پیغام‌های خطایی که ممکن است معامله‌گر دریافت کند

 سامانه معاملاتی آنلاین یا معاملات برخط (Online Trading Platform) به سامانه‌ای گفته می‌شود که به کاربران اجازه می‌دهد تا به صورت آنلاین و مستقیم به خرید و فروش اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی بپردازند. سامانه‌های معاملاتی آنلاین معمولاً توسط کارگزاری‌ها ارائه می‌شوند و کاربران می‌توانند از طریق اینترنت و بدون نیاز به مراجعه حضوری، تمامی معاملات خود را انجام دهند. اگر از سامانه‌های معاملاتی آنلاین استفاده کرده باشید، احتمالاً مواردی پیش آمده که هنگام ارسال سفارش با خطا روبرو شده باشید و سفارش شما ثبت نشده باشد. در اینجا به بررسی خطاهایی می‌پردازیم که معامله‌گران ممکن است با آن روبرو شوند.

عدم رعایت بازه زمانی مجاز

در صورتیکه خارج از محدوده زمانی مجاز اقدام به ثبت سفارش کنید، خطای (وضعیت گروه اجازه این فعالیت را نمی‌دهد) را مشاهده خواهید کرد. محدوده زمانی مجاز برای ارسال درخواست روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ٠٨:٤٥ الی ۱۲:۳۰ است.

زمان معامله صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله ETF در بورس و فرابورس از ساعت  ۸:٤٥ الی ۹:۰۰ پیش گشایش و ساعت ۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ است.

 زمان معامله صندوق های ETF درآمد ثابت شرکت‌های بورسی از ساعت  ۸:٤٥ الی ۹:۰۰ پیش گشایشو ساعت ۹:۰۰ الی ۱۵:۰۰ است. همچنین زمان معامله صندوق های ETF درآمد ثابت شرکت‌های فرابورسی از ساعت  ۸:۲٥ الی ۸:۳۰ پیش گشایشو ساعت ۸:۳۰ الی ۱۵:۰۰ است.

همچنین زمان معامله کلیه اوراق تسهیلات مسکن و اوراق قرضه ۸:٤٥ الی ۹:۰۰ پیش گشایش و ساعت ۹:۰۰ الی ۱۵:۰۰ است. زمان معامله‌ کلیه صندوق های کالایی طلا شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۱:۳۰ الی ۱۲:۰۰ پیش گشایش و ساعت ۱۲:۰۰ الی ۱۵:۰۰ است. در زمان پیش گشایش امکان ایجاد، حذف و ویرایش سفارش وجود دارد.

خطا حداقل مبلغ رعایت نشده است

برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های زیادی که برخی افراد با ارسال سفارش های کم حجم انجام می‌دادند، قانون حداقل سفارش قابل ارسال در معاملات آنلاین تصویب شد.

در سامانه‌های آنلاین، حداقل مبلغ خرید برای نمادهای بورسی و فرابورسی، پنج میلیون ریال است. این حدنصاب برای نمادهای مربوط به بازار پایه فرابورس ۵۰ میلیون ریال است. همچنین حداقل ارزش سفارش خرید صندوق‌های قابل معامله، ۱ میلیون ریال تعیین شده است. لطفا با توجه به محاسبات ماشین حساب موجود در پنل ارسال سفارش، سفارش خرید خود را به گونه‌ای وارد کنید که مبلغ آن حداقل پنج میلیون ریال + کارمزد خرید باشد.

حداقل ارزش فروش ۵۰ هزار ریال است

حداقل مبلغ سفارش فروش در معاملات آنلاین به میزان ۵۰٫۰۰۰ ریال یا پنج هزار تومان است. در صورتی که تمایل دارید سفارش فروشی به میزان کمتر از مبلغ فوق ارسال کنید، می توانید در دست داشتن اصل کارت ملی خود به یکی از شعب کارگزاری مفید مراجعه و سفارش فروش خود را ثبت کنید. یا از طریق سامانه معاملاتی‌آفلاین سفارش فروش را ثبت کنید.

باید دقت داشت:

ارسال سفارش فروش با ارزش کمتر از ۵ میلیون ریال در نمادهای بورسی تخلف معاملاتی محسوب خواهد شد.

در صورتی که کل ارزش دارایی در یک نماد کمتر از ۵۰۰ هزار تومان باشد، صرفاً می‌بایست یک سفارش فروش در آن نماد و به ارزش کل دارایی ارسال گردد. در غیر اینصورت مشمول تخلف معاملاتی خواهد بود. مسئولیت کنترل مبلغ سفارش‌ها بر عهده سهامدار می‌باشد.

خطا مانده کاربر کافی نیست

در صورتی که مبلغ سفارش بیش از مانده حساب شما یا همان قدرت خرید باشد با این خطا مواجه می‌شوید.

قبل از ارسال سفارش با توجه به مانده حساب خود سفارش خود را ثبت کنید. در صورتی که مانده حساب شما برای انجام سفارش کافی نیست، نسبت به افزایش مانده حساب خود از طریق واریز وجه اقدام نمایید. 

