نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

روش فعالسازی و اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟
زمان مطالعه: 8 دقیقه
انتشار ۴ بهمن ۱۳۹۹
تعداد بازدید: 133865
سطح مبتدی

‌اوراق اختیار فروش تبعی نوعی از اوراق بهادار است که در بازار سرمایه ایران و بسیاری دیگر از کشورها معامله می‌شود. در این مطلب قصد داریم تا شما را با نحوه اعمال و فعا‌‌ل سازی اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا کنیم.

دسترسی سریع‌تر به مطالب:

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

ویژگی اوراق اختیار فروش تبعی آن است که شما با در اختیار داشتن آن، این حق را دارید که در تاریخی مشخص، مقداری معین از دارایی خود در یک سهم خاص را با قیمتی که از پیش تعیین شده است به فروش رسانید.

در واقع با خریداین اوراق شما این امکان را خواهید داشت که اگر قیمت سهم پایه موردنظرتان از قیمتی که در این اوراق تحت عنوان «قیمت اعمال» مشخص شده است کمتر شده بود، با اعمال این اوراق، سهم خود را با قیمتی بیشتر (که همان قیمتی است که در این برگه مشخص شده است) به فروش رسانید. از این طریق ریسک خود را مدیریت کرده و آن را کاهش دهید. جزئیات مربوط به قیمت اعمال و تاریخ سررسید هر کدام از اوراق اختیار فروش تبعی‌ در اطلاعیه عرضه آن اوراق مشخص می‌شود. توصیه می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ساختار بازار سرمایه مطلب آموزش رایگان بورس را مطالعه کنید.

آشنایی با اصطلاحات اوراق اختیار فروش تبعی

سهم پایه: سهامی که اوراق اختیار فروش تبعی بر اساس آن تنظیم شده است، سهام پایه گفته می‌شود.

قیمت اعمال: قیمتی که عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی، متعهد به تسویه آن در تاریخ اعمال خواهد بود.

تاریخ اعمال: تاریخی سررسیدی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می‌شود.

دوره معاملاتی: به بازه زمانی بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی گفته می‌شود.

سقف خرید: به حداکثر تعدادی که برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تعیین شده است، گفته می‌شود.

قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که توسط ناشر اوراق، در بازار فروخته می‌شود.

کل حجم عرضه: به تعداد اوراقی گفته می‌شود که عرضه‌کننده این اوراق منتشر می‌کند.

برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چه کار باید کرد؟

اولین نکته‌ برای اعمال این نوع از اوراق آن است که از سررسید آن آگاه باشید. زیرا اوراق اختیار فروش تبعی تنها در زمان سررسید خود قابلیت اعمال شدن دارند و بعد از آن دیگر نمی‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

شما به عنوان مشتری کارگزاری مفید برای اعمال اوراق‌ اختیار فروش تبعی‌ خود کافی است تا در زمان سر‌رسید اوراق به سامانه معاملاتی مفید آنلاین کارگزاری مفید مراجعه و درخواست خود را تا قبل از ساعت ۱۴ ظهر روز کاری سررسید ثبت کنید.

برای این کار کافی است تا از راهنمای تصویری زیر استفاده کنید:

توجه داشته باشید که پس از ثبت درخواست اعمال اوراق اختیار فروش تبعی، امکان لغو، حذف و ویرایش آن تا ساعت ۱۴ روز سررسید وجود دارد. بنابراین با دقت و تحلیل کافی این کار را انجام دهید.

شما پس از درخواست اعمال، تنها امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی خود را خواهید داشت.

تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

دارندگان اوراق تبعی می‌توانند دو نوع تسويه را برای بخشی از دارایی خود در اوراق تبعی انتخاب کنند. گزينه‌های قابل انتخاب برای نوع تسويه، «فیزیکی» و «اول نقدی بعد فیزیکی» است. به عنوان مثال اگر فردی  ۱۰٬۰۰۰ ورقه تبعی در اختيار داشته باشد، می‌تواند تعداد ۵٬۰۰۰ برگه از دارایی خود را به شكل «فیزیكی» و تعداد ۵٬۰۰۰ برگه را به شكل «اول نقدی بعد فیزیکی» درخواست اعمال کند. علاوه بر امكان وارد کردن تعداد درخواست برای هر دو نوع تسويه، دو گزينه با عنوان اعمال حداکثری فیزیکی و اعمال حداکثری اول نقدی بعد فیزیکی برای دارندگان این اوراق نیز زير وجود دارد.

با انتخاب اعمال حداکثری فیزیکی تمامی اوراق تبعی معتبر شخص دارنده به شكل فیزیکی تسويه خواهد شد.

بیشتر بخوانید: اختیار فروش تبعی سهام یار

با انتخاب اعمال حداکثری اول نقدی بعد فیزیکی، تمامی اوراق تبعی معتبر شخص دارنده در صورت امكان تسويه نقدی به شكل نقدی و در غير اين صورت به شكل فیزیکی تسويه خواهد شد. کاربران امكان انتخاب فقط يكی از دو گزينه بالا را داشته و با انتخاب آن، امكان ورود تعداد درخواست در هر دو نوع تسويه غير فعال خواهد شد. 

تسویه نقدی اوراق اختیار فروش تبعی تنها با توافق مشتری و عرضه‌کننده امكان‌پذير است. بنابراين پس از دريافت تمامی درخواست‌های اعمال از دارنده اوراق اختيار و دريافت اولويت نوع تسويه از عرضه‌كنندگان، نحوه اعمال برای هر شخص طبق جدول زير تعيين خواهد شد:

۱. تسویه نقدی

به بیان ساده در این نوع از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی، در سر‌رسید ما‌به‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهام پایه در صورتی که قیمت سهم کمتر از قیمت اعمال باشد، به صورت نقدی و از سوی عرضه کننده به دارنده اوراق‌ پرداخت می‌شود.

در واقع در تسویه نقدی اوراق اختیار فروش تبعی‌، تفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم در روز سر‌رسید به مشتری پرداخت شده و سهام پایه در پرتفوی مشتری باقی می‌ماند.

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌نمایید، این نوع تسویه به صورت اول نقدی بعد فیزیکی ذکر شده است. با انتخاب این حالت، ابتدا تسویه شما در صورت موافقت عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی و در غیر این صورت توسط عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت تسویه فیزیکی اقدام خواهد شد.

تسویه نقدی فقط در صورت پایین‌تر بودن قیمت پایانی سهم اصلی از قیمت اعمال اوراق فروش در سررسید امکان‌پذیر خواهد بود.

۲. تسویه فیزیکی

در این نوع از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی، عرضه‌کننده اوراق موظف است تا سهام پایه فرد را با قیمت توافق‌شده در قرارداد عرضه اوراق‌ اختیار فروش تبعی‌، از دارنده آن خریداری کند.

به بیان ساده‌تر در تسویه فیزیکی اوراق‌ اختیار فروش تبعی‌، سهام پایه فرد به قیمت اعمال اوراق از دارنده آن خریداری می‌شود و وجه مورد نظر به او پرداخت می‌شود و در نتیجه دارایی سهام پایه مشتری در آن سهم از پرتفوی او برداشته می‌شود.

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش به قیمت سهام پایه و قیمت اعمال اوراق توجه کافی داشته باشید. به این دلیل که اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش در تسویه فیزیکی وجود دارد.

۳. تسویه ترکیبی

در این نوع تسویه مشتری می‌تواند هر دو نوع تسویه ممکن را برای بخشی از دارایی خود در اوراق تبعی انتخاب نماید. به عنوان مثال مشتری می‌تواند مشخص کند که چه مقدار از دارایی به صورت فیزیکی تسویه شود و چه مقدار نیز اول به صورت تسویه نقدی و بعد به صورت فیزیکی اعمال شود.

