سود عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت‌ها

سود و زیان یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که سهامداران در فعالیت‌های اقتصادی خود باید به آن توجه کنند. از همین روی آشنایی با مفاهیم متنوع سود و انواع آن بسیار حائز اهمیت است. اینکه سود عملیاتی و سود غیرعملیاتی چه مفهومی دارند، از جمله مواردی هستند که سهامداران برای تصمیم‌گیری درست در حوزه سرمایه‌گذاری باید درباره آن به‌طور دقیق بدانند.

سود عملیاتی

سود عملیاتی نشان‌دهنده‌ باقیمانده‌ سود‌ بعد از محاسبه‌ تمام هزینه‌های عملیاتی‌ مربوط به واحد تجاری است. علاوه بر بهای تمام‌شده‌ کالای فروش رفته، هزینه‌های اداری، عمومی و هزینه‌هایی نظیر اجاره و بیمه، حمل‌ونقل و کرایه در محاسبه‌ سود‌ عملیاتی در نظر گرفته می‌شوند.

در حقیقت تمام هزینه‌هایی که برای حفظ فعالیت واحد تجاری ضروری هستند، باید در محاسبه‌ سود عملیاتی در نظر گرفته شوند.

با این‌حال سود‌ عملیاتی‌ نیز همانند سود ناخالص دربردارنده‌ بهره‌های پرداختی بابت بدهی‌ها، درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها و مالیات نمی‌شود. سود عملیاتی قابلیت سوددهی عملیاتی‌ یک واحد تجاری را مشخص می‌کند.

گفتنی است همه درآمدهایی که شرکت‌ها از طریق انجام عملیات اصلی خود کسب می‌کنند، درآمدهای عملیاتی شرکت محسوب می‌شود. همچنین همه هزینه‌هایی که در فرایند این درآمدهای عملیاتی ایجاد شوند، جزء هزینه‌های عملیاتی شرکت هستند.

اختلاف بین درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی را سود عملیاتی می‌گویند. چنانچه شرکتی از محل فعالیت‌های غیر مرتبط با موضوع خود سودی کسب کند، در علم اقتصاد آن سود را سود غیرعملیاتی می‌نامند.

برای درک بهتر مفهومی که خواندید به مثال زیر توجه کنید:

درآمد کسب‌شده از محل فروش اتومبیل برای یک شرکت خودروسازی یک درآمد عملیاتی به‌حساب می‌آید. اما درآمد حاصل از فروش زمین یا ساختمان متعلق به شرکت خودروسازی، برای این شرکت یک درآمد عملیاتی نیست و آن را درآمد غیرعملیاتی می‌نامند.

سود غیرعملیاتی‌

سود غیرعملیاتی ناشی از فعالیت‌های غیرمرتبط با موضوع اصلی شرکت است. معمولاً سود غیرعملیاتی مربوط به سود حاصل از فروش دارایی‌های غیرمنقول، سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و سهام، سود حاصل از اوراق مشارکت و… می‌باشد که ممکن است بخشی از آن غیرمستمر باشد.

در محاسبه سود غیرعملیاتی و غیرمستمر ناشی از فروش دارایی‌های غیرمنقول کافی است درآمد ناشی از فروش دارایی مذکور را از بهای تمام شده تاریخی آن کسر کرده تا سود غیرعملیاتی آن بدست آید.

به‌عنوان‌مثال اگر در سال‌های گذشته زمینی به بهای تمام شده چهار میلیارد تومان خریداری و در دفاتر شرکت بهای تمام شده تاریخی آن به همین عدد نیز ثبت‌شده باشد و چندی بعد زمین مذکور توسط شرکت به مبلغ ۱۰ میلیارد تومان به‌فروش برسد، اختلاف ۶ میلیارد تومانی همان سود غیرعملیاتی ناشی از فروش زمین است که در صورت‌های مالی سود و زیان در سرفصل درآمد‌های غیرعملیاتی و متفرقه ثبت می‌شود.

اگر فرصت بررسی صورت‌های مالی یک شرکت و در حالت کلی فرصت تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال یا تابلو خوانی را ندارید، می‌توانید از طریق سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری، این کار را به متخخصین بازار سرمایه بسپارید تا آن‌ها به جای شما شرایط را تحلیل کرده و در اوراق بهادار ارزنده، سرمایه‌گذاری کنند.

سوالات متداول