سرمایه گذاری و شناخت شخص سرمایه‌گذار نسبت به بازار سرمایه باز می‌گردد.