چند نکته درباره اعمال اوراق اختیار فروش تبعی:

  • مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.
  • در صفحه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در پنل کاربری‌تان در کارگزاری مفید، تنها لیست اوراقی را مشاهده می‌کنید که در کارگزاری مفید خریداری کرده‌اید.
  • نحوه تسویه اوراق اختیار فروش تبعی‌ توسط عرضه‌کننده آن تعیین می‌شود. بنابراین اگر در صفحه اعمال این اوراق در سامانه معاملاتی مفید آنلاین کارگزاری مفید امکان انتخاب یک نوع از دو حالت تسویه اوراق‌ اختیار فروش تبعی‌ (تسویه نقدی و تسویه فیزیکی) وجود داشت، به این معنا است که آن اوراق‌ تنها قابلیت تسویه به همان روش را دارند.
  • در هنگام اعمال اوراق اختیار فروش تبعی کارمزد معامله انجام شده به این ترتیب دریافت خواهد شد: تسویه فیزیکی ۰.۵۵ درصد (۰.۰۵ کارمزد اعمال و ۰.۵ مالیات) و تسویه نقدی ۰.۰۵ درصد ( کارمزد اعمال)

به عنوان مثال

توجه داشته باشید که غالبا در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی‌ نوع تسویه توسط صادر کننده اوراق تبعی مشخص می‌گردد. اما در صورتی که امکان انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق اختیار فروش تبعی وجود داشته باشد شما می‌توانید با توجه به تحلیل خود اقدام کنید.

به طور مثال در تاریخ 15 بهمن 99 قیمت سهم پترول دارای صف فروش با قیمت 9230 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن به قیمت 14730 موجود است. در تسویه نقدی این اوراق، شرکت صادر کننده ما به التفاوت دو قیمت گفته شده را به تعداد اوراق تبعی مورد اعمال قرار گرفته پرداخت می‌کند و سهام شما در دارایی شما باقی خواهد ماند. و در صورت تسویه فیزیکی شرکت صادر کننده به تعداد اوراق تبعی‌ اعمال شده، با قیمت تعیین شده در اوراق تبعی‌، سهام شما را خریداری می‌کند. در این مثال به نظر می‌رسد اعمال با تسویه فیزیکی در صورت امکان روش بهتری باشد.

سوالات متداول

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

با خریداین اوراق شما این امکان را خواهید داشت که اگر قیمت سهم پایه موردنظرتان از قیمتی که در این اوراق تحت عنوان «قیمت اعمال» مشخص شده است کمتر شده بود، با اعمال این اوراق، سهم خود را با قیمتی بیشتر (که همان قیمتی است که در این برگه مشخص شده است) به فروش رسانید.

آیا امکان اعمال اوراق تبعی پس از تاریخ سررسید وجود دارد؟

اوراق اختیار فروش تبعی تنها در زمان سررسید خود قابلیت اعمال شدن دارند. بعد از آن دیگر نمی‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

به چند شکل می‌توان اوراق تبعی را اعمال کرد؟

اوراق اختیار فروش تبعی را می توان به ۲ روش نقدی و فیزیکی اعمال کرد.

محمد رزاقی کارشناس بازار سرمایه
Subscribe
Notify of
76 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین پر بحث ترین
Inline Feedbacks
View all comments

لطفا بفرمایید اگه اوراق تبعی را از کارگزاری های مختلف خریداری کرده باشیم باید در کدام کارگزاری دستور اعمال رو وارد کنیم ؟

با سلام
از کارگزاری که ناظر سهام پایه باشد، امکان اعمال اوراق تبعی وجود دارد. توجه فرمایید که امکان تغییر ناظر کارگزار ناظر از یک هفته مانده به روز اعمال نباید برای سهم پایه ثبت گردد. چنانچه درخواست اعمال از طریق چندین کارگزار ناظر ثبت شود، هیچ کدام معتبر نخواهد بود و اعمال نخواهد شد.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

