نگاهی به انواع اوراق مشارکت
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
اوراق مشارکت نوعی اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکت‌های دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی یا زیرساختی در کشور، منتشر می‌شود. تهیه دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده بانک مرکزی یا سازمان بورس است. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران با خرید برگه اوراق در یک پروژه خاص شریک می‌شوند و طی مدت‌زمان تا سررسید، سودهای فصلی علی‌الحساب دریافت می‌کنند و در نهایت با تسویه اوراق، رابطه‌شان با شرکت منتشر کننده اوراق قطع می‌شود.
۱- اوراق مشارکت ساده
این نوع از اوراق، متداول‌ترین نوع ورقه مشارکت به شمار می‌رود که به دلیل مکانیسم‌های حقوقی خاص از جمله تضمین بازپرداخت اصل و سود ورقه که مقررات متفرقه حاکم بر این اوراق پیش‌بینی کرده‌اند، ابزار مناسبی برای شرکت عموم در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت است، چراکه صاحب ورقه با نام یا بی‌نام می‌تواند آن را به فرد دیگری منتقل یا به ناشر بازپس دهد.
۲- اوراق مشارکت قابل‌تبدیل به سهام
این نوع از ورقه مشارکت، اقتباس کامل از مقررات سابق اوراق قرضه قابل‌تبدیل به سهام به‌وسیله قانون‌گذار بعد از انقلاب اسلامی است، چراکه ورقه مشارکت قابل‌تبدیل ورقه‌ای است که بتوان آن را به سهم شرکت ناشر تبدیل کرد. در این نوع ورقه برخلاف نوع ساده، اگر وضعیت شرکت ناشر به دلیل اقتصادی و سوددهی بهتر از زمان انتشار اولیه ورقه مشارکت شود، صاحب ورقه می‌تواند با تبدیل ورقه مشارکت خود به سهم شرکت در توسعه شرکت شریک و از آن بهره‌مند شود.
۳- انتشار اوراق مشارکت قابل تعویض
این اوراق، قابل‌تعویض با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود، ناشر موظف است حداقل به‌میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکت‌های مذکور را تا سررسید نهایی ورقه مشارکت نگهداری کند.
لازم است بدانید اغلب اوراق مشارکت‌ها از نوع ساده و با نام هستند، همچنین اوراق مشارکت‌هایی نظیر «قابل تبدیل به‌سهام» و «قابل‌تعویض با سهام‌های دیگر» چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
۴- اوراق مشارکت بورسی و غیربورسی
از نظر محل معامله، اوراق مشارکت به دو دسته بورسی و غیر بورسی تقسیم می‌شود. برخی از اوراق مشارکت قابل معامله در بازار بورس هستند مانند اوراق مشارکت ساده، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام و اوراق مشارکت قابل تعویض. برخی دیگر از اوراق مشارکت امکان معامله در بازار بورس را ندارند و تنها می‌توان آن‌ها را در شعب بانک‌های عامل خرید و فروش کرد. این اوراق که تحت نظارت بانک مرکزی منتشر می‌شود، اوراق مشارکت غیر بورسی نام دارد. اوراق مشارکت بانک مرکزی و اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی از جمله اوراق مشارکت غیر بورسی محسوب می‌شوند.
سوالات متداول
نوعی اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری و شرکت‌ها، برای تامین اعتبار طرح‌های عمرانی یا زیرساختی کشور، منتشر می‌شود.
تهیه دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده بانک مرکزی یا سازمان بورس است.
به چهار دسته اوراق مشارکت ساده، اوراق مشارکت قابل‌تبدیل به سهام، اوراق مشارکت قابل تعویض و اوراق مشارکت بورسی و غیر بورسی تقسیم‌بندی می‌شوند.
این اوراق، قابل‌تعویض با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود، ناشر موظف است حداقل به‌میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکت‌های مذکور را تا سررسید نهایی ورقه مشارکت نگهداری کند.
