خرید سهام در بورس به زبان ساده

خرید سهام در بورس یکی از روش‌های رایج و کارآمد برای سرمایه‌گذاری است که به افراد امکان می‌دهد در سودآوری و رشد اقتصادی شرکت‌ها شریک شوند. بازار بورس، به‌عنوان یک بستر قانونی و ساختارمند، فرصت خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.  در ادامه، به بررسی گام‌به‌گام نحوه خرید سهام در بورس و نکات ضروری برای سرمایه‌گذاری در این بازار خواهیم پرداخت.

نحوه خرید سهام در بورس

سهم، قسمتی از سرمایه یک شرکت است که نشان‌دهنده مالکیت فرد در آن شرکت می‌باشد. با خرید سهام، به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارید، در مالکیت شرکت سهیم می‌شوید. برای مثال، اگر یک شرکت سه میلیون سهم منتشر کرده و شما سه هزار سهم از آن را خریداری کنید، در واقع یک‌هزارم از مالکیت شرکت را در اختیار دارید.

شرکت‌ها برای تأمین منابع مالی و جذب سرمایه، اقدام به عرضه سهام عادی در بورس می‌کنند. از آن‌جا که قیمت سهام تحت‌تأثیر عوامل مختلفی ممکن است نوسان داشته باشد، سرمایه‌گذاری در بورس همواره با ریسک‌هایی همراه است؛ چرا که ارزش سهام ممکن است در برخی دوره‌ها کاهش یابد و سرمایه‌گذار متحمل زیان شود. برای ورود به بازار بورس و خرید سهام، لازم است مراحل مشخصی را طی کنید. در ادامه به بررسی این مراحل می‌پردازیم.

۱- دریافت کد بورسی 

برای شروع فعالیت در بازار بورس ایران و خرید سهام، اولین و مهم‌ترین قدم، دریافت کد بورسی است. این کد همانند شماره ملی، یک شناسه یکتا برای هر فرد در بازار سرمایه است و تمام معاملات شما با این کد ثبت می‌شود. مراحل دریافت کد بورسی بسیار ساده است و می‌توانید آن را کاملاً غیرحضوری، آنلاین و رایگان از طریق کارگزاری مفید انجام دهید. مراحل دریافت کد بورسی به شرح زیر است:

گام اول: افتتاح حساب در کارگزاری مفید

 ابتدا به سامانه ثبت‌نام کارگزاری مفید مراجعه کنید. شماره همراه خود (که باید به نام خودتان باشد، به جز افراد زیر ۱۸ سال) و کد امنیتی تصویر را وارد کنید. پس از دریافت کد تایید، اطلاعات هویتی خود را وارد کرده و حساب کاربری خود را ایجاد کنید. در نهایت، وارد مرحله ثبت‌نام سجام خواهید شد.

گام دوم: ثبت‌نام رایگان در سامانه سجام

در این بخش، با وارد کردن کد ملی و اطلاعات شناسنامه‌ای، فرم‌های مربوط به اطلاعات فردی، تماس، شغلی، بانکی و سطح دانش مالی را تکمیل کنید.
در پایان اطلاعات واردشده را مرور کرده و در صورت صحت، تایید و ارسال کنید. پس از بررسی اطلاعات توسط سجام، کد پیگیری ۱۰ رقمی سجام برای شما پیامک خواهد شد.

گام سوم: احراز هویت غیرحضوری سجام

پس از دریافت کد پیگیری، شما می‌توانید از دو روش برای احراز هویت استفاده کنید:

• احراز هویت غیرحضوری:  از طریق سامانه احراز هویت غیرحضوری کارگزاری مفید، می‌توانید به‌صورت آنلاین، رایگان و بدون نیاز به مراجعه حضوری احراز هویت شوید. برای این کار به کارت ملی هوشمند یا رسید آن، تصویر امضا و ضبط ویدیو سلفی نیاز است. پس از تایید اطلاعات، وارد مرحله نهایی خواهید شد.
• احراز هویت حضوری:  در صورت تمایل به احراز هویت حضوری، می‌توانید با مراجعه به یکی از شعب کارگزاری مفید، فرایند احراز هویت را انجام دهید. در این صورت باید مدارک شناسایی خود را همراه داشته باشید.