سر رسید مللح حکشتیح تاصیکوح چه تاریخی است ایا خودکار توسط کارگزاری میتوان بفروش برساند

با سلام
از زمانی که معاملات حق تقدم در بازار آغاز می‌شود، سهامدار فرصت استفاده از حق تقدم مد نظر را در بازه زمانی ذکر شده در آگهی «مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام» که در سایت کدال منتشر می‌گردد، دارد.
به این معنا که در مهلت اعلام شده، امکان خرید و فروش حق تقدم وجود دارد. همچنین می‌توانید مبلغ اسمی (1000 ریال بابت هر سهم) را به شماره‌حساب ذکر شده در آگهی مذکور واریز نمایید و منتظر فرآیند تبدیل حق تقدم به سهم اصلی باشید. در صورتی‌‌که در بازه‌ی زمانی اعلام شده در آگهی مذکور در سایت کدال، مبلغ اسمی را به حساب شرکت پرداخت نکرده‌ باشید، شرکت مربوطه حق تقدم استفاده نشده شما را در مرحله‌‌ی «پذیره‌نویسی عمومی» به فروش می‌رساند. جهت اطلاع از نحوه دریافت وجه می‌‌بایست آگهی «نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده» را در سایت کدال بررسی نمایید.
اگر مبلغ اسمی را پرداخت کرده باشید و یا در مرحله پذیره‌نویسی عمومی خریداری کرده باشید، پس از انتشار آگهی «ثبت افزایش سرمایه» در سایت کدال، حق تقدم به سهم اصلی تبدیل شده و قابل معامله خواهد بود. همچنین آگهی «ثبت افزایش سرمایه» برای نمادهای «وملل»، «حکشتی» و «تاصیکو» در سایت کدال به ثبت رسیده است.
جزئیات مربوط به این فرآیند از طریق سایت کدال منتشر شده و همچنین در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام، می‌بایست با امور سهام‌داری شرکت مورد نظر در ارتباط باشید.

سلام.اگر سهام پایه و همان تعداد اوراق تبعی را در یک روز خرید شود.مشکلی پیش نمیاد؟
2- ایا خرید اوراق محدودیت حجمی دارد.مثلا 50000 در یک روز و یا هر روز میتوان 50000 تا خرید.مثلا من 200000 سهم پایه دارم.و میتوانم کل 200000 تا رو بیمه کنم.و در 4 روز تبعی را بخرم.؟ تشکر از شما

با سلام
جهت خرید اوراق اختیار فروش تبعی، می‌بایست گیش تز خرید این اوراق سهام پایه آن را در پرتفوی سپرده‌گذاری خود داشته باشید و یا سهم پایه و اوراق تبعی آن را هم‌زمان در یک روز خریداری نمایید. در نظر داشته باشید، تعداد اوراق تبعی خریداری شده می‌بایست حداکثر به تعداد سهام پایه آن باشد، در غیر این صورت خرید مازاد بر تعداد سهام پایه از بین خواهد رفت. همچنین جهت اطلاع از حجم قابل معامله اوراق تبعی مد نظر می‌بایست به پیام ناظر نماد مورد نظر مراجعه نمایید.

سلام. با همراه پلاس هم میشه اقدام کرد برای اعمال اوراق ؟؟؟

با سلام
جهت اعمال اوراق مذکور، می‌بایست تا پیش از ساعت 14:00 روز سررسید، در قسمت «منو» سامانه معاملاتی مفیدآنلاین‌ وارد بخش «معاملات» شده و گزینه «تسویه اوراق تبعی» را انتخاب نمایید. در نظر داشته باشید، امکان اعمال اوراق تبعی تنها در صورتی که سهام پایه آن را در پرتفوی سپرده‌گذاری خود داشته باشید، امکان‌پذیر است. همچنین اوراق اختیار فروش تبعی‌ تنها در تاریخ سررسید امکان استفاده و اعمال دارند. لذا در صورت عدم اعمال در روز سررسید، قابلیت اعمال این اوراق از بین رفته و دیگر اعتبار نخواهند داشت.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

