صنعت فولاد را در بورس بیشتر بشناسیم

صنایع بورسی مختلفی وجود دارند که سرمایه‌گذار باید اطلاعات کافی در خصوص هر صنعت را داشته باشد. هدف از کسب اطلاعات این است که سرمایه‌گذار بتواند یک سرمایه‌گذاری اصولی را انتخاب کند. در این مقاله قصد داریم صنعت فولاد را از نظر تحلیل بنیادی بررسی کرده و به فرصت‌ها و تهدید‌های موجود در این صنعت بپردازیم.

 بورس محلی است که در آن افراد به معاملات انواع اوراق بهادار می‌پردازند و نه تنها در کشور ما، بلکه در دنیا افراد زیادی در این بازار فعالیت دارند و سود کسب می‌کنند. محصولات صنعت فولاد در دنیا یکی از پر مصرف‌ترین محصولات به شمار می‌رود و کاربردهای زیادی در زندگی ما دارد. ساخت و ساز، تولید قطعات، خودروسازی و… از جمله مواردی هستند که فولاد در آن‌ها نقش بسزایی دارد. با ورود فولاد به بورس و ایجاد بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری یا خرید و فروش این ماده با ارزش، فعالان بازار سرمایه فرصت مناسبی کسب کردند که از این صنعت سود کسب کنند.

شرکت‌های فولادی موجود در بورس ایران 

در حال حاضر شرکت‌هایی مانند مجتمع فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، مجتمع فولاد خراسان، مجتمع فولاد خوزستان، فولاد امیرکبیر کاشان، فولاد آلیاژی ایران، فولاد هرمزگان جنوب، شرکت آهن و فولاد ارفع، فولاد کاویان، صنایع فولاد آلیاژی یزد و… در بورس و فرابورس فعالیت دارند. نماد این شرکت‌ها معمولا از حرف «ف» و بخشی از نام آن شرکت تشکیل می‌شود. در جدول زیر می‌توانید تعدادی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فولاد کشور به همراه نام نماد و محصولات تولیدی شرکت را مشاهده کنید.

موارد مصرف فولاد 

بیش از ۵۰ درصد فولاد تولید شده در داخل کشور صرف ساختمان‌سازی و زیرساخت‌هایی مانند پل، صنایع ریلی، تونل‌سازی، ایستگاه‌های قطار، فرودگاه‌ها و بنادر می‌شود. همینطور از فولاد در ساخت تجهیزات مکانیکی مانند بیل‌های مکانیکی، بولدوزر و صنعت خودروسازی استفاده می‌شود. تولیدات کارخانجات فولادی به‌صورت میلگرد، بلوم، ورق گالوانیزه، گندله، تیرآهن، شمش و… است که در ادامه به توضیح برخی از این محصولات که ممکن است کمتر با آن آشنا باشید خواهیم پرداخت.

شمش: شمش‌های آهن قطعاتی خالص هستند که هیچ اقدامی روی آن‌ها صورت نگرفته و به اصطلاح پردازش نشده هستند که مواد اولیه صنایع مختلف‌اند. شمش‌ها سطح ذوزنقه‌ای شکلی را دارند و طول آن‌ها حداکثر به ۲ متر می‌رسد. این فرم خاص به منظور سهولت در جابه‌جایی شمش‌ها در نظر گرفته شده است.

بیلت (billet): دارای طول بیشتری نسبت به شمش است و فرم دایره‌ای و مربعی شکل دارد و با عرضی کمتر از ۱۵ سانتیمتر تولید می‌شود که عمده مصارف آن تولید میلگرد و سیم است.

بلوم (bloom): بلوم را می‌توان همان بیلت با عرضی بزرگ‌تر از ۱۵ سانتیمتر در نظر گرفت و از این رو می‌توان بلوم و بیلت را در یک دسته قرار داد. عمده مصرف بلوم در ریل سازی، ساخت انواع قوطی و تیرآهن است.

اسلب (slab): اسلب‌ها معمولا مستطیلی هستند و و عرضی بیش از ۱/۵ متر و طول ۱۲ متری هستند. عمده مصرف اسلب، استفاده به‌عنوان مواد اولیه ساخت ورق فولادی است.

گندله (Pelletizing): گندله به شکل گلوله‌های کوچکی که به منظور تولید فولاد سنگ آهن استفاده می‌شود. در واقع کارخانجات فولاد، سنگ آهن را به شکل گلوله‌های گرد شکل می‌دهند و آن را روانه چرخه تولید سایر کارخانجات می‌کنند.

عوامل موثر بر قیمت‌ها در تولیدات کارخانجات فولادی کشور

• قیمت سنگ آهن

سنگ آهن ماده معدنی فلز آهن است. این ماده معدنی و اولیه، پس از استخراج از معدن، خالص سازی و فرآوری می شود تا به آهن و چدن تبدیل شود. قیمت سنگ آهن بر روی قیمت تمام شده آهن تاثیر می‌گذارد. تولیدکنندگان با افزایش قیمت مواد اولیه، برای به صرفه بودن سود محصولات، مجبور به افزایش قیمت محصولات تولیدی خود می‌شوند. حال اگر این ماده اولیه در صنعت فلزات اساسی، در خارج از کشور تامین گردد، هزینه‌های دلاری را نیز باید به قیمت تمام شده اضافه شود. ایران کشوری غنی از لحاظ منابع طبیعی است و از نظر وجود منابع سنگ آهن نیز دارای ۸ معدن سنگ آهن است. معادن سنگ آهن چغارت، سنگان، چاه‌گز، آنومالی شمالی، جلال آباد، چادرملو، میشدوان و گل‌گهر از جمله معادن موجود در ایران هستند. وجود این معادن باعث شده تا صنعت فلزات اساسی از نظر تامین مواد اولیه با چالش مواجه نشود.