گام چهارم: امضای قراردادهای الکترونیکی

پس از تایید احراز هویت، پیامکی از سمت کارگزاری مفید دریافت خواهید کرد. با مراجعه مجدد به reg.emofid.com قراردادهای لازم را به صورت الکترونیکی امضا کرده و طی چند روز کاری، دسترسی به سامانه‌های معاملاتی برای شما فعال می‌شود.

بیشتر بخوانید: ثبت نام رایگان سجام

پس از دریافت کد بورسی و فعال شدن دسترسی به سامانه‌های معاملاتی، به‌سادگی می‌توانید وارد پلتفرم‌هایی مانند ایزی‌تریدر یا مفیدآنلاین شوید و خرید سهام را آغاز کنید. برای ورود، تنها کافی است کد ملی یا شماره همراه خود را به‌عنوان نام کاربری و رمز عبوری را که در زمان ثبت‌نام انتخاب کرده‌اید وارد کرده و سرمایه‌گذاری در بورس را شروع کنید.

نکته: برای افراد زیر ۱۸ سال، ثبت نام سجام باید توسط ولی (نماینده قانونی) از طریق سایت سجام انجام شود.

نکته۲ : شرکت‌های حقوقی پس از ثبت نام در سجام برای دریافت کد بورسی باید به یکی از شعب کارگزاری مفید مراجعه کنند. برای اطلاعات بیشتر درباره روند و مدارک مورد نیاز، مقاله «ثبت نام افراد حقوقی در کارگزاری مفید» را مطالعه کنید.

۲- واریز وجه و شارژ حساب معاملاتی

برای خرید سهام در بورس، ابتدا باید حساب معاملاتی خود را در کارگزاری مفید شارژ کنید. این کار از طریق گزینه «واریز وجه» در سامانه‌های معاملاتی مانند ایزی‌تریدر و مفید آنلاین قابل انجام است. دو روش اصلی برای شارژ حساب وجود دارد:

• واریز آنی
• ثبت فیش واریز بانکی

واریز آنی برای انجام واریز آنی در ایزی‌تریدر مطابق تصویر زیر، در نسخه وب، از منوی سمت راست گزینه «سایر» را انتخاب کرده و سپس روی «واریز وجه» کلیک کنید. در نسخه موبایل نیز این گزینه در منوی پایین صفحه قرار دارد. پس از وارد کردن مبلغ مورد نظر و انتخاب درگاه پرداخت، به صفحه پرداخت بانکی منتقل می‌شوید و پس از تکمیل پرداخت، مبلغ واریزی بلافاصله به قدرت خرید شما برای خرید سهام اضافه خواهد شد.

نکته: براساس قوانین جدید، کاربران سامانه‌های معاملاتی کارگزاری مفید می‌توانند بدون محدودیت سقف، حساب معاملاتی خود را با هر مبلغ دلخواه شارژ کنند. لازم است واریز تنها از کارت بانکی به نام خود کاربر انجام شود.

در مفید آنلاین نیز فرآیند واریز آنی مشابه است. پس از انتخاب گزینه «واریز وجه» و ورود به درگاه پرداخت، مبلغ مورد نظر به سرعت در حساب شما ثبت خواهد شد.

بیشتر بخوانید: واریز وجه در مفید آنلاین

محدودیت‌ها و نکات مهم

• واریز آنی با کارت‌های هدیه، بن‌کارت‌ها و کارت‌های اعتباری امکان پذیر نیست. برای استفاده از این کارت‌ها باید به شعب کارگزاری مفید مراجعه کنید.
• افراد زیر ۱۸ سال امکان واریز آنی از طریق کارت بانکی خود را ندارند. برای شارژ حساب این افراد، باید وجه از حساب سرپرست قانونی به حساب معاملاتی فرزند منتقل شود.

