سود اوراق مشارکت چقدر است؟

«سود اوراق مشارکت» برای کسانی که به‌دنبال بهترین سرمایه‌گذاری کم‌ریسک هستند،‌ اهمیت بسزایی دارد. در این مطلب می‌خواهیم درباره سود اوراق مشارکت که گونه‌ای از اوراق با درآمد ثابت هستند توضیح دهیم. اما پیش از آن لازم است با مفهوم این اوراق و نحوه سرمایه‌گذاری در آن آشنا شوید.

مفهوم اوراق مشارکت

اوراق مشارکت (Participation Papers)، اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت مالک آن اوراق در یک طرح است. در واقع شخص، سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و نظایر آن‌ها می‌سپارد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و از محل منافع کسب شده سود سرمایه‌گذار را نیز پرداخت کند.

اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامی است که با قیمت و مدت معین ‌و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مورد نظر دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی یا سازمان بورس، جهت تأمین مالی آن‌ها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت یا بانک‌ها تضمین می‌شود. اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.

مفهوم اوراق مشارکت را با یک مثال ساده می‌توان توضیح داد. تصور کنید وزارت نفت یا نیرو برای راه‌اندازی یا تکمیل یک پروژه، به ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه جدید نیاز دارد. همچنین براساس بررسی‌های کارشناسی، در صورت راه‌اندازی این پروژه، سرمایه صرف شده برای آن ظرف مدت، پنج سال، از محل افزایش درآمد ناشی از آن، جبران می‌شود. میزان سودآوری شرکت هم طی این مدت، سالانه تا ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت. ساده‌تر بخواهیم بگوییم طرح مذکور دارای توجیه اقتصادی است.

در چنین حالتی، یکی از روش‌هایی که وزارتخانه مذکور می‌تواند برای تأمین سرمایه مورد نیاز خود از آن استفاده کند، انتشار اوراق مشارکت است.

به‌این‌ترتیب، وزارتخانه مذکور با فروش این اوراق تحت نظارت بانک مرکزی به سرمایه‌گذاران، منابع مالی مورد نیاز خود را از آن‌ها تأمین می‌کند. سرمایه‌گذاران نیز در ازای این مشارکت، به نسبت سرمایه خود در منافع حاصل از راه‌اندازی یا تکمیل پروژه شریک خواهند شد.

 انواع اوراق مشارکت

افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار اوراق مشارکت را دارند، بهتر است با انواع آن آشنا باشند. این اوراق به انواع بی‌نام و بانام، قابل تبدیل به سهام (این اوراق در تاریخ سررسید یا زمان افزایش سرمایه، قابل تبدیل به سهام شرکت هستند)، قابل تعویض با سهام (این اوراق در تاریخ سررسید، می‌توانند با سایر سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تعویض شوند) و اوراق مشارکت بورسی و غیر بورسی تقسیم می‌شوند.

تضمین پرداخت سود

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است. به‌ این معنا که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین ‌شده‌ای را به‌عنوان سود علی‌الحساب، در فواصل زمانی معین، دریافت می‌کند.

اگر برایتان این سؤال پیش‌آمده که چه کسی پرداخت سود را تضمین می‌کند، باید توضیح دهیم که پرداخت حداقل سود اغلب اوراق‌ مشارکت‌‌ها توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی معتبر یا حتی خود دولت تضمین می‌شود. بنابراین خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسیدهای مشخص سود تعهد شده را دریافت می‌کند.

سود علی‌الحساب و سود قطعی

اشاره کردیم که سود تضمین‌ شده اوراق مشارکت، به‌صورت علی‌الحساب به دارنده اوراق در سررسید‌های معین پرداخت می‌شود. ناشر اوراق موظف است سود قطعی پروژه را نیز محاسبه کرده و درصورتی‌که سود قطعی بیشتر از سود علی‌الحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد، مابه‌التفاوت آن را هم به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. البته درصورتی‌که سود قطعی پروژه، از سود علی‌الحساب پرداختی کمتر باشد، جبران مابه‌التفاوت بر عهده ضامن اوراق مشارکت است و زیانی از این بابت، متوجه خریدار این اوراق نخواهد بود.

سود اوراق مشارکت

درباره سود اوراق مشارکت باید بگوییم که نمی‌توان به‌طور دقیق و مشخص سود انواع اوراق مشارکت را تعیین کرد. چراکه این سود بنابر تشخیص نهادهای مالی موثر و با تایید و نظارت بانک مرکزی در بازه‌های زمانی مشخص تعیین می‌شود.

آنچه درباره اوراق‌ مشارکت می‌توان گفت این است که معمولاً سود این اوراق‌ بیشتر از میانگین سود سپرده‌های بانکی تعیین می‌شود تا جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاری افراد داشته باشد. به‌عنوان‌مثال زمانی که سود تعیین‌شده سپرده‌های یکساله بانک‌ها ۱۵ درصد از سوی بانک مرکزی تعیین‌شده بود، در برخی دوره‌های زمانی اوراق مشارکت با سودهای ۱۸ و ۲۰ درصد به سرمایه‌گذاران واگذار شد.

لازم است به این نکته هم توجه داشته باشید که اغلب اوراق مشارکت‌ دولتی و با نام هستند و به همین دلیل نیز ریسک پایینی دارند. همان‌طور که می‌دانید رابطه مستقیمی بین ریسک و بازده وجود دارد، اگر ریسک‌پذیر نباشید، قاعدتا باید به یک سود معقول نیز قناعت کنید. اگر خواهان کسب سود بیشتر هستید، بهتر است سایر روش‌های سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه را انتخاب کنید.

ویژگی‌های اوراق مشارکت

• قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه
• بازده بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران
• مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق
• معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت
• تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری برای دارندگان اوراق
• پرداخت سود دوره‌های معین با کوپن‌های ماهیانه، سه ماهه یا سالانه
• پرداخت سود به‌صورت علی‌الحساب و سود قطعی در سررسید
• تعیین سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت (ممکن است ارقامی دیگری نیز ارائه شود)

خرید و فروش اوراق مشارکت

معامله این اوراق در بورس و خارج از آن انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق مشارکت در بورس، از طریق سامانه‌های معاملاتی مانند ایزی‌تریدر، ثبت سفارش اینترنتی یا ارسال آن از طریق کارگزاری امکان‌پذیر است. برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت خارج از بورس نیز باید به شعب عامل بانک‌های منتخب مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: سود مرکب

سوالات متداول