الگوهای کف و سقف سه قلو

فهرست مطالب:

• سقف سه قلو
• کف سه قلو
• نکات کلی الگوی کف و سقف سه قلو
• چگونگی انجام معامله با تشکیل الگوی کف و سقف سه قلو
• بعد از شکست خط گردن چه اتفاقی می‌افتد؟
• نکاتی که بهتر است مرور کنیم
• سوالات متداول

در تحلیل تکنیکال، الگوی کف و سقف سه قلو، جزو نادرترین و در عین حال قوی‌ترین الگوهای بازگشتی به شمار می‌آید که از لحاظ ویژگی، مسائل بالقوه، علامت‌ها و نظرات افراد معامله کننده، مشابه الگوی کف و سقف دوقلو است.

در الگوهای بازگشتی (reversal patterns)، روند نمودار قیمتی بعد از طی روند مشخصی در طول زمان، متوقف یا خنثی شده و در جهتی مخالف روند قبلی خود، حرکت جدیدی را پیش خواهد گرفت. در این نوع الگوها امکان دارد که یک روند نزولی به روند صعودی یا یک روند صعودی به نزولی تبدیل شود. در واقع در هنگام تشکیل الگوهای بازگشتی، نقطه عطفی به وجود می‌آید که روند بعدی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

 از نگاه تحلیل‌گران، الگوی کف و سقف زیر مجموعه الگوی سروشانه است. الگوی کف و سقف سه قلو یکی از ابزارهای کاربردی معاملاتی برای بررسی حرکت‌های گذشته قیمت جهت پیش‌بینی روند آینده قیمت، زمان مناسب خرید و فروش، تعیین حد سود و ضرر و به‌طور کلی کاهش ریسک معاملاتی است.

برای بررسی الگوهای سقف و کف دوقلو، سه قلو و به‌طور کلی سروشانه باید با مفاهیم سطوح حمایت و مقاومت، خط روند (Trendline) و انواع نمودارها (شمعی، خطی و میله‌ای) آشنا باشید.

الگوهای قیمتی ابزاری برای تسهیل در روند تحلیل هستند و به نوعی تصویری برای تحلیل ارائه می‌دهند که از طریق آن‌ها می‌توان تعامل بین خریداران و فروشندگان را سریع‌تر و دقیق‌تر بررسی کرد و در نهایت بهترین تصمیم را گرفت.

سقف سه قلو

یک روند صعودی را مطابق شکل زیر در نظر بگیرید.

همان طور که مشاهده می‌کنید، در ادامه روند صعودی سه سقف و دو کف تقریبا برابر و به‌صورت متوالی تشکیل شده‌اند که نشان از تلاش بدون نتیجه خریداران برای شکست مقاومت ایجاد شده است. سطح مقاومت ایجاد شده به دلیل سه برخورد از اعتبار و قدرت بالایی برخوردار است. 

پس از تشکیل سه سقف که به‌صورت تقریبی با هم برابر هستند، در تلاش آخر، خط گردن که به‌عنوان سطح حمایتی در دو نقطه باعث عدم کاهش قیمت شده بود، می‌شکند و الگوی سقف سه قلو به‌صورت کامل تشکیل می‌شود. تا قبل از شکست سطح حمایت نمی‌توان عنوان کرد که الگو تشکیل شده‌است.

انتظار ما چیست؟

الگوی سقف سه قلو به‌عنوان یک الگوی بازگشتی، پایان‌دهنده روند صعودی و شروع‌کننده یک روند نزولی است و از همین رو به آن الگوی نزولی‌کننده نیز گفته می‌شود. ما به‌عنوان تحلیل‌گر انتظار داریم که با تشکیل الگوی سقف سه‌قلو، قیمت وارد روند نزولی شود. با گذر زمان و حرکت از سقف اول تا سقف سوم از این الگو، انتظار کاهش حجم معاملات را داریم اما با رسیدن الگو به خط گردن پس از سقف سوم، باید شکست خط گردن یا همان سطح حمایت با افزایش حجم معاملات همراه گردد تا اعتبار داشته باشد. لزومی ندارد که سه سقف ایجاد شده دقیقا در یک قیمت باشند و چاقی و لاغری قله‌ها نیز اهمیتی ندارند. همچنین اختلاف حداقلی بین قله‌ها، خللی در تشکیل الگو ایجاد نمی‌کند.

قله‌های قیمتی هم‌سطح توسط یک خط مقاومت (Resistance) و کف‌های قیمتی هم‌سطح نیز توسط یک خط حمایت (Support) به هم متصل می‌شوند.