در صورتی که اقدام به فروش کرده‌اید و از محل فروش درخواست خرید دارید لطفا دقت فرمایید موعد تسویه نماد فروش رفته کوچکتر یا مساوی با موعد تسویه نمادی باشد که قصد خرید آن را دارید.

نماد مجاز نیست

در بازار بورس وضعیت نماد دارای حالت‌های مختلفی است. با در نظر گرفتن وضعیت نماد ممکن است شما اجازه ارسال سفارش در نماد ذکر شده را نداشته باشید. که در این حالت با خطای، وضعیت نماد اجازه ارسال سفارش را نمی‌دهد، مواجه می‌شوید.

دقت داشته باشید که فقط در حالت مجاز و مجاز – محفوظ امکان ارسال سفارش وجود دارد. در سامانه‌های معاملاتی آنلاین وضعیت مجاز با علامت سبز رنگ ، وضعیت ممنوع با علامت قرمز رنگ ، و وضعیت مجاز – محفوظ با علامت زرد رنگ در کنار نماد مشخص می‌شوند.

وضعیت سفارش اجازه عملیات ویرایش یا حذف را نمی‌دهد

پس از ثبت و ارسال سفارش تا زمانیکه سفارش ثبت در هسته معاملات است، امکان حذف و ویرایش آن وجود دارد. اما اگر نماد توسط ناظر بازار به حالت تعلیق درآید، با خطای (وضعیت سفارش اجازه عملیات ویرایش یا حذف را نمی‌دهد)، مواجه می‌شوید.

عدم دقت T+1 در مقابل T+2

در صورت فروش سهام و اوراق با تسویه ۲ روز کاری (T+2) و سپس اقدام به خرید اوراق با تسویه یک روز کاری (T+1) مانند صندوق های با درآمد ثابت، سکه، گواهی سپرده کالایی (پسته، زعفران، کشمش، زیره و … )، اوراق مشارکت، صکوک اجاره در همان روز، با این خطا مواجه می‌شوید.

 خطا موجودی سهام کافی نیست

اگر تعداد سهم برای سفارش بیش از تعدادی باشد که در پرتفوی سپرده‌گذاری وجود دارد، این خطا نمایش داده می‌شود. ملاک تعداد درست دارایی افراد از هر نماد، تعداد سهمی است که صبح هر روز و قبل از شروع معاملات در پرتفوی سپرده‌گذاری دیده می‌شود.

اگر برای یک بخشی از سهام یک نماد سفارش فروش ثبت شده باشد و سفارش در هسته معاملات باز باشد، تنها برای بخش باقی‌مانده می‌توان مجدداً سفارش فروش ثبت کرد.

 به‌عنوان‌مثال، اگر معامله‌گر ۸۰۰ سهم از یک نماد داشته باشد و برای فروش ۵۰۰ سهم آن سفارش ثبت کرده باشد، دارایی قابل‌فروش او از این نماد ۳۰۰ سهم می‌شود.

 اگر بدون در نظر گرفتن این موضوع دوباره سفارشی با اندازه ۵۰۰ ارسال کند، با خطای موجودی سهام کافی نمی‌باشد، روبرو می‌شود. همچنین بدیهی است که در صورتی که ۸۰۰ سهم برای فروش ثبت شده باشد ثبت مجدد سفارش فروش امکان‌پذیر نخواهد بود و با خطای موجودی سهام کافی نمی باشد مواجه خواهد شد بنابراین به سفارش‌های ثبت شده باید دقت کنید.

دلیل بروز چنین خطایی در صورتی که دارایی در سبدبان شرکت سپرده گذاری مرکزی موجود باشد می تواند به یکی از دلایل زیر باشد :

کارگزار ناظر مشتری در این نماد کارگزاری مفید نیست

در صورتی که سهم را از طریق کارگزاری مفید خریده‌اید ولی در روز کاری بعد این سهم در سبدبان کارگزاری مفید شما مشاهده نمی‌شود کارگزار ناظر شما در این نماد کارگزاری مفید نیست. پس از اطمینان از دارایی خود در سبدبان شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام به ثبت تغییر کارگزار ناظر در سامانه آنلاین کارگزاری مفید نمایید.

سفارش فروش ثبت شده و در سفارشات باز موجود است

در بعضی از مواقع ارسال سفارش فروش در سامانه ثبت شده و در صورتی که درخواست ویرایش سفارش را دارید باید همان سفارش ثبت شده را ویرایش ویا حذف نمایید.

نکته‌ای که بهتر است به آن توجه کنید

برخی از سهامداران بازار سرمایه بنا به دلایلی ممکن است دارای کد بورسی غیر فعال باشند. همین موضوع باعث عدم نمایش کامل سبد سهام شان می‌شود. به همین منظور می بایست اقدام به ثبت درخواست تجمیع کد بورسی نمایند. پس از حداکثر ۱۰ روز کاری، تجمیع کد بورسی انجام شده و سبد سهام شخص حقیقی در سامانه ذینفعان بازار سرمایه و سپس در سبدبان کارگزاری مفید به ‌روزرسانی می‌شود.

