چرا اساسنامه و امیدنامه صندوقها مهم است؟
صندوقهای سرمایهگذاری یکی از روشهای مطمئن و ساختارمند برای ورود به بازار سرمایه هستند که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند. بر اساس ضوابط این سازمان، هر صندوق موظف است اطلاعات دقیق فعالیتهای خود را در قالب دو سند رسمی یعنی «اساسنامه» و «امیدنامه» در اختیار عموم سرمایهگذاران قرار دهد.
این دو سند، نقش راهنمای کامل برای سرمایهگذاران را ایفا میکنند و جزئیاتی مانند نام و نوع صندوق، حوزه فعالیت آن در بازار سرمایه، نحوه عملکرد ارکان مختلف صندوق و حتی مرجع رسیدگی به تخلفات و اختلافات را بهروشنی توضیح میدهند. وجود چنین شفافیتی، نهتنها باعث افزایش اعتماد و آگاهی سرمایهگذاران میشود، بلکه عملکرد صندوق را نیز در چارچوب مشخص و پاسخگو قرار میدهد. در ادامه به بررسی دقیقتر اساسنامه و امیدنامه صندوقهای سرمایهگذاری خواهیم پرداخت.
آنچه در این مطلب میخوانیم:
چرا سرمایهگذاران باید از اساسنامه و امیدنامه صندوق مطلع باشند؟
برای انجام هر فعالیتی، باید نسبت به تمامی فرآیندها، جزئیات و همچنین قوانین و مقررات مربوط به آن آشنایی داشت. اساسنامه و امیدنامه صندوقهای سرمایهگذاری مانند یک دفترچه راهنما، همه مواردی که سرمایهگذار باید بداند را توضیح داده است.
سرمایهگذاران هر صندوق سرمایهگذاری میتوانند با مطالعه اساسنامه و امیدنامه، از جزئیات فعالیتهای آن و نقش هر یک از ارکان در مدیریت و پیشبرد اهداف صندوق مطلع شوند.
از همین رو و با هدف جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات و ابهامات آتی و نیز جلوگیری از زیان احتمالی، نیاز است که همه سرمایهگذاران و خریداران واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری، اساسنامه و امیدنامه آن را با دقت بررسی نمایند.
اساسنامه و امیدنامه هر صندوق از طریق سایت آن صندوق به راحتی قابلمشاهده و دریافت است. در ادامه به بررسی جزئیات اساسنامه و امیدنامه پرداخته میشود.
اساسنامه
اساسنامه هر صندوق سرمایهگذاری دربرگیرنده مادهها و تبصرههای قانونی است که برای آن صندوق تدوین شده است. این قوانین، چارچوب عملکرد صندوق را مشخص مینماید. متن و کلیت اساسنامه صندوقهای سرمایهگذاری، عمدتاً مشابه هم بوده و هر صندوق در قالب ارائهشده توسط سازمان بورس، اقدام به نگارش اساسنامه مینماید.
بهعنوانمثال، چارچوب ارائهشده برای اساسنامه صندوقهای سرمایهگذاری سهامی که مبتنی بر صدور و ابطال واحدها (غیرقابل معامله در بورس یا فرابورس) فعالیت میکنند، به شرح زیر است:
بخش اول
- تعاریف اولیه: تشریح اصطلاحات و واژههای بهکاررفته در اساسنامه
- کلیات: نام صندوق، داشتن مجوز از سازمان بورس و ثبت شرکتها، هدف از تشکیل صندوق، موضوع فعالیت اصلی صندوق، دوره زمانی فعالیت صندوق، محل اقامت صندوق
- واحدهای سرمایهگذاری: ارزش مبنای هر واحد سرمایهگذاری، توضیح درباره نوع واحدهای صندوق که عادی یا ممتاز هستند، تعداد واحدهای ممتاز، نقلوانتقال واحدهای ممتاز
- سرمایهگذاری مؤسسان: شرایط شروع دوره پذیرهنویسی اولیه
- پذیرهنویسی اولیه: تشریح فرآیند پذیرهنویسی
- خالص ارزش روز، قيمت ابطال و قيمت صدور واحد سرمايهگذاری: فرمول محاسبه ارزش هر واحد صندوق و قیمت صدور و ابطال
- تشريفات صدور و ابطال واحدهاي سرمايهگذاری: وظایف مدیر ثبت و مدیر صندوق درزمینهٔ صدور و ابطال، ویژگیهای گواهی سرمایهگذاری (بانام، غیرقابلانتقال و …)
- حداقل و حداکثر ميزان مشارکت در صندوق: مواردی که باید در تملک واحدهای سرمایهگذاری رعایت شود
- حسابهای بانکي صندوق و نظارت بر دریافتها و پرداختها: مشخصات حسابهای بانکی صندوق، مواردی که باید متولی صندوق درباره پرداختها بررسی نماید
- ترکيب داراييهاي صندوق: حفظ ترکیب داراییهای صندوق مطابق با امیدنامه
- چگونگي استفاده از درآمدهای کسبشده: کل درآمد حاصل از موضوع فعالیت صندوق، جزو داراییهای صندوق خواهد بود
برای اداره یک صندوق سرمایهگذاری و نظارت بر عملکرد آن، چند رکن مهم در اساسنامه صندوق پیشبینی شده است، ارکان صندوقهای سرمایه گذاری شامل مجمع صندوق، مدیر صندوق، متولی صندوق، مدیر سرمایه گذاری، حسابرس، مدیر ثبت و کارگزاران صندوق است.
