آموزش بورس؛ حرفه‌ای و رایگان

بازار بورس، ساختاری سازمان‌یافته برای مبادله اوراق بهادار مانند سهام است که با هدف تأمین مالی شرکت‌ها و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای افراد و نهادها فعالیت می‌کند. بورس به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: بازار اولیه و بازار ثانویه. در بازار اولیه، شرکت‌ها برای اولین بار اوراق بهادار خود را منتشر می‌کنند و سرمایه لازم برای توسعه فعالیت‌های خود را جذب می‌کنند. در مقابل، بازار ثانویه محلی است که سهام‌داران می‌توانند سهام خود را به سایر سرمایه‌گذاران بفروشند یا سهام جدیدی خریداری کنند، بدون آنکه مستقیماً با شرکت اصلی در تعامل باشند.

بازار بورس از شاخص‌های مختلفی برای سنجش وضعیت بازار و عملکرد شرکت‌ها استفاده می‌کند که به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری آگاهانه کمک می‌کند.

چرا آموزش بورس مهم است؟

برای پی بردن به اهمیت آموزش بورس، ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که چرا بورس، یک گزینه مناسب برای سرمایه گذاری است؟ همانطور که می‌دانید در کنار بورس، بازارهای مختلف دیگری مانند ارز، طلا، مسکن و خودرو نیز برای سرمایه گذاری وجود دارد. برای آن که بتوان از میان این بازارها بهترین را انتخاب کرد، باید توجه داشت که یک سرمایه گذاری خوب در مرحله اول باید بازدهی بالاتری در مقایسه با تورم داشته باشد تا بتواند ارزش پول و قدرت خرید را حفظ کند. علاوه بر این، میزان ریسک، نقدشوندگی، سهولت سرمایه گذاری و حداقل سرمایه مورد نیاز نیز از جمله پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب گزینه مناسب برای سرمایه گذاری هستند.

آمار و ارقام نشان می‌دهد که سرمایه‌ گذاری در بورس با در نظر گرفتن تمامی جوانب، در طولانی مدت بهتر از سرمایه گذاری در سایر بازارها است. 

می‌توانید با مطالعه مقاله «بهترین بازار برای سرمایه گذاری کدام است؟»، اطلاعات بیشتری در خصوص مزایای بورس در مقایسه با سایر بازارها کسب کنید.

تاثیر آموزش مباحث بورس بر بهبود عملکرد معاملاتی

سرمایه گذاری در بورس مانند فعالیت در سایر دارایی‌ها، نیازمند داشتن دانش، مهارت و تجربه بالایی است. چرا که در بورس، گزینه‌های سرمایه گذاری مختلف و ابزارهای معاملاتی گوناگونی وجود دارد که شناخت آن‌ها تاثیر مهمی در افزایش احتمال موفقیت شما دارد.

کارگزاری مفید متناسب با اهمیت موضوع آموزش بورس و به منظور حمایت از فعالان بازار سرمایه، سامانه آموزش مفید را راه‌اندازی کرده است. هم‌اکنون در سامانه آموزش مفید بیش از ۱۳۴۰ مقاله آموزش بورس در سطوح مبتدی تا حرفه‌ای، ۲۷ دوره ویدیویی آموزش بورس و آرشیو برنامه‌های زنده کارگزاری مفید در دسترس است. همچنین روزانه ۳ رویداد آموزشی رایگان با موضوعات مختلف برگزار می‌شود تا هیچ سوال شما بدون پاسخ باقی نماند.

نحوه دریافت کد بورسی

پیش از شروع آموزش بورس باید بدانید که برای دریافت کد بورسی، دیگر نیازی به مراجعه حضوری یا پرداخت هزینه نیست. شما می‌توانید همین حالا با طی کردن چند گام ساده و به صورت کاملا آنلاین، کد بورسی خود را دریافت کنید و به خانواده ۱۱ میلیونی بزرگترین کارگزاری کشور بپیوندید.

آموزش بورس: آشنایی با مزایای بورس اوراق بهادار

مزایای بورس اوراق بهادار را می‌توان از دیدگاه اقتصاد کلان، سرمایه گذاران و سرمایه‌پذیران مورد بررسی قرار داد. در ادامه به طور مختصر به مزایای بورس پرداخته می‌شود.

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان و تاثیر بر اقتصاد جامعه

• جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و پراکنده و به‌کارگیری آن برای تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها
• به کارگیری پس‌اندازهای راکد در امر تولید و تامین مالی دولت و موسسات
• کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام و اوراق مشارکت
• ایجاد یک بازار کامل و به کارگیری مطلوب منابع
• افزایش میزان نقدشوندگی ثروت افراد
• ایجاد حس مشارکت عمومی
• توزیع عادلانه ثروت و درآمد از طریق گسترش مالکیت عمومی
• رشد تولید ناخالص ملی، اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌گذاران

• کسب درآمد بدون نیاز به سرمایه اولیه زیاد
• قابلیت نقدشوندگی بالای اوراق بهادار
• بازدهی بالاتر نسبت به سایر بازارها در طولانی مدت (با در نظر گرفتن میزان ریسک)
• حفظ ارزش پول در برابر تورم
• امنیت و شفافیت در سرمایه‌گذاری
•  برخورداری از حمایت قانون و مقررات
• مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری برای اداره شرکت‌ها

مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌پذیران (شرکت‌ها)

