منظور از بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟
در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم میشود. در این مقاله با هر یک از این دو بازار بیشتر آشنا می‌شویم.
بازار اولیه
بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار عرضه و فروخته میشود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکتها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.
بازار ثانویه
دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است(مرحله پذیره‌نویسی)، برای معامله‌های بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه(secondary market) دارد. مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله میشود و شرکت در آن نقشی ندارد.
وجود این بازار بسیار ضروری است. زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت‌های بورسی ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایه‌گذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند و به موهبت وجود بازار ثانویه، می‌تواند به‌طور نامحدود با پول سرمایه‌گذاران فعالیت کند و حتی افزایش سرمایه و جذب سرمایه جدید انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر، در بازار سرمایه اگر سهامداری بخواهد از بازار خارج شود و اصل سرمایه‌اش را بگیرد، باید سهامش را به سرمایه‌گذاران دیگر بازار بفروشد و نمی‌تواند مستقیماً به شرکت مراجعه کرده و آن‌ها را تحت فشار قرار دهد.
تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه
۱-عرضه اوراق بهادار: در بازار اولیه، اوراق بهادار برای اولین بار عرضه می‌شوند، اما در بازار ثانویه، اوراق بهادار که قبلاً عرضه شده‌اند، معامله می‌شوند.
۲- تامین سرمایه: در بازار اولیه، معمولا شرکتها سرمایه نقدی جذب می‌کنند تا کسب و کار خود را توسعه دهند. در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران به عنوان فروشندگان و خریداران اوراق بهادار عمل می‌کنند و سرمایه به دست مالکین قبلی اوراق بهادار می‌رسد.
۳- قیمت‌گذاری: در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار توسط شرکت عرضه‌کننده تعیین میشود، اما در بازار ثانویه، قیمت‌ها توسط تقاضا و عرضه تعیین می‌شوند و به طور مداوم در طول روز تغییر می‌کنند.
در مجموع، هر دو بازار نقش مهمی در عملکرد بورس و اقتصاد دارند و به شرکتها و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا متناسب با نیاز خود از هر یک از بازارها استفاده کنند.
سوالات متداول
۱- بازار اولیه چیست؟
بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار عرضه و فروخته میشود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکتها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند. پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.
۲- بازار ثانویه چیست؟
دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه معامله شده است، برای معامله‌های بعدی، نیاز به بازار ثانویه(secondary market) دارد. مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. در واقع تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند. در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله میشود و شرکت در آن نقشی ندارد.
۳- تفاوت بازار اولیه و ثانویه در چیست؟
در بازار اولیه، اوراق بهادار برای اولین بار عرضه می‌شوند و شرکتها سرمایه نقدی جذب می‌کنند تا کسب و کار خود را توسعه دهند. قیمت اوراق بهادار در این بازار توسط شرکت عرضه‌کننده تعیین میشود. در مقابل، در بازار ثانویه، اوراق بهادار که قبلاً عرضه شده‌اند، دوباره معامله می‌شوند و سرمایه‌گذاران به عنوان فروشندگان و خریداران اوراق بهادار عمل می‌کنند. در این بازار، قیمت‌ها توسط تقاضا و عرضه تعیین می‌شوند و به طور مداوم در طول روز تغییر می‌کنند.
سلام .خوب مختصر و مفید
با سلام
از همراهی شما کمال تشکر را داریم.
مطالب جهت آشنایی با بازار سهام عالی بود
اما از کجا باید دانست که عرضه اولیه سهام شرکتها
چه زمانی شروع میشود؟
با سلام
پس از تکمیل همه شرایط درخواست شده توسط شرکت‌های علاقه‌مند به حضور در بازار سرمایه، تاریخی برای عرضه‌اولیه سهام آن‌ها توسط سازمان بورس تعیین و از چند روز پیش از عرضه‌اولیه از طریق ناظر بازار و خبرگزاری‌های مختلف اطلاع‌رسانی میشود.
اطلاعات مربوط به عرضه‌اولیه‌ها، از طریق پیام ناظر و همچنین شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام کارگزاری مفید اطلاع‌رسانی خواهد شد. بازه ثبت سفارش خرید عرضه‌اولیه، معمولا در همان روز عرضه و توسط ناظر بازار اعلام میشود.
عالی
سلام.
از اینکه ما را انتخاب کرده‌اید مفتخریم.
عالی روان وکوتاه مفید مثل کارگزاری مفید خسته نباشین👏👏👏
باسلام
هدف ما کسب رضایت شماست. از لطف شما کمال تشکر را داریم.
معاملات حق تقدم ناشی از افزایش سرمایه جزو بازار اولیه است یا ثانویه؟
با سلام.
بازار سهم پایه نماد حق تقدم هر بازاری باشد نماد حق تقدم هم در همان بازار فعالیت می‌کند.
سلام من دانشجو هستم و از توضیحات شما در رابطه با بازار سرمایه و ابزار های تامین مالی و بورس اوراق بهادار برای مطالعه در امتحانات استفاده کردم و نتیجه خیلی خوبی بدست آوردم ، تشکر از راهنمایی های بی نظیرتان
باسلام.
سرمایه‌گذار گرامی، رضایت شما باعث افتخار ماست.
زمان طولانی باید بگذره تا معامله ثانویه باز بشه؟ امکان داره کلا بازار ثانویه باز نشه؟ و زمانی که بازار ثانویه باز بشه قیمت هر سهم پایین میاد یا میره بالا یا ثابت میمونه؟
زمان بازگشایی نماد پس از عرضه‌اولیه یا پذیره‌نویسی قابل پیش بینی نیست.
با توجه به اینکه سهم جهت ورود به بازار اولیه باید مجوزهای لازم را دریافت کند، بازگشایی آن در بازار ثانویه نیز تحت نظر خواهد بود و حتما انجام خواهد شد.
همچنین قیمت پس از بازگشایی براساس عرضه و تقاضا تعیین میشود.