ارزش ذاتی سهام چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در دنیای سرمایه‌گذاری، درک ارزش واقعی یک سهم برای تصمیم‌گیری‌های صحیح امری حیاتی است. بسیاری از سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای انتخاب سهام مناسب، به مفهومی به نام ارزش ذاتی (Intrinsic Value) توجه می‌کنند. اما ارزش ذاتی سهام چیست؟ در این مطلب به بررسی این مفهوم و اهمیت آن در سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

ارزش ذاتی

ارزش ذاتی (Intrinsic value) یکی از انواع ارزش سهام است که بر پایه بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود محاسبه می‌شود. با این تفاسیر شاید برای شما این سؤال به وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت یا ارزش ذاتی یک سهم وجود دارد؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهیم.

فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم‌ اکنون ۲۰۰ تومان است. به‌بیان‌دیگر، سهام شرکت الف هم‌اکنون با قیمت ۲۰۰ تومان در بورس در حال خریدوفروش است؛ اما سرمایه‌گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از این سرمایه‌گذاران سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن‌ها این خواهد بود که «به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد.» معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، بیشتر از قیمت بازار این سهم است.

بنابراین، در یک تعریف ساده، ارزش ذاتی یک سهم، بیانگر قیمتی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتا اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارز‌ش ذاتی‌ یک سهم بالاتر از ارزش بازار آن سهم باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری به شمار نمی‌رود.

ارزش ذاتی یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل فاندامنتال محسوب می‌شود و تحلیلگر با محاسبه ارز‌ش ذاتی‌ و مقایسه آن با ارزش بازاری، در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهم تصمیم‌گیری می‌کند.

روش‌های محاسبه ارزش ذاتی بازار سهام

ارزش ذاتی یک سهم را می‌توان با استفاده از رویکردهای مختلفی مانند روش‌های ترازنامه‌ای، نسبی و تنزیلی محاسبه کرد. در ادامه، به بررسی این روش‌ها پرداخته‌ایم:

۱. رویکرد ترازنامه‌ای

این روش بر اساس دارایی‌های مشهود و نامشهود ثبت‌شده در ترازنامه شرکت، ارزش ذاتی سهم را محاسبه می‌کند. برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، معمولاً از محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV) استفاده می‌شود. در این روش، بدهی‌ها از دارایی‌های به‌روز شده کسر شده و عدد حاصل بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شود.

۲. رویکرد نسبی

در این روش، ارزش‌گذاری سهام با استفاده از ضرایب قیمتی و نسبت‌های مالی انجام می‌شود. این رویکرد معمولاً برای شرکت‌های تولیدی کاربرد دارد و شامل معیارهایی مانند:

• P/E (قیمت به سود هر سهم)
• P/S (قیمت به مبلغ فروش)
• P/B (قیمت به ارزش دفتری)

سرمایه‌گذاران از این روش برای مقایسه شرکت‌های مشابه در صنعت استفاده می‌کنند.

۳. رویکرد تنزیلی

این روش بر اساس جریان‌های نقدی آتی شرکت کار می‌کند. در این رویکرد، جریان‌های نقدی آینده شرکت با نرخ مشخصی تنزیل شده و ارزش فعلی آن محاسبه می‌شود. از دقیق‌ترین روش‌های این دسته می‌توان به مدل‌های جریان نقدی آزاد (FCF) و مدل تنزیل سود تقسیمی (DDM) اشاره کرد.

۴. مدل گوردون

در مدل گوردون، ارزش ذاتی سهام بر اساس ارزش فعلی سود تقسیمی محاسبه می‌شود. این مدل فرض می‌کند که شرکت همواره پایدار است و DPS (سود تقسیمی هر سهم) هر ساله با نرخ مشخصی رشد می‌کند.  فرمول ارزش ذاتی براساس مدل گوردون نیز به صورت زیر است:

اهمیت ارزش ذاتی سهام

ارزش ذاتی یکی از معیارهای کلیدی در ارزیابی قیمت واقعی یک سهم است و نقشی اساسی در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری دارد. در ادامه به دلایل اهمیت این مفهوم پرداخته‌ایم:

تصمیم‌گیری آگاهانه: بررسی ارزش ذاتی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا تفاوت بین قیمت بازار و ارزش واقعی یک سهم را شناسایی کرده و بر اساس آن تصمیمات بهتری بگیرند.

شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری: ارزش‌گذاری سهام بر اساس تحلیل بنیادی، سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا سهم‌هایی که کمتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شوند را شناسایی کرده و از فرصت‌های رشد بهره ببرند.

مقایسه شرکت‌ها: ارزش ذاتی می‌تواند به عنوان معیاری برای ارزیابی و مقایسه شرکت‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد و به تحلیلگران در انتخاب گزینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری کمک کند.

چشم‌انداز بلندمدت: از آنجایی که ارزش ذاتی مبتنی بر تحلیل‌های فاندامنتال و پیش‌بینی‌های بلندمدت است، سرمایه‌گذاران را از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و واکنش‌های کوتاه‌مدت بازار دور نگه می‌دارد.

مدیریت ریسک: محاسبه ارزش ذاتی، سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا ریسک‌های احتمالی را کاهش داده و سرمایه‌گذاری‌های خود را با اطمینان بیشتری انجام دهند.

ارزش ذاتی سهام یکی از مهم‌ترین مفاهیم در سرمایه‌گذاری و تحلیل بنیادی است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. این ارزش نشان‌دهنده میزان واقعی یک سهم، فارغ از نوسانات قیمتی بازار است. تحلیل بنیادی، مدل‌های ارزش‌گذاری و بررسی شرایط بازار، ابزارهای مناسبی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد تا ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند و بازدهی مطلوب‌تری داشته باشند.

سوالات متداول