حاشیه سود چه مفهومی دارد

دسترسی سریع‌تر به مطالب:

• سود کسب شده ‌به‌ ازای فروش
• انواع حاشیه‌ سود
• سوالات متداول

حاشیه سود یکی از نسبت‌های سودآوری متداول برای سنجش میزان کسب درآمد یک شرکت یا یک فعالیت تجاری است. این نسبت در حالت کلی از تقسیم سود به درآمد فروش شرکت به دست می‌آید و با درصد بیان می‌شود. 

سود کسب شده ‌به‌ ازای فروش 

با وجود انواع مختلف حاشیه سود مانند حا‌شیه سو‌د ناخالص، عملیاتی و خالص، معمولاً منظور از حا‌شیه سو‌د همان حا‌شیه سو‌د خالص است. به‌طور کلی این مفهوم توسط اعتباردهندگان و سرمایه‌گذاران به‌عنوان شاخص سلامت مالی و رشد یک شرکت و همچنین کارایی مدیریت استفاده می‌شود.
در تعریفی ساده، این مفهوم نمایانگر سود کسب‌ شده به ازای هر ریال فروش شرکت است. به‌عنوان مثال، اگر حا‌شیه سو‌د خالص شرکتی در گزارش سه ماهه آخر سال ۳۵٪ باشد، به این معناست که برای هر ریال از فروش شرکت معادل ۰.۳۵ ریال سو‌د خالص محقق گردیده است.

انواع حاشیه سود

حا‌شیه ‌سود شامل انواع حاشیه‌ سود خالص، ناخالص و عملیاتی می‌شود.

حاشیه سود خالص

‌حا‌شیه سود خالص یک شرکت با تقسیم سود خالص بر درآمد کل آن در یک بازه زمانی مشخص به دست می‌آید.

حا‌شیه سود ناخالص

‌حا‌شیه ‌سود ناخالص از تقسیم میزان سود ناخالص بر درآمد کل شرکت به دست می‌آید.

حاشیه سود عملیاتی

برای محاسبه حاشیه سود عملیاتی، میزان سو‌د عملیاتی بر میزان کل درآمد شرکت تقسیم می‌شود.

در تصویر زیر فرمول‌های محاسبه حاشیه سود خالص، ناخالص و عملیاتی ارائه شده است:

مثال

برای درک بهتر موضوع، صورت سود و زیان منتهی به دو سال مالی گذشته شرکت سیمان غرب از سایت کدال استخراج شده است. 

با کسر بهای تمام‌شده تولید از درآمد فروش شرکت، سود ناخالص به دست می‌آید. پس از آن هزینه‌های اداری و عمومی و نیز خالص درآمدها و هزینه‌های عملیاتی شرکت به سود ناخالص اضافه می‌شود تا به سود عملیاتی دست یابیم. 

سود قبل از کسر مالیات نیز از کسر هزینه مالی و افزودن خالص درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی به سود عملیاتی بدست می‌آید و در نهایت با کاهش مالیات، سود خالص شرکت حاصل می‌شود. در هر مرحله با تقسیم سو‌د بر مبلغ درآمد فروش شرکت می‌توان حاشیه سود مربوطه را محاسبه کرد.

با توجه به اعداد به دست آمده، می‌توان نتیجه گرفت که عملکرد مالی شرکت سیمان غرب در سال ۹۷ نسبت به سال گذشته رو به بهبود است. زیرا با افزایش میزان فروش، کاهش هزینه‌های مالی و همچنین افزایش درآمدهای سرمایه‌گذاری، توانسته است حاشیه سود خالص خود را از ۱۶ درصد در سال ۹۶، به ۲۱ درصد در سال ۹۷ افزایش دهد.

در بررسی این نسبت به عنوان یکی از نسبت‌های مالی مطرح شده، لازم است به نکاتی از جمله مقایسه حا‌شیه سو‌د شرکت‌های موجود در یک صنعت و همچنین برای یک شرکت در چرخه عمر فعالیت آن توجه کرد، زیرا با گذشت زمان این نسبت نیز تغییر خواهد کرد.

محدودیت‌های استفاده از حاشیه سود

حاشیه سود به عنوان یک شاخص مالی سودمند برای اندازه‌گیری سودآوری شرکت‌ها، با محدودیت‌هایی نیز همراه است. این شاخص تنها بر درآمد حاصل از فروش تمرکز دارد و عواملی مانند نوسانات بازار را در نظر نمی‌گیرد. همچنین، تفاوت‌های حسابداری و نوسانات فصلی ممکن است بر میزان حاشیه سود تأثیر بگذارند و آن را بین صنایع یا دوره‌های مختلف مقایسه ناپذیر کنند. از این رو، حاشیه سود به تنهایی نمی‌تواند تصویر کاملی از عملکرد مالی شرکت ارائه دهد و باید در کنار سایر معیارهای مالی تحلیل شود. علاوه بر این، محاسبه حاشیه سود برای شرکت‌هایی که زیان‌ده هستند نیز کاربرد چندانی ندارد، چرا که این شرکت‌ها سودی برای محاسبه ندارند.

سوالات متداول