تاریخچه پیدایش بورس در ایران

تاریخچه پیدایش بورس در ایران
زمان مطالعه: 4 دقیقه
انتشار ۱۴ آبان ۱۴۰۲
تعداد بازدید: 20971
سطح مبتدی

در مطلب تاریخچه پیدایش بورس در جهان به فلسفه وجودی بازار بورس، تاریخچه پیدایش واژه بورس و همچنین تأسیس بورس در جهان پرداختیم. در آن مطلب اشاره شد که اولین بورس جهان، در اوایل قرن هفدهم میلادی، در آمستردام هلند تأسیس شد. همچنین اولین شرکتی هم که سهامش را در این بورس عرضه کرد، کمپانی هند شرقی نام داشت که برای کاهش ریسک‌ سفرهای دریایی خود اقدام به عرضه سهام خود در این بورس کرد . اما پرسش اصلی اینجاست که بورس در ایران، چگونه شکل گرفت؟ در این مطلب با تاریخچه پیداش بورس در ایران در آشنا می‌شویم.

تاریخچه مطالعات بورس

تاریخچه مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به آن دوران، زمانی که بانک ملی ایران مسئولیت امور پولی کشور را برعهده داشت، تحقیقاتی در حوزهٔ موردنظر انجام داد، اما به دلیل شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

مراحل تشکیل بورس اوراق بهادار

بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد. در اواخر همان سال، هیئتی به سرپرستی دبیرکل بورس بروکسل برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند. نهایتا در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

تاریخچه و سابقه بورس در ایران

بورس ایران فراز و فرودهای بسیار زیادی را تجربه کرده است. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکت‌ها و موسسه‌های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت. از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است. در اثر ملی شدن بانک‌ها، بیمه و برخی صنایع کشور، تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی از بورس خارج شدند. رکود شدید بازار بورس در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم بورس ایران محسوب می‌شود.

در حال حاضر، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند:

  • بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود.
  • فرابورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
  • بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش می‌شود.
  • در نهایت بورس انرژی که به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود.

سوالات متداول

اولین بورس جهان چه زمان و در چه کشوری تاسیس شد؟

اولین بورس جهان، در اوایل قرن هفدهم میلادی، در آمستردام هلند تأسیس شد.

کدام شرکت برای اولین بار سهامش را در بورس عرضه نمود؟

اولین شرکتی که در تاریخ سهامش را در بورس عرضه کرد، کمپانی هند شرقی نام داشت.

تاریخچه پیداش بورس ایران به چه سالی باز می‌گردد؟

در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

زیرشاخه‌های بازار بورس در ایران کدام است؟

این بازار به ۴دسته‌ی بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی تقسیم می گردد.

محمد رزاقی کارشناس بازار سرمایه
Subscribe
Notify of
10 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین پر بحث ترین
Inline Feedbacks
View all comments

عالی

با سلام
اولویت ما جلب رضایت شماست، در مسیر پیشرفت همراه ما باشید.

Last edited 2 سال قبل by کارگزاری مفید

خوب

با سلام
از همراهی شما صمیمانه سپاسگزاریم.

درود بر مخاطب خواص که مطالب عالی بیان کرد

با سلام
هدف ما کسب رضایت شماست، از همراهی شما سپاسگزاریم.

عالی بود این اطلاعات خسته نباشی

با سلام
رضایت شما باعث افتخار ماست.

من مادرم سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴ مبلغ زیادی رو سرمایه گزاری کرده بودن و متاسفانه مدارکشون رو گم کردن و هیچوقت پیگیر نشدن . راهی هست که بشه پیگیری کرد؟

اگر برگه سهام را ندارید برای پیگیری این موضوع با شماره ۱۵۶۹ پشتیبانی سپرده گذاری مرکزی تماس حاصل فرمایید.