افزایش سرمایه به روش صرف سهام

یکی از روش‌های افزایش سرمایه، افزایش سرمایه به روش صرف سهام است. در این روش، شرکت سهام خود را از طریق پذیره‌نویسی و با قیمتی بیش از قیمت اسمی در بازار به فروش می‌رساند. سپس تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را یا به حساب اندوخته منتقل می­‌کند یا در ازای آن، به سهامداران سابق شرکت، سهام جایزه تخصیص می‌دهد.

مفهوم صرف سهام

 برای آگاهی از این روش افزایش سرمایه در ابتدا نیاز است که با مفهوم صرف سهام آشنا شویم. چنانچه شرکتی سهام خود را به قیمتی بیشتر از قیمت اسمی آن در بازار عرضه کند، به میزان اختلاف بین قیمت اسمی و قیمت عرضه، صرف سهام گفته می‌شود.

می‌دانیم قیمت اسمی سهام در بازار سرمایه ایران مقدار ثابت ۱۰۰ تومان است. حال به عنوان مثال، فرض کنید شرکتی سهام جدید خود را از طریق پذیره‌نویسی به نرخ ثابت ۶۰۰ تومان در بازار به فروش برساند. در این شرایط، صرف سهام ایجاد شده برابر ۵۰۰ تومان (۵۰۰ = ۱۰۰ – ۶۰۰) خواهد بود.

انواع افزایش سرمایه به روش صرف سهام

افزایش سرمایه به روش صرف سهام به دو نوع تقسیم می‌شود:

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با حفظ حق تقدم

در این روش، سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه اولویت دارند. از همین رو، با توجه به تعداد سهام تحت مالکیت هر سهامدار و میزان افزایش سرمایه، به سهامداران حق تقدم تخصیص پیدا می‌کند. دارندگان حق تقدم نیز برای شرکت در افزایش سرمایه باید مبلغ تعیین شده به ازای هر حق تقدم (مبلغی بیش از مبلغ اسمی) را به حساب شرکت واریز نمایند.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

افزایش سرمایه با سلب حق تقدم به معنای افزایش سرمایه با سلب حق تقدم از سهامداران فعلی شرکت و عرضه عمومی سهام جدید در بازار سرمایه است. به عبارت دیگر، در این روش اولویتی برای سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه وجود ندارد و سهام جدید، از طریق پذیره‌نویسی در مدت کوتاهی در بازار به فروش می‌رسد.

چگونگی استفاده از صرف سهام

مطابق با ماده هفتم “دستورالعمل اجرایی افزايش سرمايه شركت‌های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران يا فرابورس ايران از طريق صرف سهام با سلب حق تقدم”، چگونگی استفاده شرکت از صرف سهام به شرح زیر خواهد بود:

• صرف سهام ايجاد شده با تصميم مجمع عمومی فوق العاده می‌تواند به اندوخته منتقل گردد يا در ازاي آن، سهام جديد (سهام جايزه) به صاحبان سهام سابق تعلق گيرد.
• توزيع نقدی اندوخته صرف سهام بين صاحبان سهام سابق بعد از افزايش سرمايه از طريق صرف سهام با سلب حق تقدم، مگر به موجب احکام قضایی، ممنوع می‌باشد.

چگونگی تعیین قیمت سهام در عرضه عمومی

قیمت سهم در عرضه عمومی با توجه به بررسی‌های کارشناسی و روند حاکم بر بازار تعیین شده و در مجمع عمومی شرکت یا هیات مدیره شرکت، تصویب می‌شود.

قیمت عرضه عمومی نمی‌تواند کمتر از ارزش اسمی هر سهم باشد. در صورتی که بر اساس تصمیم مجمع عمومی مقرر شود که صرف سهام ناشی از افزایش سرمایه به حساب اندوخته منتقل شود، قیمت عرضه سهام می‌تواند بر اساس شرایط بازار، به قیمتی بیش از قیمت مجمع تعیین شود.