تعداد سهام باید ضریبی از واحد تعریف شده باشد

به طور مثال برای نمادهای سکه باید ضریب ۱۰۰ باشد. (مثلا ١١٤ عدد نماد سکه نمیتوان خرید و باید ۱۰۰ ، ۲۰۰ یا ۳۰۰ سکه خرید کرد.)

نکته: طبق اطلاعیه فرابورس مقدار تغییر سفارشات نمادهای معاملاتی اوراق با درآمد ثابت به غیر از اسناد خزانه اسلامی اخزا ٥٠٠٠ (لات معاملاتی) واحد و اوراق خزانه اسلامی باید مضربی از ۱۰۰ (لات معاملاتی) باشد. همچنین واحد پایه سفارش در تمامی اوراق درآمد ثابت با موضوع اعطاي تسهيلات قرض الحسنه ۱ است.

مبلغ سفارش باید ضریبی از ۱۰ باشد

طبق آخرین قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار تهران امکان تغییر و ثبت قیمت کمتر از ۱۰ ریال در نمادهای معاملاتی سهام و حق تقدم سهام با قیمت ۵۰۰۰ ریال و بیشتر وجود ندارد و حتما باید عدد وارد شده مضربی از ۱۰ ریال باشد. همچنین طبق اطلاعیه شرکت فرابورس، حداقل تغییر قیمتی در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس و شرکتهای SME (کوچک و متوسط) برای نمادهای با قیمت ۱ تا ۵۰۰۰ ریال، حداقل تغییر قیمتی ۱ ریال، قیمت بین ۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ ریال، حداقل تغییر قیمتی ۱۰ ریال و قیمت بیشتر از ۲۰۰۰۰ ریال، حداقل تغییر قیمتی ۵۰ ریال است.

عدم رعایت آستانه حجم سفارش

در این خطا، حجم وارد شده خارج از محدوده تعریف شده در سیستم معاملاتی است. هر نماد آستانه حجم مشخصی دارد که توسط سازمان و براساس قوانین مربوطه (مقدار حجم مبنا و بازار نماد) تعیین می‌شود؛ در هر سفارش باید این مقادیر را رعایت کرد.
سامانه مفید آنلاین در بخش تابلوی اطلاعاتی نماد و سامانه ایزی تریدر در بخش ارسال سفارش، در قسمت وارد نمودن اطلاعات سفارش، حداقل و حداکثر حجم هر سفارش نشان داده می‌شود.

قیمت خارج از محدوده مجاز می‌باشد

همانگونه که می‌دانید نمادهای موجود در بازار سرمایه با توجه به بازاری که در آن قرار دارند دارای دامنه نوسان قیمتی معینی هستند. اگر مبلغ وارد شده در سفارش بالاتر و یا پایین‌تر از بازه ذکر شده باشد، با این خطا مواجه می‌شوید. 

زمان شرکت در عرضه اولیه به پایان رسیده است

به این معنی است که زمانی که ناظر بازار برای پذیره نویسی و خرید عرضه اولیه مذکور مشخص کرده بود به پایان رسیده است و دیگر امکان ثبت سفارش خرید عرضه اولیه وجود ندارد.

خطا ممنوع المعامله بودن سهامدار

درصورتی‌که شخص با ارزش دارایی بیش از ۵۰ میلیون تومان به مدت ۲ سال هیچ فروشی نداشته باشد، از سمت شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه ، ممنوع المعامله فروش می‌شود. در این صورت شخص برای خرید مشکلی ندارد و تنها هنگام فروش با خطای ممنوع المعامله بودن روبرو می‌شود. برای رفع این مشکل شخص پس از احراز هویت سجام ، باید وارد درگاه یکپارچه ذ‌نفعان بازار سرمایه شده و درخواست خود را از قسمت مربوطه ثبت نماید.
راهنمای درخواست رفع ممنوع المعاملگی را در این لینک بخوانید.

پس از ورود به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه می‌توانید درخواست خود را مبنی بر رفع ممنوع المعاملگی ارسال کنید. سپس درخواست شما بررسی و نتیجه آن به شما اعلام خواهد شد. 

در صورتی که شخص برای خرید هم با این خطا روبرو شود، باید مشکل را از سپرده‌گذاری مرکزی پیگیری نماید.

بیشتر بخوانید: صندوق بخشی در بورس

عدم پذیرش توافق نامه ها

در صورتی که وضعیت توافق نامه‌های خود را بررسی نکرده باشید. نیاز است که برای اولین بار از سامانه مفید آنلاین یا ایزی تریدر نسبت به تایید یا رد کردن آن اقدام کنید. در صورت نیاز به تایید یک قرارداد در زمانی‌که ابتدا توافقنامه را رد کرده اید، لازم است که با پشتیبانی کارگزاری تماس گرفته تا امکان تایید مجدد توافقنامه برای شما فراهم شود.

سوالات متداول