برای اطلاعات بیشتر، به مطلب انتقال وجه به حساب فرزندان مراجعه کنید.

ثبت فیش بانکی

یکی دیگر از روش‌های شارژ حساب معاملاتی جهت خرید سهام، ثبت فیش واریزی است. در این روش، ابتدا باید مبلغ مورد نظر را از طریق اینترنت‌بانک، همراه‌بانک، دستگاه خودپرداز یا اپلیکیشن‌های پرداخت، به یکی از شماره‌حساب‌های رسمی کارگزاری مفید واریز کنید.

سپس وارد یکی از سامانه‌های معاملاتی کارگزاری مفید (ایزی‌تریدر یا مفیدآنلاین) شوید و اطلاعات فیش واریزی را در بخش مربوطه ثبت کنید. پس از ثبت اطلاعات، درخواست شما توسط واحد مالی بررسی شده و معمولاً در طول یک روز کاری، مبلغ به حساب معاملاتی شما افزوده می‌شود. در نتیجه، می‌توانید خرید سهام را آغاز کنید.  نحوه ثبت فیش در سامانه ایزی تریدر در دو نسخه وب و موبایل مطابق تصاویر زیر است:

وضعیت فیش‌های واریزی در سامانه‌های معاملاتی مفید (ایزی‌تریدر و مفیدآنلاین) ممکن است یکی از گزینه‌های زیر باشد:

• اقدام گردید: فیش با موفقیت ثبت و پردازش شده است.
• در حال بررسی: فیش به‌تازگی ثبت شده و در دست بررسی توسط واحد مالی است.
• لغو شده توسط مشتری: فیش پس از ثبت، توسط خود کاربر حذف شده است.
• حذف شده: درخواست ثبت فیش به دلایل زیر رد شده است:
  • ارسال نشدن تصویر اصل فیش واریزی
  • مغایرت نام واریزکننده با صاحب حساب کارگزاری
  • اشتباه در ثبت اطلاعات مانند مبلغ، تاریخ یا شماره حساب مقصد

در صورت مشاهده وضعیت «حذف شده»، برای اصلاح اطلاعات یا ارسال مستندات، با پشتیبانی کارگزاری مفید (۸۷۰۰-۰۲۱) تماس بگیرید تا روند شارژ حساب (قدرت خرید) برای خرید سهام بدون مشکل انجام شود.

۳-  جستجوی نماد در سامانه معاملاتی

گام بعدی برای آغاز خرید سهام، جستجوی نماد مورد نظر و ثبت سفارش است. در سامانه ایزی‌تریدر، ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید. سپس در کادر جستجوی نماد—که در نسخه وب در بالای صفحه و در نسخه موبایل در پایین قرار دارد—نام سهم دلخواه خود را وارد کرده و روی نماد آن کلیک کنید تا تابلوی معاملاتی آن نمایش داده شود.

در مفیدآنلاین نیز کافی‌ است پس از ورود، از منوی سمت راست گزینه «معاملات سهام» را انتخاب کرده و در قسمت جستجو (علامت ذره‌بین)، نام نماد را وارد کنید. با انتخاب نماد، اطلاعات مربوط به سهم نمایش داده می‌شود و می‌توانید سفارش خرید سهام را ثبت کنید.

۴- نحوه خرید سهام

پس از ورود به تابلوی معاملاتی نماد مورد نظر، اطلاعات سهام نمایش داده می‌شود. در همین صفحه، روی دکمه «خرید» کلیک کنید تا پنجره ارسال سفارش باز شود. حالا در پنجره سفارش‌گذاری، تعداد سهامی که قصد خرید دارید را وارد کرده و سپس قیمت مورد نظر خود را در بازه مجاز قیمتی همان روز وارد کنید. این بازه توسط سامانه به شما نشان داده می‌شود.

