پول هوشمند (Smart Money) چیست؟ + روش‌های شناسایی

تحلیل و بررسی اطلاعات موجود در تابلو معاملات نمادهای مختلف بازار سرمایه، به عنوان تابلوخوانی بورس شناخته می شود. سرمایه‌گذاران برای ارزیابی سهام خود با روش تابلوخوانی، می‌توانند به ویژگی‌هایی همچون حجم و ارزش معاملات، تعداد خریداران و فروشندگان و نوسانات قیمت در طول زمان توجه کنند. از مهم ترین اهداف تابلوخوانی، می‌توان به ارزیابی قدرت خرید یا فروش بازیگران اصلی بازار اعم از سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی، همچنین ردیابی ورود و خروج پول هوشمند در بازار سرمایه ایران اشاره کرد. این اطلاعات به سرمایه گذاران کمک می کند تا تصمیمات سرمایه گذاری خود را با دقت بیشتری اتخاذ نمایند.

پول هوشمند چیست؟

پول هوشمند یا اسمارت مانی، پولی است که در اختیار سهامداران عمده و بازیگران اصلی بازار قرار دارد. این اشخاص معمولا بهتر از دیگران می‌توانند روند نمادها را پیش‌بینی و یا حتی ایجاد کنند. شناسایی و ردگیری پول هوشمند می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص خرید یا فروش یک دارایی بگیرند.

شناسایی ورود و خروج پول هوشمند، یکی از روش‌های دانش تابلو خوانی برای پیش‌بینی تغییر قیمت یک سهم است که در کنار سایر روش های تحلیل، می‌تواند برای کسب سود و یا جلوگیری از ضرر در بازار سرمایه مورد استفاده قرار گیرد.

نشانه های ورود یا خروج پول هوشمند

در ادامه با چندین نشانه آشنا می‌شویم که اگر به صورت همزمان در یک نماد به وقوع بپیوندند، می‌تواند نشانه‌ای از ورود پول هوشمند به آن باشد.

۱. افزایش قابل ملاحظه حجم و ارزش معاملات

از اولین نشانه‌های ورود پول هوشمند به یک نماد، افزایش قابل توجه حجم و ارزش معاملات روزانه آن در مقایسه با میانگین چند روز گذشته است. هرچه این نسبت بزرگتر باشد، نشان می‌دهد که اتفاقات بزرگتری در حال رخ دادن است. تحلیل‌گران معمولا ۴ برابر شدن حجم و ارزش معاملات روزانه، نسبت به میانگین یک هفته گذشته را اولین نشانه ورود پول هوشمند در نظر می‌گیرند.

به عنوان مثال در تصاویر زیر حجم و ارزش معاملات نماد «فملی» طی ۶ روز کاری متوالی قابل مشاهده است:

همانطور که مشاهده می‌کنید، در تاریخ ۹۹/۰۴/۰۴ حجم و ارزش معاملات رشد قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با میانگین روزهای قبل داشته‌اند. مشاهده اتفاقاتی همچون این مثال در یک نماد، می‌تواند نشانه‌ای از ورود یا خروج پول هوشمند باشد.

۲. افزایش یا کاهش نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده

قدرت خریدار و قدرت فروشنده نمایانگر میانگین تعداد سهمی است که هر کد حقیقی در طول یک روز به ترتیب خریده یا فروخته است. مثلا تصور کنید در یک روز، ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ سهم توسط ۲۰۰ کد حقیقی فروخته و توسط ۱۰۰ کد حقیقی خریداری شود. در این صورت قدرت فروشنده برابر ۵٬۰۰۰ و قدرت خریدار برابر ۱۰٬۰۰۰ خواهد بود.

هر چه نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده بزرگتر از عدد ۲ باشد می‌تواند نشان‌دهنده ورود پول هوشمند به نماد باشد. عکس این قضیه نیز برقرار است. یعنی اگر نسبت قدرت خریدار به قدرت فروشنده کوچکتر از عدد ۰.۵ باشد، نشان‌دهنده خروج پول هوشمند خواهد بود.