• قیمت جهانی نفت

قیمت جهانی نفت نیز بر قیمت تمام شده شمش آهن و در نتیجه صنعت فولاد بی‌تاثیر نیست. دلیل آن این است که فرآیند تولید آهن در کارخانجات نیازمند مصرف نفت است.

• قیمت حمل و نقل

همواره قیمت حمل و نقل کالا در تمامی محصولات بر قیمت عرضه کالا تاثیرگذار بوده و تولیدات کارخانه‌های فولادی نیز از این قضیه مستثنی نیست.

• نرخ ارز

در اغلب بازارها نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر قیمت محصولات دارد، به این صورت که با افزایش قیمت ارز، قیمت محصول نیز بالا می‌رود. 

• عرضه و تقاضا در بازار

همانند هر بازار دیگری، میزان عرضه و تقاضا و تناسب این دو، در بازار فولاد و قیمت تمام شده محصولات فولادی تاثیر‌گذار است. در ادامه به‌صورت دقیق‌تر این مورد را بررسی خواهیم کرد.

قیمت‌گذاری فولاد در بازار چگونه است؟

قیمت‌گذاری صنعت فولاد در بازار خارج از کشور و داخل کشور با یکدیگر تفاوت هایی دارد. به این‌صورت‌که در خارج از کشور اصول تعیین کننده‌ی قیمت یک شمش فولاد، بازار وارداتی و صادراتی آن می‌باشد. اما در کشورمان به‌دلیل برخی شرایط تحریمی، نمی‌توان قیمت شمش فولاد را بر اساس قیمت صادراتی آن تعیین کرد. انواع محصولات فولادی از سه طریق واحدهای نورد، بورس‌کالا و واردات راهی بازارهای کشور شده و قیمت گذاری می‌شوند. حالت ورقه‌ شدن فولاد را نورد کاری گویند. نوردکاری فولاد بر دونوع سرد و گرم انجام می‌شود. یکی دیگر از عوامل برای قیمت گذاری فولاد، در نظر گرفتن فولاد به‌عنوان یک محصول جهانی است. فعالان اقتصادی بدون در نظر گرفتن شرایط بازارهای جهانی نمی‌توانند برنامه‌ریزی‌های مناسب را انجام دهند. بنابراین این افراد باید قبل از خرید و فروش سهام شرکت‌های فولادی، به آمارهای جهانی، تحلیل و پیش‌بینی‌های این حوزه توجه ویژه‌ای داشته باشند. 

مزایای عرضه محصولات فولادی در بورس

از جمله مزایای عرضه محصولات فولادی در بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کشف نرخ عادلانه بر مبنای عرضه و تقاضا
• انجام معاملات در محیطی امن و شفاف
• کاهش هزینه‌های فروش و تأمین مالی
• تبلیغ رایگان برای عرضه‌کنندگان حاضر در بورس‌کالا 

فرصت‌ها و تهدید‌های صنعت فولاد در بورس

محصولات فولادی به‌عنوان مواد اولیه صنایع مهم شناخته می‌شود. طبق رتبه‌بندی جهانی ایران از نظر تولید فولاد در دنیا در جایگاه ۱۰ قرار دارد. بر اساس تحلیل وب‌سایت worldsteel میزان تولید فولاد در ایران در ماه می سال ۲۰۲۰ برابر با ۲.۶ میلیون تن بوده که با توجه به این آمار، میزان تولید یک‌ساله فولاد منتهی به ماه می سال ۲۰۲۱ در ایران نسبت به ماه می سال ۲۰۲۰،  ۷.۷٪ افزایش داشته است. 

با توجه به شرایط اقتصادی در حال حاضر کشور و وجود تحریم‌ها، در صورت برطرف شدن و برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان، فولادی‌ها نیز از رونق برخوردار خواهند شد.

وجود منابع معدنی مورد نیاز، توانمندی نیروی انسانی، رقابتی بودن نسبی قیمت، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، وجود بسترهای اقتصادی و صنعتی لازم ، اثربخشی تولید فولاد در رشد اقتصادی کشور و دسترسی به فناوری‌های تولید آهن و فولاد از جمله نقاط قوت این صنعت است که می‌تواند آینده خوبی در خصوص کسب جایگاه‌های بالاتر برای این صنعت در دنیا و همچنین رشد نموداری در بازار سرمایه را در پی داشته باشد. 

از تهدیدهای موجود در این صنعت نیز می‌توان به عدم تعادل در برنامه‌ریزی جهت افزایش ظرفیت بهره‌برداری معادن در تولید فولاد خام به‌ویژه سنگ‌آهن، عدم توجه به حداقل ظرفیت اقتصادی به منظور بهره‌وری در تولید، عدم استفاده از فناوری‌های روز در ظرفیت‌سازی، بالا بودن سهم سرمایه‌گذاری تجهیزات وارداتی وابستگی به کشورهای خارجی اشاره کرد.

نتیجه‌گیری 

صنعت فولاد یکی از بهترین صنایع در سال‌های اخیر از نظر صادرات داشته است. به همین دلیل این صنعت مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. وجود ذخایر غنی سنگ آهن، کاربردهای محصولات فولادی و فرصت‌های پیش رو، صنعت فولاد را به گزینه مناسبی جهت سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. بنابر این سرمایه‌گذاران می‌توانند معاملات این صنعت را در بورس انجام دهند. 

سوالات متداول