با سلام و خسته نباشیداینجانب سیدغلامرضا میرزائی با کد ملی 0067013643 و شماره تماس 09021223111 تعداد 50000 اوراق تبعی هترول با سررسید پانزدهم بهمن 1399 خریداری کردم و در همان تاریخ سررسید یعنی پانزدهم بهمن(امروز) درخواست اعمال کردم ولیکن با پیغام اتمام مهلت اعمال اوراق روبرو شدم و این یک تخلف آشکار میباشد چرا که اگر مهلت اعمال تا چهاردهم بهمن بوده بایستی تاریخ اعمال اصلاح میشده و بنده که در سررسید مشخص شده و قانونی ( پانزدهم بهمن ) درخواست کرده ام میبایستی قانونا اوراق تبعی اعمال گردد. درخواست رفع مشگل را دارم. با تشکر 09021223111

با سلام
برای اعمال اوراق تبعی می‌بایست از زمان سررسید آن آگاه باشید؛ زیرا اوراق اختیار فروش تبعی تنها در زمان سررسید خود قابلیت اعمال شدن دارند و بعد از آن دیگر نمی‌توانید از آنها استفاده کنید.
جهت اعمال اوراق مذکور، می‌بایست تا پیش از ساعت 14:00 روز سررسید، در قسمت «منو» سامانه معاملاتی مفیدآنلاین‌ وارد بخش «معاملات» شده و گزینه «تسویه اوراق تبعی» را انتخاب نمایید.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

اوراق پترول می خواهم چطوری بدستم می رسد قصد فروش ندارم

با سلام
شما می‌توانید در زمان عرضه اوراق اختیار فروش تبعی مد نظر، اقدام به خرید آن نمایید. در نظر داشته باشید، این اوراق قابلیت معاملات ثانویه ندارند و امکان فروش اوراق اختیار فروش تبعی بعد از خرید آن وجود ندارد.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

سلام منظور از نقدی بعد فیزیکی چیه؟

با سلام
به این معنا هست که ابتدا تسویه شما در صورت موافقت عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی و در غیر این صورت توسط عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت تسویه فیزیکی اقدام خواهد شد.

سلام. من امکان ورود به پنل مشتریان مفید جهت اعمال تسویه نقدی هخود۹۱۱ را ندارم. لطفا مساعدت کنید.

با سلام
جهت اعمال اوراق مذکور، می‌بایست تا پیش از ساعت 14:00 روز سررسید، در قسمت «منو» سامانه معاملاتی مفیدآنلاین‌وارد بخش «معاملات» شده و گزینه «تسویه اوراق تبعی» را انتخاب نمایید. سپس اقدام به ثبت درخواست خود نمایید.
همچنین جهت ورود به سامانه مذکور، نام کاربری کد ملی یا شماره همراه شما بوده و رمز عبور نیز همان رمزی است که زمان ثبت‌نام تعریف کرده‌اید. در صورتی‌ که رمز عبور خود را فراموش کرده‌اید، از گزینه «رمز عبور خود را فراموش کرده‌ام» استفاده نمایید

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

با سلام
وجه تسویه از چه طریقی واریز میشه؟ حساب کارگزاری یا حساب سجام؟
مثلاً وضعیت هترول911 چیه الان؟

با سلام
مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به «قدرت خرید» شما در سامانه‌های آنلاین کارگزاری مفید اضافه می‌گردد.
سر رسید اوراق تبعی «هترول 911» در تاریخ 15 بهمن 1399 بوده است و این اوراق تنها در زمان سررسید خود قابل اعمال هستند و بعد از آن دیگر نمی‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

باسلام از راهنمایی شما عزیزان سپاسگزارم. موفق وپایدار بلشید بسیار عالی بود

با سلام
از حسن تدبیر شما سپاسگزاریم.