معاملات الگوریتمی چیست؟

امروزه معاملات الگوریتمی در بازارهای مالی پیشرفته دنیا جایگاه ویژه‌ای دارند و بخش قابل توجهی از معاملات بر اساس الگوریتم‌ها و به وسیله کامپیوترها انجام می‌گردد. بر همین اساس، الگوریتم‌های بسیار زیادی در این زمینه طراحی شده است که هر یک هدف خاصی را دنبال می‌کنند. به عنوان مثال، می‌توان بر اساس دانش تحلیل تکنیکال شرایط انجام معامله را تعیین کرد و بر اساس آن، الگوریتم خاصی را طراحی کرد.

در ادامه پس از بررسی مزایای معاملات الگوریتمی، در خصوص انواع الگوریتم‌ها و کارکرد هر یک نیز توضیحاتی ارائه می‌شود.

مزایای معاملات الگوریتمی

از مهم‌ترین مزایای معاملات الگوریتمی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

عدم دخالت عواطف و احساسات انسانی در انجام معاملات

کنترل احساسات در معاملات بازار سرمایه یکی از ملزومات تبدیل شدن به یک معامله‌گر موفق است. در بسیاری از مواقع، غلبه احساسات و هیجانات بر یک معامله‌گر باعث می‌شود که قدرت تصمیم‌گیری خود را از دست داده و تصمیم‌های نادرستی بگیرد. نتیجه این اتفاق چیزی جز انجام معاملات اشتباه و از دست رفتن سرمایه وی نخواهد بود. بنابراین، یکی از بزرگترین مزایای معاملات الگوریتمی عدم دخالت عواطف، احساسات و هیجانات در تصمیم‌گیری‌ها و انجام معاملات تنها بر اساس قواعد از پیش تعیین شده است.

صرفه‌جویی در زمان

معامله‌گران بازار در حالت عادی باید زمان زیادی را صرف رصد کردن بخشی از بازار و پیدا کردن سهام مناسب کنند. این در حالی است که معاملات الگوریتمی و در حالت کلی کامپیوترها را این امکان را فراهم کرده‌اند تا پردازش اطلاعات با سرعتی بسیار بالا و بدون خطا، انجام گرفته و نتیجه آن مشخص شود. 

عدم وجود ریسک ثبت سفارش اشتباه

خطاهای انسانی در ثبت سفارش‌ها و انجام معاملات اشتباه خیلی دور از انتظار نیست. موارد متعددی دیده شده که معامله‌گر در هنگام ثبت سفارش و در تعیین مواردی مثل قیمت یا تعداد سهام یا حتی در تعیین نوع سفارش (خرید یا فروش بودن)، دچار خطا شده است. از آنجا که در معاملات الگوریتمی معمولا تمامی این موارد توسط کامپیوترها تعیین می‌شوند، احتمال بروز چنین خطاهایی تقریبا برابر صفر است.

انواع الگوریتم‌ها در معاملات الگوریتمی

یک الگوریتم اساسا مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها برای انجام یک کار معین است. یک معامله الگوریتمی را نیز به سادگی می‌توان مراحلی برای اجرای سفارش به روشی خاص، تعریف نمود. از همین رو طیف وسیعی از الگوریتم‌ها وجود دارد که هر کدام با مد نظر قرار دادن ترکیبی از انواع متغیرها، اهداف خاصی را دنبال می‌کنند.

در گذشته بیشتر طبقه‌بندی الگوریتم‌ها بر چگونگی اجرای آن‌ها تمرکز داشتند. این در حالی است که یک سرمایه‌گذار بر مبنای مجموعه‌ای از اهداف برای سرمایه‌ گذاری خود تصمیم‌گیری می‌کند. از این جهت، الگوریتم‌ها را می‌توان بر مبنای هدف دسته‌بندی کرد و در سه گروه اصلی زیر جای داد: 

الگوریتم‌های اثر محور (Impact-driven)

این دسته از الگوریتم‌ها به دنبال حداقل کردن اثر کلی بر بازار هستند. به عبارت دیگر تلاش می‌کنند تا اثر معاملات بر قیمت دارایی را کاهش دهند. بنابراین سفارش‌های با حجم بزرگ اغلب به سفارش‌های با حجم کوچک شکسته می‌شوند و سپس در یک دوره زمانی طولانی‌تر در بازار ارسال و معامله می‌شوند. مشهورترین الگوریتم‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند عبارتند از:

الگوریتم‌های هزینه محور (Cost-driven)

این الگوریتم‌ها به دنبال کاهش هزینه کلی معاملات هستند. بنابراین آن‌ها باید اثر بازار، ریسک زمانی و عواملی همچون روند قیمت را در نظر بگیرند. منظور اصلی از هزینه معاملات، تفاوت قیمت تصمیم‌گیری و قیمتی است که معامله در آن انجام می‌شود. در حقیقت، زمانی که مدیر پرتفوی تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرد ممکن است قیمت نهایی معامله با قیمت زمان تصمیم‌گیری متفاوت باشد. بنابراین این الگوریتم‌ها به دنبال بهترین عملکرد و کمترین ریسک قیمت هستند.

مشهورترین الگوریتم‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند عبارتند از:

•  الگوریتم‌های حداقل هزینه اجرا (Implementation Shortfall) 
• الگوریتم‌های کمبود تطبیقی (Adaptive Shortfall)  
• الگوریتم‌های پایان بازار (Market On Close) 

الگوریتم‌های فرصت یاب (opportunistic)

الگوریتم‌های فرصت یاب یا Opportunistic Algorithms به دنبال فرصت‌هایی هستند که در بازار وجود دارد، به صورتی که می‌توانند از نوسانات قیمت بازار سرمایه استفاده کنند.

کارایی آن‌ها بر مبنای شناسایی کردن الگوها و روند‌هایی است که می‌توانند به پیدا کردن فرصت‌های سودآور در بازار کمک کنند. به طور کلی، هدف استفاده از این الگوریتم‌، تحقق سود با استفاده از استراتژی‌های مالی هوشمندانه است که بر اساس داده‌های حقیقی و فرصت‌هایی که بازار ارائه می‌دهد، شکل گرفته‌اند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این الگوریتم‌ها به دنبال کسب منفعت از شرایط مطلوب بازار هستند و اغلب بر مبنای قیمت یا نقدینگی- محور هستند. الگوریتم‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• الگوریتم‌های درون خطی قیمت (Price Inline)
• الگوریتم‌های نقدشونده محور (Liquidity-driven)
• معاملات جفتی (Pair / Spread trading)

دسته‌بندی کلی الگوریتم‌ها در معاملات الگوریتمی

سوالات متداول