به عنوان نمونه در مثال قبل، نسبت قدرت خریدار به فروشنده را در تاریخ ۹۹/۰۴/۰۴ محاسبه می‌کنیم. در این تاریخ اطلاعات مربوط به خرید و فروش اشخاص حقیقی به شرح جدول زیر است.

با توجه به جدول، نسبت قدرت خرید به فروشنده به شکل زیر محاسبه می‌شود.

۸٬۳۲۸ = ۱۷٬۳۷۶ / ۱۴۴٬۷۱۳٬۰۰۰ = قدرت خریدار

۲۱٬۰۳۸ = ۷٬۴۰۲ / ۱۵۵٬۷۲۰٬۰۰۰ = قدرت فروشنده

۰.۳۹۶ = ۲۱٬۰۳۸ / ۸٬۳۲۸ = نسبت قدرت خریدار به فروشنده

همانطور که مشاهده می‌کنید، نسبت قدرت خریدار به فروشنده کمتر از ۰.۵ است. با توجه به این عدد و رشد قابل توجه حجم و ارزش معاملات، می‌توان نتیجه گرفت که در تاریخ ۹۹/۰۴/۰۴ پول هوشمند از این سهم خارج شده است.

چگونه نشانه های ورود یا خروج پول هوشمند را بررسی کنیم؟

برای این کار هم می‌توانید خودتان به صورت دستی به وبسایت TSETMC مراجعه کرده و اطلاعات یک نماد را بررسی کنید و هم می‌توانید از روش فیلترنویسی استفاده کنید. فیلترنویسی به شما این امکان را می‌دهد که تمامی نمادهای بازار را به صورت دائم زیر نظر بگیرید تا هر زمانی که یک نماد شرایط مورد نظر شما را پیدا کرد، سیستم آن نماد را نمایش دهد. در ادامه نحوه به کارگیری هر دو روش را توضیح خواهیم داد.

روش اول؛ بررسی اطلاعات وبسایت TSETMC‌ به صورت دستی

برای بررسی تغییر حجم معاملات یک نماد، ابتدا وارد وبسایت tsetmc.com شوید. سپس نام نماد مورد نظر خود را جستجو کنید. با این کار صفحه مخصوص به آن نماد به نمایش درمی‌آید.

از نوار بالا، روی گزینه «حقیقی-حقوقی» کلیک کنید. در این صفحه اطلاعات مربوط به خرید و فروش اشخاص حقیقی و حقوقی در روزهای معاملاتی مختلف به نمایش درمی‌آید. از اطلاعات موجود در این صفحه می‌توان همانند مثالی که در بخش قبلی ذکر شد، برای ردیابی پول هوشمند استفاده کرد.

روش دوم؛ استفاده از فیلتر ورود پول هوشمند

با استفاده از دانش فیلترنویسی می‌توانید شرایط مدنظر خود را برای سیستم تعریف کنید. سپس سیستم تمامی نمادهای بازار را به صورت پیوسته زیر نظر گرفته و هر زمان که نمادی شرایط شما را دارا باشد، سیستم به صورت خودکار آن را به شما نمایش می‌دهد. در واقع فیلترنویسی شما را از صرف زمان برای رصد دائمی تابلوی نمادها بی‌نیاز می‌کند. در صورتی که با مفهوم فیلترنویسی تازه آشنا شده‌اید، توصیه می‌کنیم پیش از مطالعه ادامه این محتوا، ابتدا مقاله «فیلتر نویسی» را مطالعه کنید.

تصور کنید می‌خواهیم در وبسایت tsetmc.com فیلتری بنویسیم که دو شرط زیر را به صورت همزمان بررسی کند:

• حجم معاملات روز بیش از ۴ برابر میانگین حجم معاملات یک هفته گذشته باشد.
• قدرت خریدار بیش از ۲ برابر قدرت فروشنده باشد.

برای این کار ابتدا وارد بخش دیده‌بان وبسایت TSETMC گردیده و از نوار بالا روی گزینه «فیلتر» کلیک می‌کنیم. حال در پنجره باز شده، گزینه «فیلتر جدید» انتخاب کرده و دستورات زیر را می‌نویسیم.

