محاسبه NAV و محدودیت آن

NAV مخفف کلمه Net Asset Value به معنای خالص ارزش دارایی ها است و نشان دهنده ارزش یک واحد صندوق سرمایه گذاری یا هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری در زمان مشخص است. محاسبه NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شاخص‌ها، صندوق‌ها و صندوق‌های قابل معامله (ETF) انجام می‌شود. همچنین NAV برای مشاهده پرتفوی هلدینگ‌ها نیز استفاده می‌شود.

خالص ارزش دارایی‌ها (NAV)

هر سهامدار یا سرمایه‌‌گذار برای حفظ ارزش سرمایه خود و افزایش آن، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند. یکی از انواع این سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در بازار بورس به وسیله خرید سهام شرکت‌ها یا سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌ها است.

برای یک سرمایه‌گذاری موفق، سرمایه‌گذار باید در وهله اول، ارزش ذاتی یا واقعی شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری را برآورد کند. با مقایسه ارزش واقعی سهم و ارزش فعلی سهم، می‌توان میزان رشد قیمتی سهم را پیش‌بینی کرد. به این ترتیب نتیجه می‌گیرد که آیا خرید این سهم یا سرمایه‌گذاری در این صندوق، به صرفه است یا خیر.

روشی که با آن ارزش ذاتی صندوق یا سهام را محاسبه می‌کنند، محاسبه NAV نامیده می‌شود. اگر ارزش ذاتی بالاتر از ارزش بازاری باشد، می‌توان انتظار داشت که صندوق یا سهم در آینده رشد کند.

تفاوت قیمت بازاری سهم و خالص ارزش دارایی NAV

سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که ارزش واقعی هر سهم، همان قیمتی است که در بازار معامله می‌شود. ولی اینطور نیست! قیمت هر سهم در بازار سهام توسط فاکتور عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در حالی که در محاسبه NAV سرمایه‌گذار تاثیری ندارد. بنابراین همیشه ارزش ذاتی و قیمت بازاری سهم با یکدیگر متفاوت خواهند بود.

محاسبه NAV

خالص ارزش دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، براساس یک سری عوامل و پارامترها محاسبه می‌شود که در ادامه به شرح هر یک پرداخته می‌شود.

ارزش دفتری پرتفوی بورسی

برای محاسبه این ارزش، باید با جستجوی نماد سهم مورد نظر در کدال، گزارش ماهانه آن را باز کنید و با نگاه به پرتفوی بورسی، ارزش دفتری پرتفوی را مشاهده کنید. 

ارزش روز پرتفوی بورسی

ارزش روز هر سهم در پرتفوی بورسی، همان قیمت پایانی سهم معامله شده است.

ارزش افزوده پرتفوی بورسی

این عدد از کسر ارزش روز و ارزش دفتری پرتفوی بورسی به دست می‌آید. این عدد به صورت محاسبه شده نیز وجود دارد و در سلول انتها از کسر قیمت پایانی و قیمت تمام شده هر سهم در تعداد سهام در اختیار شرکت در روز محاسبه، به دست آمده است.

ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی

از کسر ارزش دفتری و ارزش روز قیمت هر سهم خارج از بورس محاسبه می‌شود. اما کمی محاسبه آن با شرکت‌های بورسی متفاوت‌تر است.

ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری

ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، یک مورد حسابداری است که پس از شناسایی آن، محاسبه شده و در ذیل پرتفوی سرمایه‌گذاری منظور می‌شود. این عدد در صورتی صفر نیست که ارزش دارایی شرکت از یک سهم، بدون فروش تعدادی سهم، به دلیل ریزش قیمت سهم کم شود. این عدد به فرمول NAV اضافه می‌شود.

سود یا زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها

زمانی که ما ارزش روز یا ارزش افزوده پرتفوی را محاسبه می‌کنیم، سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که اکنون در اختیار داریم. اما برخی سرمایه‌گذاری‌ها در حال حاضر به فروش رفته‌اند، تحت عنوان سود و زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری قابل بررسی هستند. این عدد در همان قسمت پرتفوی سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است. این عدد به فرمول محاسبه NAV اضافه می‌شود.

حقوق صاحبان سهام

این عدد در ترازنامه قابل رویت است.

تعداد سهام شرکت

تعداد سهام هر شرکت در سایت TSETMC هر سهم قابل مشاهده است. 

ارزش خالص دارایی‌ها با جمع ارزش افزوده پرتفوی بورسی و غیربورسی، سود یا زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری و حقوق صاحبان سهام محاسبه می‌شود.

برای محاسبه NAV هر واحد صندوق یا هر سهم شرکت، باید NAV به دست آمده را تقسیم بر تعداد سهام یا واحد صندوق کنیم.

NAV = تعداد کل سهام / (بدهی‌ها – دارایی‌ها) 

محدودیت محاسبه NAV

• بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌ گذاری، به جز پرتفوی بورسی، پرتفوی غیربورسی نیز دارند. ارزش هر سهم بورسی در بازار سرمایه تعیین می‌شود ولی چنین مرجعی برای ارزش‌گذاری شرکت‌های غیر بورسی نداریم. بنابراین هر تحلیل‌گر می‌تواند با روشی متفاوت به تحلیل متفاوتی دست یابد.
• در محاسبه NAV تنها ارزش پرتفوی شرکت بررسی می‌شود و ارزش دارایی‌های دیگر شرکت، نامشخص باقی می‌ماند.
• چون برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت‌های خدماتی و برخی دیگر فعالیت تجاری نیز دارند، محاسبه NAV در این شرکت‌ها عملا مشکل خواهد بود یا نمی‌توان محاسبه دقیق ارائه داد.

سوالات متداول