صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) چیست؟

صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) نوعی از صندوق های مشترک است که بخش زیادی از دارایی تحت مدیریت خود را (۷۰ تا ۹۰ درصد) در اوراق با درآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و مجموعا دارایی‌هایی با ریسک پایین سرمایه‌گذاری می‌کند. در نتیجه صندوق‌ های درآمد‌ ثابت ریسک بسیار پایینی دارند و سرمایه‌گذاری امنی محسوب می‌شود.

صندوق های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت یکی از مهم‌ترین سازوکارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند. این صندوق‌ها شرایط سرمایه‌گذاری را از نظر ریسک و بازده برای سرمایه‌گذاران مختلف به‌ویژه برای افراد مبتدی مساعدتر می‌کنند. در واقع می‌توان گفت که این نوع صندوق‌ها به نوعی یک صندوق سرمایه گذاری بدون ریسک هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با ایفای نقش واسطه مالی، سرمایه‌گذاری افراد غیرحرفه‌ای را از حالت مستقیم به غیرمستقیم تبدیل کرده و در این میان مزایای متعددی را هم برای بازار سرمایه و هم برای سرمایه‌گذار به ارمغان می‌آورد.

سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت‌

صندوق‌های مذکور از یک‌سو با ارائه راهکار مناسب برای رشد کمی، کیفی و کمک به توسعه پایدار بازار سرمایه و تشویق سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، ورود افراد غیرحرفه‌ای را به بازار بدهی تسهیل می‌کنند و از سوی دیگر این امکان را پدید می‌آورند که از طریق تشکیل سبد متنوعی از دارایی‌ها که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود هستند، ضمن کسب بازدهی مناسب، ریسک سرمایه‌گذاران را نیز کاهش دهند. در ادامه با ساز و کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت آشنا می‌شوید.

ریسک و بازده صندوق های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت‌

صندوق های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت حداقل بازده مورد انتظار را نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کنند. افرادی که واحدهای این صندوق‌ها را خریداری می‏‌کنند‏. در واقع سرمایه‌گذارانی کم ریسک هستند. این افراد انتظار دارند سودی معقول با حداقل ریسک ممکن را به دست آورند. به همین علت مدیران این صندوق‌های سرمایه‌گذاری، منابع مالی حاصل از فروش واحدهای این صندوق‌ها را عمدتاً به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کم ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و… اختصاص می‌‏دهند تا بتوانند سود مورد نظر را برای سرمایه‌گذاران محقق کنند.

همچنین، سازمان بورس اوراق بهادار بر تمام فعالیت‌های این صندوق‌ها نظارت دقیق دارد. صندوق‌های درآمد ثابت موظف هستند گزارش کاملی از وضعیت پرتفوی خود را به صورت ماهیانه به سرمایه‌گذاران ارائه دهند. این گزارش‌ها در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) قابل دسترسی است و سرمایه‌گذاران می‌توانند با مطالعه آن‌ها، از وضعیت پرتفوی صندوق مطلع شوند.

مزایای صندوق‌های درآمد ثابت

۱. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری: با توجه به ترکیب دارایی‌های این صندوق، صندوق‌ درآمد ثابت ماهیت کم ریسکی دارد. مدیران این نوع از صندوق‌ها، دارایی‌ سرمایه‌گذاران در مجموعه‌ای از اوراق با بازدهی تقریبا ثابت توزیع می‌کنند و تنها بخش کوچکی از دارایی‌ها را به خرید سهام اختصاص می‌دهند. این تنوع در انتخاب دارایی‌ها باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری به‌صورت چشم‌گیری کاهش یابد.

۲. دریافت سود روزشمار: صندوق‌های درآمد ثابت به سرمایه‌گذاران خود سود روزشمار ارائه می‌دهند، اما روش پرداخت سود در این صندوق‌ها متفاوت است. برخی از صندوق‌ها سود حاصل‌شده را در دوره‌های مشخص مانند یک ماهه، سه ماهه یا شش ماهه به حساب سرمایه‌گذاران واریز می‌کنند. در مقابل، برخی دیگر سود را از طریق افزایش ارزش واحدهای صندوق به سرمایه‌گذاران منتقل می‌کنند. همچنین، سرمایه‌گذاران می‌توانند هر زمان که بخواهند وجه خود را برداشت کنند، بدون آنکه مشمول جریمه برداشت زودهنگام شوند.

۳. بازدهی ثابت: این صندوق‌ها عموماً بازدهی منظم و تقریبا مشخصی ارائه می‌دهند که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند جریان نقدی پایداری داشته باشند. این ویژگی، آن‌ها را برای افرادی که به دنبال درآمدی ثابت هستند، گزینه‌ای مناسب می‌سازد.

۴. نقدشوندگی بالا: بسیاری از صندوق‌های درآمد ثابت قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند، به این معنی که سرمایه‌گذاران می‌توانند در صورت نیاز به سرعت دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنند.

۵. مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها: صندوق‌های درآمد ثابت تحت مدیریت کارشناسان حرفه‌ایی قرار دارند که با دانش خود در زمینه اوراق بدهی، ریسک را به حداقل رسانده و بهینه‌ترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.

تفاوت پرداخت سود در صندوق های درآمد ثابت و بانک‌ها

در سیستم بانک‌ها، پرداخت سود اغلب محدود به دوره‌های طولانی‌مدت است. در سپرده‌های بانکی بلندمدت، اگر سرمایه‌گذار پیش از پایان دوره سرمایه را برداشت کند، معمولاً دچار کاهش سود می‌شود و نرخ شکست به او تعلق می‌گیرد. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت با ارائه سود روزشمار، امکان بهره‌مندی از سود را بدون نرخ شکست فراهم می‌کنند؛ یعنی سود به تعداد روزهای حضور سرمایه‌گذار در صندوق محاسبه و پرداخت می‌شود. این امر باعث انعطاف بیشتر در مدیریت سرمایه افراد می‌شود.