 پس از وارد کردن این اطلاعات، روی دکمه «ارسال سفارش» کلیک کنید تا سفارش خرید سهام  شما ثبت شود. اگر قیمت واردشده با یکی از سفارش‌های فروش موجود در بازار مطابقت داشته باشد، خرید شما بلافاصله انجام می‌شود.

نکته: با فعال‌سازی علامت قفل کنار کادر قیمت، سفارش شما به صورت سرخطی ثبت می‌شود. در این حالت، سفارش به اولین ردیف مظنه خرید یا فروش در تابلوی معاملات ارسال می‌شود.

۵- نحوه فروش سهام

برای ثبت سفارش فروش نیز مانند سفارش خرید سهام، ابتدا نماد مورد نظر را جستجو کرده یا از بخش پرتفوی آن را انتخاب کنید. سپس با کلیک بر روی گزینه «فروش»، وارد پنجره سفارش‌گذاری خواهید شد. در این بخش، تعداد سهامی که قصد فروش دارید را بر اساس دارایی موجود خود مشخص کرده و قیمت مورد نظر را در محدوده مجاز بازار وارد کنید.

پس از بررسی نهایی اطلاعاتی مانند ارزش کل معامله و میزان کارمزد، سفارش فروش خود را ثبت کنید. در صورت مطابقت سفارش شما با درخواست‌های خرید سهام موجود در بازار، فرآیند فروش سهام انجام خواهد شد.

بیشتر بخوانید: نحوه ارسال سفارش خرید یا فروش در مفید آنلاین

نکات تکمیلی درباره ارسال سفارش

۱- در هنگام خرید سهام از طریق سامانه ایزی‌تریدر، پنجره سفارش‌گذاری اطلاعات دقیقی از مجموع مبلغ سفارش به‌همراه هزینه معامله (کارمزد) را در اختیار شما قرار می‌دهد. این قابلیت به‌ویژه هنگام سفارش‌گذاری با حداقل سرمایه مجاز، نقش مهمی در تصمیم‌گیری دقیق دارد.

۲- اگر پیش‌تر نماد مورد نظر را خریداری کرده باشید، در بخش سفارش‌گذاری، تعداد سهام موجود شما در سطر «دارایی فعلی» نمایش داده می‌شود. همچنین قیمت «سربه‌سر» هم در این بخش قابل مشاهده است؛ این عدد قیمتی را نشان می‌دهد که اگر سهم را با آن بفروشید، نه سود خواهید کرد و نه زیان. کارمزد معامله هم در آن لحاظ شده است.

۳- برای انجام خرید سهام، رعایت حداقل مبلغ مجاز ضروری است. این حداقل‌ها به تفکیک بازار به شرح زیر هستند:

• نمادهای بورسی و فرابورسی: حداقل ۵۰۰ هزار تومان
• نمادهای بازار پایه: حداقل ۵ میلیون تومان
• صندوق‌های قابل معامله (ETF): حداقل ۱۰۰ هزار تومان

۴- ارسال سفارش فروش با مبلغ کمتر از ۵۰۰ هزار تومان در نمادهای بورسی، مجاز نیست و خلاف مقررات است؛ مگر اینکه کل ارزش دارایی شما در آن نماد کمتر از این مقدار باشد که در این صورت فقط یک بار مجاز به فروش کل دارایی هستید.

برای نمادهای فرابورسی، حداقل سفارش فروش ۵ هزار تومان است. اگر ارزش دارایی شما در یک نماد کمتر از ۵ هزار تومان باشد، برای فروش باید حضوری به شعب کارگزاری مفید مراجعه کنید.