(tvol) > 4 * ( [ih][1].QTotTran5J + [ih][2].QTotTran5J + [ih][3].QTotTran5J + [ih][4].QTotTran5J + [ih][5].QTotTran5J ) / 5
&&
( (ct).Buy_I_Volume / (ct).Buy_CountI ) >= 2 * ( (ct).Sell_I_Volume / (ct).Sell_CountI)

منظور از عبارات استفاده شده در فیلتر ورود یا خروج پول هوشمند چیست؟

* (tvol): حجم معاملات روز معاملاتی جاری
* [ih][n].QTotTran5J: روز قبل n حجم معاملات در
‌* &&: هر دو شرط به صورت همزمان بر قرار باشد
* (ct).Buy_I_Volume: حجم خرید اشخاص حقیقی
* (ct).Buy_CountI: تعداد خریداران حقیقی
‌* (ct).Sell_I_Volume: حجم فروش اشخاص حقیقی
* (ct).Sell_CountI: تعداد فروشندگان حقیقی

شما می‌توانید این دستورات را به راحتی شخصی‌سازی کنید. مثلا می‌توانید به جای مقایسه حجم معاملات ۵ روز گذشته، حجم معاملات ۱۰ روز گذشته را در نظر بگیرید.

 استراتژی معاملاتی مبتنی بر ورود پول هوشمند

در بخش قبلی، چگونگی تشخیص ورود پول هوشمند به یک سهم توضیح داده شد. پس از شناسایی تحرکات پول هوشمند، می‌توان بر اساس آن یک استراتژی تعریف کرد و مطابق آن به خرید و فروش پرداخت.

ساده‌ترین استراتژی پس از تشخیص به موقع ورود پول هوشمند به یک سهم، خریداری کردن آن سهم است. یعنی اگر پس از بررسی یک سهم و در نظر گرفتن همه جوانب مربوط به آن، نشانه‌های ورود این پول وجود داشت، معامله‌گر نیز می‌تواند بر اساس اصول معاملاتی خود، در زمان مناسب اقدام به خرید این سهم کند. منظور از اصول معاملاتی، در نظر گرفتن مواردی همچون خرید یا فروش پله‌ای، تشکیل پرتفویی از انواع اوراق بهادار، استفاده از سایر تحلیل‌ها مانند تحلیل تکنیکال‌ و تحلیل بنیادی و سایر مواردی است که هر شخصی با در نظر گرفتن آن‌ها در بازار فعالیت می‌کند.

به طور مشابه، اگر پس از بررسی یک سهم و در نظر گرفتن همه جوانب مربوط به آن، نشانه‌های خروج پول هوشمند نمایان شد، معامله‌گر می‌تواند بر اساس اصول معاملاتی خود، در زمان مناسب اقدام به فروش این سهم کند.

مراقب باشید!

از آنجایی که ورود سرمایه قابل توجه به هر سهمی می‌تواند منجر به تغییرات قیمتی آن شود، در برخی از اوقات احتمال دارد افرادی تنها با هدف کسب سود از نوسان قیمت، دست به معامله یک سهم بزنند. به این صورت که خرید حجم زیادی از یک سهم، توسط برخی از معامله‌گران بازار سرمایه ورود پول هوشمند تلقی می‌شود و آن‌ها نیز در صف خرید سهم قرار می‌گیرند. این رویه طی چند روز اتفاق می‌افتد. پس از اینکه قیمت سهم به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا کرد، صاحبان پول هوشمند با فروش سهام خود، سود قابل‌ ملاحظه‌ای به دست می‌آورند. در این شرایط احتمال دارد برخی از معامله‌گران، کاهش قیمت ناشی از فروش این حجم زیاد را تنها یک اصلاح موقت بدانند. با همین استدلال از فروش امتناع کرده و بعدها با ضرر بیشتری مجبور به فروش سهام خود شوند.

بنابراین ورود میزان زیادی سرمایه به یک سهم، لزوماً دلیلی بر ارزندگی آن نیست.

در صورت تمایل برای کسب اطلاعات بیستر در زمینه بازار سرمایه پیشنهاد می‌شود مطلب آموزش رایگان بورس را مطالعه کنید.

سوالات متداول