بورس انرژی چیست؟

بورس انرژی ایران بستری برای انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و غیره) و اوراق بهادار مبتنی بر آن‌هاست. بورس انرژی نیز مانند سایر بورس‌ها یک بازار رقابتی است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده در آن حضور دارند که در اثر معاملات آن‌ّها، قیمت حامل‌های انرژی به تعادل می‌رسد.

تاسیس بورس انرژی

شرکت بورس انرژی‌ ایران در تاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۱۷ با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور به صورت شرکت سهامی عام تاسیس شد و فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس‌ و اوراق بهادار آغاز کرد.

موضوع فعالیت شرکت بورس انرژی

مطابق با اساسنامه شرکت بورس انرژی ایران، موضوع فعالیت این شرکت در موارد زیر خلاصه می‌گردد:

• تشکیل، سازماندهی و اداره بورس‌ انرژی‌ به صورت متشکل، سازمان‌یافته و خودانتظام به منظور انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده، توسط اشخاص ایرانی و غیر ایرانی مطابق قانون و مقررات.

• پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر آن مطابق قانون و مقررات.

• تعیین شرایط عضویت برای گروه‌های مختلف از اعضاء، پذیرش متقاضیان عضویت، وضع و اجرای ضوابط حرفه‌ای و انضباطی برای اعضاء، تعیین وظایف و مسئولیت‌های اعضاء و نظارت بر فعالیت آن‌ها و تنظیم روابط بین آن‌ها مطابق قانون و مقررات.

• فراهم‌آوردن شرایط لازم برای دسترسی منصفانه اعضا به منظور انجام معاملات کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده مطابق قانون و مقررات.

• همکاری و هماهنگی با نهادهای مالی، شرکت‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌هایی که بخشی از وظایف مربوط به دادوستد کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته‌شده، یا انتشار و پردازش اطلاعات مرتبط با بو‌رس‌ انرژی‌ را برعهده دارند، از جمله شرکت‌ سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.

• تبادل به موقع اطلاعات بین شرکت و سایر نهادهای متولی بازار فیزیکی انرژی از جمله مدیریت شبکه برق ایران، شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران در چارچوب مقررات مصوب سازمان.
  

سایر فعالیت‌های شرکت بورس انرژی

• انجام تحقیقات، آموزش و فرهنگ‌سازی مرتبط با فعالیت بورس‌‌ انرژی‌ برای تسهیل، بهبود و گسترش دادوستد در بورس انرژی.

• همکاری با بورس‌های دیگر در ایران و خارج از ایران به منظور تبادل اطلاعات و تجربیات، یکسان‌سازی مقررات و استانداردها جهت تسهیل انجام مبادلات برون مرزی.

• نظارت بر حسن انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده در ‌بو‌رس انرژی.

• تهیه، جمع‌آوری، پردازش، انتشار و یا اعلام اطلاعات مربوط به سفارش‌ها و معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده طبق قانون و مقررات.

• نظارت بر عرضه کنندگان کالاهای پذیرفته شده در بورس‌‌ انرژی و دادوستد کنندگان اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده طبق قانون و مقررات.

• پذیرش انبارها، نظارت بر فعالیت آن‌ها و انجام عملیات مربوط به انبارها که در جهت تسهیل دادوستد معاملات در بور‌س انرژی انجام می‌شود.

• اجرای سایر وظایفی که مطابق قانون و مقررات به عهده شرکت گذاشته شده یا می‌شود.

بازارهای بورس انرژی

بورس انرژی دارای چهار بازار فیزیکی، مشتقه، فرعی و سایر اوراق بهادار قابل معامله است. بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی، بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله و بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله شامل گواهی صندوق های سرمایه گذری قابل معامله و اوراق گواهی ظرفیت است.  همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بین‌‏المللی هستند.