زمان مجاز ثبت سفارش

ساعات مجاز  ساعات مجاز برای خرید سهام و ثبت سفارش در بازار سرمایه محدود است و بسته به نماد یا نوع بازار، ممکن است تفاوت‌هایی در آن‌ها وجود داشته باشد. در بازار بورس، ساعات خرید و فروش سهام از شنبه تا چهارشنبه، از ساعت ۸:۴۵ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر است. در بازه زمانی ۸:۴۵ تا ۹:۰۰ صبح، مرحله پیش‌گشایش بازار جریان دارد و از ساعت ۹:۰۰ صبح معاملات آغاز می‌شود.

 اعتبار معامله چیست؟

در پنجره ارسال سفارش در ایزی‌تریدر، گزینه‌ای به نام «اعتبار معامله» وجود دارد که به کمک آن می‌توانید تعیین کنید سفارش شما تا چه زمانی در سیستم باقی بماند. گزینه‌های مختلفی برای تنظیم اعتبار سفارش وجود دارد که به شرح زیر است:

• روز/هفته/ماه: سفارش تا پایان روز، هفته یا ماه انتخابی معتبر است و در صورت اجرا نشدن، به‌صورت خودکار حذف می‌شود (امکان ویرایش یا حذف دستی نیز در ساعات مجاز وجود دارد).
• معتبر تا تاریخ: سفارش تا تاریخ مشخص‌شده معتبر است و در صورت عدم انجام تا آن زمان، از سامانه حذف خواهد شد.
• معتبر تا لغو: سفارش تا زمانی که خودتان آن را لغو نکنید، معتبر می‌ماند (در صورت توقف نماد، امکان لغو تا زمان بازگشایی وجود ندارد).
• انجام و حذف: بخشی از سفارش که امکان انجام آن وجود دارد اجرا شده و باقی سفارش به‌صورت خودکار حذف می‌شود.

کارمزد معاملات 

کارمزد خرید و فروش سهام در بورس ایران به‌صورت درصدی از مبلغ کل معامله محاسبه می‌شود. به‌طور کلی، کارمزد خرید سهام حدود ۰.۰۰۳۷۱۲ و کارمزد فروش حدود ۰.۰۰۸۸ است که در مجموع به حدود ۰.۰۱۲۵۱۲ از کل ارزش معامله می‌رسد. این درصدها بیانگر سهم هزینه‌های معاملاتی از مبلغ نهایی خرید و فروش هستند.

خطاهای رایج در سامانه معاملاتی آنلاین

۱- مانده کاربر کافی نیست: اگر موجودی حساب شما برای سفارش کافی نباشد، این خطا رخ می‌دهد.

۲- نماد مجاز نیست: اگر نماد در وضعیت ممنوع یا تعلیق قرار دارد، امکان ارسال سفارش وجود ندارد.

۳- وضعیت سفارش اجازه عملیات ویرایش یا حذف را نمی‌دهد: اگر سفارش در هسته معاملات ثبت شده باشد، امکان حذف یا ویرایش آن وجود ندارد.

۴- خطای موجودی سهام کافی نیست: اگر تعداد سهام برای سفارش بیش از موجودی شما باشد، خطا می‌دهد.

۵- عدم توجه به T+۱ در مقابل T+۲: خطای تسویه (T+۱ یا T+۲) در هنگام خرید و فروش سهام و اوراق با تسویه متفاوت.

۶- تعداد سهام باید ضریبی از واحد تعریف شده باشد: برای برخی نمادها تعداد خرید یا فروش باید ضریبی از واحد مشخص باشد (مثلاً سکه ۱۰۰ واحد).

۷-مبلغ سفارش باید ضریبی از ۱۰ باشد: قیمت سفارش باید ضریبی از ۱۰ ریال باشد.

۸- عدم رعایت آستانه حجم سفارش: حجم سفارش باید مطابق با آستانه حجم مجاز سیستم باشد.