مزایای افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

• ورود منابع جدید به شرکت
• افزایش تعداد سهام شناور شرکت
• کاهش فرآیند زمانی افزایش سرمایه (نسبت به افزایش سرمایه از محل صرف سهام با حفظ حق تقدم)
• معافیت مالیاتی: مطابق با قانون مصوب ۲۹/ ۰۵/ ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران و سایر شرکت‌ها که تا پایان مدت اعتبار اجرای قانون برنامه ششم توسعه، نسبت به افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم و عرضه عمومی اقدام کنند، در صورت تسلیم مستندات مربوط به ثبت افزایش سرمایه به مرجع ثبت شرکت‌ها تا حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی و ارائه گواهی ثبت افزایش سرمایه به اداره امور مالیاتی مربوطه حداکثر تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، تا ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه مذکور از سود سال مالی قبل آنها، مشمول مالیات به نرخ صفر می‌شود.

بررسی افزایش سرمایه به روش صرف سهام با یک مثال عینی

اخیرا شرکت تامین سرمایه بانک ملت (تملت) اقدام به افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم نموده است. جزئیات این افزایش سرمایه در اعلامیه پذیره‌نویسی عمومی سهام شرکت تامین سرمایه بانک ملت در تاریخ ۱۳۹۹/۰۸/۲۵ در سایت کدال منتشر شده است. اطلاعیه پذیره‌نویسی نیز از طریق پیام‌های ناظر بازار به اطلاع فعالین بازار سرمایه رسیده است.

جزئیات و محاسبات این افزایش سرمایه

• سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه: ۷۰۰۰ میلیارد ریال

• تعداد سهام شرکت قبل از افزایش سرمایه: ۷ میلیارد سهم

• مبلغ افزایش سرمایه: ۴۰۰۰ میلیارد ریال

• سرمایه شرکت بعد از افزایش سرمایه: ۱۱۰۰۰ میلیارد ریال

• درصد افزایش سرمایه: حدود ۵۷ درصد

• تعداد سهام شرکت بعد از افزایش سرمایه: ۱۱ میلیارد سهام

• قیمت تعیین شده هر سهم در عرضه عمومی: ۸۰۰۰ ریال

• تعداد سهام قابل عرضه در عرضه عمومی: ۵۰۰ میلیون سهم

• مابه التفاوت قیمت عرضه عمومی و قیمت اسمی سهام: ۷۰۰۰ ریال

• کل صرف سهام ایجاد شده: ۳۵۰۰ میلیارد ریال

• چگونگی استفاده از صرف سهام: تخصیص سهام جایزه به سهامداران شرکت قبل از افزایش سرمایه

• تعداد سهام جایزه: ۳/۵ میلیارد سهم

• تعداد سهام جایزه متعلق به سهامداران قبلی: ۵۰ درصد تعداد سهام تحت مالکیت هر سهامدار (۱ سهم جایزه به ازای هر ۲ سهم تحت مالکیت)

• قیمت پایانی سهم قبل از بسته شدن نماد جهت برگزاری مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه: ۱۲۰۳۰ ریال

• قیمت تئوریک بعد از افزایش سرمایه: ۸۰۱۹ ریال

• میزان کاهش مالکیت سهامداران قبلی: ۴.۵ درصد

• میزان تغییر در ثروت سهامداران قبل و بعد از افزایش سرمایه: برای محاسبه میزان تغییر ثروت سهامداران، باید ثروت آن‌ها را قبل و بعد از افزایش سرمایه با یکدیگر مقایسه کنیم. میزان تغییر در ثروت سهامداران برابر است با اختلاف حاصل ضرب تعداد سهام تحت مالکیت هر سهامدار در ارزش هر سهم قبل و بعد از مجمع.

با توجه به اضافه شدن سهام جایزه به سهامداران، هر سهامدار به ازای هر یک سهم تحت مالکیت خود قبل از مجمع، بعد از مجمع ۱/۵ سهم خواهد داشت. از طرف دیگر، قیمت هر سهم قبل از مجمع، برابر با قیمت پایانی آن و قیمت هر سهم بعد از مجمع، برابر با قیمت تئوریک آن بعد از افزایش سرمایه در نظر گرفته می‌شود.