بیشتر بخوانید: اهمیت سرمایه گذاری برای کودکان

انواع صندوق های با درآمد ثابت از لحاظ ترکیب دارایی

به صورت کلی، صندوق های با درآمد ثابت از لحاظ ترکیب دارایی به دو دسته «عادی» و «نوع دوم» تقسیم می‌شوند:

۱- صندوق درآمد ثابت عادی

در صندوق های درآمد ثابت عادی، حداقل ۸۵ درصد از ترکیب دارایی از اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی تشکیل می‌شود. مدیران این صندوق‌ها مجاز هستند تا حداکثر ۱۰ درصد از دارایی صندوق را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تا سقف ۱۰ درصد را در سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معاملاتی مربوط به سهام سرمایه‌گذاری کنند.

۲- صندوق درآمد ثابت نوع دوم

حداقل ۹۰٪ از ترکیب دارایی صندوق درآمد ثابت نوع دوم، شامل اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی می‌شود. همچنین این صندوق‌ها می‌توانند تا حداکثر ۵ درصد از دارایی خود را در سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معامله سرمایه‌گذاری کنند. سقف سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز تا حداکثر ۵ درصد دارایی صندوق درآمد ثابت نوع دوم است.

بر اساس آمار منتهی به آذر ۱۴۰۲، تعداد صندوق‌های با درآمد ثابت ۱۳۷ صندوق و ارزش روز دارایی‌های آن‌ها حدودا برابر با ۵،۶۸۷،۳۰۰ میلیارد تومان است.

طبق مصوبه آخرین حدنصاب‌های سرمایه‌گذاری توسط سازمان بورس و اوراق بهادار (تاریخ به‌روزرسانی ۱۴۰۲/۶/۲۸)

صندوق‌های درآمد ثابت مفید

صندوق آوند

‌صندوق آوند یک صندوق با درآمد ثابت نوع دوم است. مهم‌ترین تفاوت صندوق‌ با درآمد‌ ثابت‌ و صندوق با درآمد ثابت نوع دوم در ترکیب دارایی آن‌هاست. در صندوق‌های با درآمد ثابت نوع دوم باید حداقل ۹۰٪ از دارایی‌های خود را به اوراق با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی، حداکثر ۵٪ را به سهام، حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام و حداکثر ۵٪ را به واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص دهند.

واحد‌های صندوق آوند از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین مانند ایزی‌تریدر، قابل خرید و فروش است.

در صورت تمایل برای آشنایی بیشتر با این صندوق، مقاله «صندوق ETF با درآمد ثابت آوند مفید» را مطالعه کنید.

صندوق حامی

کارگزاری مفید در راستای پاسخگویی به نیاز اشخاصی که تمایل به سرمایه‌گذاری امن و کم ریسک دارند، صندوق‌های درآمد ثابت حامی، حامی۲ و آوند را تاسیس کرده است. طرح حامی علاوه بر یک صندوق با درآمد ثابت، یک طرح حمایتی ویژه برای مشتریان کارگزاری مفید است که به مانده حساب شما نزد کارگزاری (همان قدرت خرید) سود روزشمار اختصاص می‌دهد. سود صندوق حامی به صورت روزشمار محاسبه و در بازه‌های ماهانه به قدرت خرید شما در سامانه‌های معاملاتی اضافه می‌شود.

در صورت تمایل برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله «معرفی جامع طرح حامی کارگزاری مفید» را مطالعه کنید.

صندوق حامی۲

صندوق سرمایه گذاری حامی۲ مفید که به اختصار به آن «صندوق حامی۲» گفته می‌شود، در کنار صندوق حامی یکی دیگر از صندوق‌های با درآمد ثابت و بدون ریسک کارگزاری مفید است. حامی۲ مبتنی بر صدور و ابطال بوده و شما می‌توانید خرید و فروش واحدهای آن را از طریق سایت این صندوق انجام دهید. صندوق حامی۲ بیشتر سرمایه تحت مدیریت خود را در اوراق بهادار کم‌ریسک مانند صکوک و اوراق خزانه سرمایه‌گذاری می‌کند.

نکته: در صورتی‌که در خصوص ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نیاز به راهنمایی دارید، می‌توانید از مطلب «صندوق سرمایه گذاری بدون ریسک» استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: آشنایی با صندوق قابل معامله درآمد ثابت

همچنین برای خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال کارگزاری مفید، می‌توانید با کلیک بر روی لینک زیر، درخواست خود را از طریق مفید اپ ثبت کنید.

تقسیم سود در صندوق‌های با درآمد ثابت

با توجه به اینکه مدیران صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری با درآمد‌ ثابت‌، اغلب در اوراق مشارکت و اوراق اجاره سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در صورتی که در امیدنامه این صندوق‌ها، تقسیم سود اوراق اجاره و مشارکت درج شده باشد، می‌توانند در طول سال هم به‌طور مستمر سودهای نقدی دریافتی را بین واحدهای صندوق تقسیم کنند.

اگر در امیدنامه، تقسیم سودها به سرمایه‌گذاران ذکر نشده باشد، سودهای دریافتی از اوراق مشارکت و اجاره به ارزش دارایی صندوق افزوده خواهد شد و سرمایه‌گذاران در این نوع صندوق‌‌های با درآمد‌ ثابت‌ از رشد بیشتر ارزش دارایی‌هایشان (NAV) منتفع می‌شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین صندوق درآمد ثابت

سوالات متداول