بخش دوم
- مجمع صندوق: شرایط تشکیل مجمع صندوق، اختیارات مجمع صندوق، نحوه دعوت به مجمع و آگهی اطلاعرسانی مجمع
- مدیر صندوق: نحوه تعیین مدیر صندوق و وظایف او
- مدیر ثبت: نحوه تعیین مدیر ثبت و وظایف او
- متولی صندوق: نحوه تعیین متولی صندوق و وظایف او
- حسابرس: نحوه تعیین حسابرس و وظایف او
- کارگزاران صندوق: نحوه تعیین کارگزاران صندوق و وظایف و مسئولیتهای آنها
- تشريفات معاملات اوراق بهادار به نام صندوق: فرآیند معامله اوراق بهادار برای صندوق توسط کارگزار و نحوه نگهداری اوراق بهادار به نام صندوق
- تشريفات مشارکت صندوق در تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید اوراق بهادار: فرآیند مشارکت صندوق در تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید اوراق بهادار
- هزینههای صندوق: معرفی هزینههایی که از محل داراییهای صندوق قابل پرداخت است
- اطلاعرسانی: مواردی که مدیر صندوق باید در مقاطع تعیینشده در سایت صندوق منتشر نماید
- پايان دوره يا تمديد دوره فعاليت صندوق: شرایطی که فعالیت صندوق پایان مییابد، مراحل تصفیه صندوق
- مرجع رسيدگي به تخلفات و اختلافات: معرفی مرجع رسیدگی به تخلفات مدیر، مدیر ثبت، متولی، حسابرس، کارگزاران صندوق و سرمایهگذاران صندوق
- اسامی و امضای صاحبان امضای مجاز و مهر ارکان: مشخصات و امضای مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی صندوق، حسابرس
امیدنامه
امیدنامه هر صندوق، مکمل اساسنامه آن است. در امیدنامه به جزئیات بیشتری نسبت به اساسنامه پرداخته میشود.
مواردی مانند استراتژی صندوق، ریسک سرمایه گذاری در آن و هزینه هایی که سرمایهگذار باید پرداخت کند، از مهم ترین اطلاعات ارائه شده در امیدنامه هر صندوق است. به همین دلیل، مطالعه امیدنامه صندوق برای سرمایهگذار اولویت بیشتری نسبت به مطالعه اساسنامه دارد.
بهعنوانمثال، چارچوب ارائهشده برای امیدنامه صندوقهای سرمایهگذاری سهامی که مبتنی بر صدور و ابطال واحدها (غیرقابل معامله در بورس یا فرابورس) فعالیت میکنند، به شرح زیر است:
- اهداف و استراتژیهای صندوق
- ریسک سرمایهگذاری در صندوق
- انواع واحدهای سرمایهگذاری و حقوق دارندگان آنها
- محل اقامت صندوق
- ارکان صندوق
- صدور و ابطال واحدهای سرمایهگذاری
- هزینههای سرمایهگذاری در صندوق
- درآمدهای حاصل از تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید اوراق بهادار
- حداقل و حداکثر واحدهای سرمایهگذاری نزد سرمایهگذاران
- اطلاعرسانی
- اسامی و امضای صاحبان امضای مجاز ارکان
دسترسی به اساسنامه و امیدنامه صندوقهای سرمایهگذاری
کافی است به وبسایت صندوق مورد نظر مراجعه کنید . معمولاً در بخش اطلاعات یا معرفی صندوق، فایلهای PDF مربوط به اساسنامه و امیدنامه را میتوانید دانلود کنید. در تصویر زیر، نحوه دریافت اساسنامه و امیدنامه صندوق حامی را مشاهده میکنید.
اساسنامه و امیدنامه، دو سند کلیدی برای شناخت دقیق هر صندوق سرمایهگذاری هستند. اساسنامه، ساختار حقوقی، وظایف ارکان و چارچوبهای قانونی صندوق را مشخص میکند و امیدنامه نیز با پرداختن به جزئیاتی همچون استراتژی سرمایهگذاری، میزان ریسک و هزینهها، تصویری واقعی از عملکرد آینده صندوق در اختیار سرمایهگذار قرار میدهد.
بر اساس مقررات سازمان بورس، این اسناد باید بهصورت شفاف در اختیار عموم قرار گیرند. بنابراین، مطالعه آنها نهتنها یک اقدام آگاهانه برای هر سرمایهگذار است، بلکه گامی مهم برای جلوگیری از ابهامات احتمالی و تصمیمگیری دقیقتر در مسیر سرمایهگذاری محسوب میشود.
سوالات متداول
اساسنامه و امیدنامه هر صندوق سرمایه گذاری، اطلاعات کاملی درباره آن صندوق ارائه مینماید. از اسم و نوع صندوق و نوع فعالیت آن در بازار سرمایه گرفته تا مرجع رسیدگی به تخلفات و اختلافات. طبق ضوابط سازمان بورس اوراق بهادار، اساسنامه و امیدنامه همه صندوقهای سرمایهگذاری باید در دسترس عموم سرمایهگذاران قرار بگیرد.
اساسنامه و امیدنامه هر صندوق از طریق سایت آن صندوق به راحتی قابلمشاهده و دریافت است.
امیدنامه هر صندوق، مکمل اساسنامه آن است. در امیدنامه به جزئیات بیشتری نسبت به اساسنامه پرداخته میشود.