۹- قیمت خارج از محدوده مجاز: قیمت سفارش باید در دامنه نوسان قیمتی مجاز قرار گیرد.

۱۰- زمان شرکت در عرضه اولیه به پایان رسیده است: امکان ثبت سفارش در عرضه اولیه بعد از پایان زمان تعیین شده وجود ندارد.

۱۱- خطای ممنوع المعامله بودن سهامدار: در صورتی که سهامداری بیش از ۲ سال هیچ فروشی نداشته باشد، از سمت سپرده‌گذاری مرکزی ممنوع المعامله خواهد شد.

۱۲- عدم پذیرش توافق‌نامه‌ها: برای ارسال سفارشات باید توافق‌نامه‌های مربوطه را تایید کنی

 برای اطلاعات بیشتر و نحوه رفع هر یک از این خطاها، به مطلب (پیغام‌های خطایی که ممکن است معامله‌گر دریافت کند) مراجعه کنید.

۶- تقاضای وجه 

برای انتقال وجه از حساب کارگزاری به حساب بانکی شخصی، در منوی «سایر» گزینه «برداشت وجه» را انتخاب کنید. سپس از بین تاریخ‌های پیشنهادی که معمولاً از ۱ تا ۳ روز کاری آینده شروع می‌شود، یکی را انتخاب کنید. انتخاب تاریخ بستگی به زمان تسویه معاملات دارد. پس از انتخاب تاریخ دلخواه، مبلغ مورد نظر (تا سقف مجاز) را وارد کرده و یکی از حساب‌های بانکی تأییدشده‌ خود را انتخاب کنید.

 نکته: روزهای کاری بورس از شنبه تا چهارشنبه (به‌جز تعطیلات رسمی) هستند و تنها در این روزها امکان انجام فرایند برداشت وجه وجود دارد. با این حال، برای برخی بانک‌ها مانند بانک‌های ملی، ملت، تجارت و صادرات، امکان ثبت درخواست برداشت وجه در روزهای پنج‌شنبه نیز فراهم است. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب برداشت آنی وجه از حساب حامی مراجعه کنید.

نکات مربوط به تقاضای وجه

۱- وجه حاصل از فروش سهام و صندوق‌های سهامی، ۲ روز کاری بعد و صندوق‌های درآمد ثابت یک روز کاری بعد  قابل برداشت است.
۲- حساب باید به نام خودتان، غیرمشترک و با شماره شبا (فقط عددی) ثبت شده باشد.
۳- اگر درخواست شما وارد فرآیند واریز نشده باشد، می‌توانید از بخش تاریخچه برداشت درخواست را با زدن ضربدر لغو کنید.
۴- فقط یک تقاضای وجه برای هر تاریخ می‌توان ثبت کرد.
۵- وجه واریز شده از طریق درگاه پرداخت (پرداخت اینترنتی) در همان روز قابل برداشت نیست و امکان برداشت آن در روز کاری بعد وجود دارد.

نکته: مفیدکارت، کارت بانکی عضو شبکه شتاب و مخصوص مشتریان کارگزاری مفید است که نقل‌وانتقالات مالی بین مشتری و کارگزاری را ساده‌تر می‌کند. با مفیدکارت می‌توانید به‌صورت آنی و تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان در روز، از مانده قابل برداشت خود وجه برداشت کرده یا حساب معاملاتی‌تان را شارژ کنید.

در نهایت، خرید سهام در بورس یک فرآیند ساده و قابل دسترس است که پس از دریافت کد بورسی، شارژ حساب معاملاتی و جستجوی نمادهای مورد نظر، می‌توانید با ثبت سفارش، سهام را خریداری کنید. توجه به نکات مهم مانند زمان‌بندی معاملات، رعایت کارمزد و شرایط خرید سهام به شما کمک می‌کند تا تجربه‌ای موفق در بازار بورس داشته باشید.

سوالات متداول