مزایای پذیرش و معامله در بورس انرژی ایران

از جمله مزایای پذیرش شرکت‌ها و معامله در بورس انرژی ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی

• معافیت از تشریفات مزایده و مناقصه

• امکان بازاریابی و عرضه محصولات در رینگ داخلی و بین‎الملل

• امکان تأمین کالاهای مورد نیاز از طریق ساز و کار شفاف و منصفانه بورس‌‌ انرژی‌

• امکان تأمین مالی و پوشش ریسک عرضه ‎کنندگان از طریق ابزارهای مالی موجود در ‌بورس انرژی‌

• امکان پوشش ریسک و تأمین کالاهای مورد نیاز مصرف کنندگان برای دوره‌های زمانی مختلف

• کاهش هزینه‌های معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس‌

• کاهش ریسک‎های معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین و …

• وجود قراردادهای استاندارد و مشخص همچنین تضمین استاندارد بودن و کیفیت کالاهای مورد معامله در بورس

• برخورداری از چارچوب مقرراتی جامع در حوزه پذیرش، معاملات، ثبت و سپرده ‎گذاری و تسویه پایاپای کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا
  

انجام معاملات در بورس انرژی‌

انجام معامله در بورس‌ انرژی مستلزم دریافت کد معاملاتی مخصوص این بازار است. معاملات بو‌رس انرژی نیز تنها از طریق کارگزاران دارای مجوز فعالیت در بورس‌‌ انرژی‌ امکان‌پذیر است. کارگزاری مفید به عنوان یکی از کارگزاران فعال در معاملات بورس‌ انرژ‌ی، به متقاضیان معامله در این بازار خدمت‌رسانی می‌کند.

نحوه دریافت کد معاملاتی در بازارهای مختلف بورس انرژی

برای ثبت‌نام و فعالیت در بورس انرژی، اشخاص حقیقی و حقوقی هر دو امکان حضور دارند، اما برخی از شرایط و محدودیت‌ها وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. برای ثبت نام در بورس انرژی، مشتریان می‌توانند در صورت داشتن هرگونه سوال یا نیاز به ارتباط با واحد بورس انرژی کارگزاری مفید با شماره‌های ۸۱۹۰۱۴۷۱ یا ۸۱۹۰۱۴۷۴ تماس بگیرند.

ثبت نام افراد حقوقی در بورس انرژی

برای ثبت‌نام و فعالیت در بورس انرژی، اشخاص حقوقی باید مدارک خاصی را تهیه و ارائه دهند. این مدارک باید بعد از ارجاع به واحد بورس انرژی، به صورت حضوری یا از طریق اسکن ارسال شوند. مدارک مورد نیاز به شرح زیر است:

۱- فرم احراز هویت شرکت: اطلاعات کامل شرکت باید در این فرم وارد شود.

۲- فرم احراز هویت اعضای هیئت مدیره: اطلاعات هر یک از اعضای هیئت مدیره و صاحبان امضا باید به‌صورت جداگانه تکمیل گردد.

۳- فرم درخواست کد انرژی: این فرم برای درخواست کد انرژی مورد نیاز است.

۴-مدارک شناسایی اعضای هیئت مدیره: مدارک شناسایی معتبر هر یک از اعضای هیئت مدیره باید ارائه شود.

۵-مدارک ثبتی شرکت: شامل آگهی تأسیس، آگهی تغییرات، اساسنامه، پروانه بهره‌برداری و گواهی امضا صاحبان امضا.

۶-بیانیه ریسک: این مدرک فقط برای بازار برق الزامی است و باید به‌طور دقیق تهیه شود.

با فراهم آوردن این مدارک و تحویل آن‌ها به واحد بورس انرژی، اشخاص حقوقی می‌توانند روند ثبت‌نام خود را آغاز کنند و در بازارهای مختلف بورس انرژی فعالیت نمایند.

کارمزد معاملات بورس انرژی

طبق قوانین بازار سرمایه تمامی معاملات از جمله بورس انرژی شامل کارمزد معاملات می‌شود. با توجه به آخرین اطلاعیه منتشر شده در خصوص میزان کارمزد که در سایت بور‌س انرژی در تاریخ ۱۳۹۶/۰۶/۲۸ منتشر شده‌است، کارمزد معاملات کالاها و قراردادهای سلف موازی (فیزیکی.برق) برای خرید و فروش ۰.۰۰۰۱۳۵ است. لازم به ذکر است، ساعت معاملات مربوط بو‌رس انرژی (برق) روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ است.

سایت شرکت بورس انرژی‌

شرکت بو‌رس انرژی ایران تمامی اطلاعات مورد نیاز و اخبار مربوط به این بازار از جمله تابلوی معاملات بازارهای مختلف، آمار معاملات، قوانین و دستورالعمل‌ها و … را از طریق درگاه رسمی خود به نشانی www.irenex.ir در اختیار فعالین بازار سرمایه قرار می‌دهد.

منبع: سایت شرکت بورس انرژی ایران

سوالات متداول