کف سه قلو

یک روند نزولی را مطابق شکل زیر در نظر بگیرید.

در ادامه روند، با بروز نوسانات قیمتی ممکن است شاهد تشکیل سه کف و دو سقف تقریبا مساوی و متوالی مانند تصویر فوق باشیم. به این الگو، کف سه قلو گفته می‌شود. این الگو نشان‌دهنده تصمیم فروشندگان برای فروش کمتر و تصمیم خریداران برای خرید بیشتر سهام است، تا جایی که انتظار می‌رود پس از تشکیل سومین کف (دره)، خط گردن (مقاومت) ایجاد شده توسط دو دره قبلی با افزایش حجم معاملات شکسته شده و روند قیمت، صعودی شود. با شکست این مقاومت می‌توان با اطمینان بیشتری گفت که الگوی کف سه قلو تشکیل شده است. الگوی کف سه قلو به‌عنوان الگوی بازگشتی و صعودی کننده شناخته می‌شود؛ چرا که پایان روند نزولی و شروع یک روند صعودی برای نمودار قیمت را نشان می‌دهد.

انتظار ما چیست؟

در حین تشکیل الگوی کف سه‌قلو،  انتظار داریم که به‌طور کلی حجم معاملات کاهش یابد. اما در نزدیکی کف‌ها (دره‌ها)، گاهی اوقات شاهد افزایش حجم معاملات خواهیم بود. غالبا در هنگام شکست خط گردن (مقاومت) انتظار افزایش قابل توجه حجم معاملات را داریم که نشان‌دهنده اعتبار شکست است و باعث می‌شود که با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کنیم.

نکات کلی الگوی کف و سقف سه قلو

در ادامه به بیان نکاتی در مورد الگوی کف و سقف سه قلو خواهیم پرداخت:

• فلسفه تشکیل الگوی سه قلو بازگشتی بر این است که گروهی از معامله‌گران می‌خواستند در راستای ادامه روند قیمتی قبلی رفتار کنند اما تلاش آنها به نتیجه نرسیده و ناکام مانده‌اند و در ادامه شاهد روندی مخالف روند قیمتی قبل از الگوی سه قلو خواهیم بود.
• این الگو بر روی نمودارهای شمعی، خطی، میله‌ای و در فواصل زمانی مختلف تشکیل می‌شود و قابل شناسایی است.
• قبل از الگوی سقف سه قلو، یک روند صعودی و قبل از الگوی کف سه قلو یک روند نزولی وجود دارد. 

• الگوی سقف و کف سه قلو به مراتب کمتر از الگوی کف و سقف دوقلو در نمودارهای قیمتی ظاهر می‌شوند اما درجه اعتبار بیشتری دارند.
• در تشکیل الگوی کف سه قلو، معمولا شیب آخرین صعود از شیب آخرین نزول بیشتر است و این موضوع، احتمال شکست خط گردن (مقاومت) را معتبرتر می‌کند.  همین امر برای الگوی سقف سه قلو نیز رخ می‌دهد. یعنی معمولا شیب آخرین نزول از شیب آخرین صعود بیشتر است و همین موضوع می‌تواند عاملی بر افزایش احتمال شکست خط گردن (حمایت) باشد.
• کلیت شکل الگو مد نظر تحلیل‌گران است و نوسانات جزئی که در طی ایجاد الگو اتفاق می‌افتد، برای آنها اهمیتی ندارد.
• از نظر زمانی می‌توان چنین عنوان کرد که تشکیل الگوی سه قلو بین سه تا شش ماه به طول می‌انجامد. هر چقدر مدت زمان تشکیل الگو طولانی‌تر باشد، شکست خط گردن از اهمیت و اعتبار بالاتری برخوردار خواهد بود. 
• در زمان تشکیل الگوی کف و سقف سه قلو، امکان اشتباه با الگوهای دیگری مانند مثلث صعودی در الگوی سقف سه قلو و مثلث نزولی در الگوی کف سه قلو و همچنین الگوی مستطیل نیز وجود دارد. چرا که این الگو‌ها نیز ممکن است دارای سه قله و دره مساوی باشند.
• غالبا از ابتدای شروع الگو، به‌ صورت کلی شاهد کاهش حجم معاملات هستیم. ممکن است حجم معاملات در سقف یا کف‌های اول و دوم و سوم تا حدودی افزایش یابد. در هنگام شکست خط گردن (مقاومت در الگوی کف سه قلو و حمایت در الگوی سقف سه قلو) شاهد افزایش قابل توجه حجم معاملات خواهیم بود.

چگونگی انجام معامله با تشکیل الگوی کف و سقف سه قلو

با تشکیل الگوی سقف سه قلو و شکست حمایت، سیگنال فروش صادر می‌شود. خریداران با تشکیل سقف (قله) سوم در این الگو، تمایل به خریدشان را از دست داده و فروشندگان بیشتر می‌شوند، تا حدی که سطح حمایتی ایجاد شده می‌شکند و روند صعودی قبل از ایجاد الگوی سقف سه قلو به یک روند نزولی تبدیل می‌شود. در این الگو، اوج اول و دوم نقاط مناسبی برای فروش هستند اما ریسک عدم تشکیل الگو نیز وجود دارد و ممکن است الگوی بازگشتی تشکیل نشده و مجددا سهم به روند قبلی خود ادامه دهد.

با تشکیل الگوی کف سه قلو و شکست مقاومت، سیگنال خرید صادر می‌شود. فروشندگان با تشکیل کف (دره) سوم در این الگو، تمایل به فروششان را از دست داده و خریداران بیشتر می‌شوند، تا حدی که سطح مقاومت ایجاد شده می‌شکند و روند نزولی قبل به یک روند صعودی تبدیل می‌شود. در این الگو دره اول و دوم نقاط مناسبی برای خرید هستند، اما همانطور که گفته شد، معامله در این نقاط از الگو، ریسک بالایی دارد.

در مجموع، دو روش برای خرید و فروش با توجه به تشکیل الگوی کف و سقف سه قلو وجود دارد:

روش اول چنین است که معامله‌گر، بلافاصله بعد از شکست خط گردن وارد معامله شود. در روش دوم معامله‌گر کمی صبر می‌کند تا قیمت به خط گردن پولبک بزند و سپس وارد معامله شود. در روش دوم ریسک معاملاتی به مراتب کمتر است، اما ممکن است برای سهم مورد نظر صف (خرید یا فروش) ایجاد شود و نتوان به راحتی آن را معامله کرد.

تحلیل‌گران بیان می‌کنند که می‌توان با استفاده از الگوی کف سه قلو حد ضرر را نیز مشخص کرد، به این صورت که کمی پایین‌تر از کف‌های (دره‌های) سه قلو را می‌توان به عنوان حد ضرر معتبری در نظر گرفت. 

نوسان‌گیرها می‌توانند با ایجاد الگوی کف سه قلو سود خوبی را به‌دست آورند، به این صورت که سهام را در کف قیمت خریده و در سقف قیمت بفروشند. همچنین در یک بازار دوطرفه، با تشکیل الگوی بازگشتی سقف سه قلو، برای کسب سود بیشتر بهتر است که  وارد موقعیت فروش دارایی شویم.

بعد از شکست خط گردن چه اتفاقی می‌افتد؟

همانطور که در تصاویر قبلی مشاهده کردید، یک خط عمودی از دره/قله تا خط گردن رسم شده است. معمولا پس از شکست خط گردن، حداقل به اندازه همین خط انتظار رشد/ نزول قیمت را داریم. به بیانی دیگر، حداقل به اندازه ارتفاع قله‌ها یا دره‌ها در الگوی سقف و کف سه قلو انتظار تغییر قیمت را داریم. این روش به شما در تعیین حد سود و حد ضرر کمک می‌کند.

خط گردن که در الگوی سقف سه قلو حکم سطح حمایتی را داشته، پس از شکست به سطح مقاومت معتبری تبدیل می‌شود. همچنین خط گردن در در الگوی کف سه قلو که حکم سطح مقاومتی را داشته، پس از شکست به سطح حمایتی معتبری تبدیل می‌شود. معمولا پس از شکست خط گردن، پولبک زدن قیمت به خط گردن دور از انتظار نیست.

نکاتی که بهتر است مرور کنیم

الگوهایی مثل الگوی سقف و کف سه قلو ابزاری برای سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران جهت انجام معاملات با ریسک کمتر و مطمئن‌تر هستند، اما نکته قابل توجه این است که شناسایی یک الگو تضمینی برای صحت پیش‌بینی ما از آینده قیمت سهم نیست. بر همین اساس نباید برای انجام معاملات تنها به الگوهای قیمتی (چه الگوهای بازگشتی و چه ادامه‌دهنده) تکیه کرد.

سوالات متداول