• معافیت مالیاتی
• سهولت تامین مالی 
• سهولت نقل و انتقال مالکیت
• نقدشوندگی سهام
• شفافیت اطلاعاتی
• کسب اعتماد عمومی
• افزایش اعتبار داخلی و خارجی
• کاهش هزینه برندینگ

آموزش بورس: آشنایی با ارکان و نهادهای بازار سرمایه

بازار سرمایه ایران از ارکان و نهادهای مشخصی تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها نقش مشخصی دارند. در ادامه با ارکان و نهادهای بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

نهادهای نظارتی و قانون‌گذار

شورای عالی بورس و اوراق بهادار

شورای عالی بورس و اوراق بهادار، بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است. از جمله وظایف این شورا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اتخاذ تدابير لازم برای ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عالیه بر اجرای قانون بازار اوراق بهادار 
• تعيين سياست‌ها و خط مشی بازار اوراق بهادار در قالب سیاست‌های کلی نظام و قوانين و مقررات مربوط
• پيشنهاد آئين نامه‌های لازم برای اجرای قانون بازار اوراق بهادار جهت تصويب هيأت وزيران
• تصويب ابزارهای مالی جدید
• صدور، تعليق و لغو مجوز فعاليت بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، شركت‌های سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسويه وجوه و شركت‌های تامين سرمايه
• نظارت بر فعاليت و رسيدگی به شكايت از سازمان بورس و اوراق بهادار

اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار

• وزير امور اقتصادی و دارايی
• وزير صنعت، معدن و تجارت
• رئيس كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ايران
• رؤسای اتاق بازرگانی و صنايع و معادن ايران و اتاق تعاون
• رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار
• دادستان كل كشور يا معاون وی
• یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها (کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران و موسسه کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت)
• سه نفر خبره مالی منحصرا از بخش خصوصی با مشورت تشكل‌های حرفه‌ای بازار اوراق بهادار به پيشنهاد وزير امور اقتصادی و دارايی و تصويب هيأت وزيران
• يك نفر خبره منحصرا از بخش خصوصی به پيشنهاد وزير ذی‌ربط و تصويب هيأت وزيران برای هر بورس كالايی

ریاست شورای عالی بورس و اوراق بهادار بر عهده وزیر امور اقتصاد و دارایی است. رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز به عنوان دبير شورا ایفای نقش می‌کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار، موسسه عمومی غير دولتی است كه دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل بوده و از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذيرش شركت‌ها در بورس‌ها و ساير درآمدها، اداره می‌شود.

ماموریت سازمان بورس و اوراق بهادار را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• حفظ، تقویت و توسعه بازار سرمایه باثبات، شفاف، منصفانه و کارا از طریق نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مرتبط
• کنترل و مدیریت ریسک فراگیر
• انجام پژوهش‌های توسعه‌ای و کاربردی
• ایجاد زیرساخت‌های مقرراتی و فناوری اطلاعات
• ارتقای جایگاه بین‌المللی
• توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری
• ارتقای سواد مالی

سازمان بورس و اوراق بهادار در واقع نهاد ناظر بازار سرمایه است.

اعضای هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار

هيأت مديره سازمان پنج عضو دارد كه از ميان افراد امين و دارای حسن شهرت و تجربه در رشته مالی، منحصرا از كارشناسان بخش غيردولتی، به پيشنهاد رئيس شورای عالی بورس و اوراق بهادار و با تصويب شورا انتخاب می‌شوند. 

نهادهای زیرساخت و وابسته به سازمان

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه جهت انجام امور مربوط به پیش از معاملات و پس از معاملات بازارهای سهام، کالا و بازارهای خارج از بورس در سال ۱۳۸۴ تشکیل شد. امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه معاملات بر عهده این شرکت قرار دارد.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه از طریق افزایش کارایی پایاپای و تسویه معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش ریسک جعل، سرقت و مفقودی اوراق بهادار، نقش موثری را در کارآمدی اوراق بهادار ایفا می‌کند.

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران

شركت مديريت فناوری بورس تهران، به عنوان یکی از شرکت‌های زیرساخت برای ارايه‌ خدمات به چرخه‌ كامل معاملات الكترونيكی ابزارهای مالی در بازار سرمايه فعاليت می‌كند. مدیریت سیستم معاملات، محاسبه شاخص‌های مختلف بازار و انتشار لحظه‌ای اطلاعات مربوط به معاملات از جمله وظایف مهم این شرکت است. 

شرکت رایان بورس

 شرکت رایان بورس در سال ۱۳۹۰ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و با هدف ارائه راهکارهای نوین در صنعت فناوری اطلاعات به صورت سهامی خاص تأسیس شد. 

سامانه یکپارچه گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات که به سامانه کدال معروف است، توسط شرکت رایان بورس طراحی شده است. هدف از طراحی سامانه کدال، مکانیزه کردن جمع‌آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، است.

شرکت توسعه مدیریت و آموزش بورس

شرکت توسعه مدیریت و آموزش بورس تا پیش از مهرماه ۱۴۰۰، با نام شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس مشغول به فعالیت بوده است. این تغییر نام، بر اساس مأموریت جدید این شرکت که بر ارائه خدمات مدیریت به سازمان بورس و ارکان بازار و فرهنگ‌سازی و آموزش متمرکز شده است، صورت گرفته است.

شرکت توسعه مدیریت و آموزش بورس وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار، در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد. مهم‌ترین هدف شرکت توسعه مدیریت و آموزش بورس، گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی است که در قالب برنامه‌های متعددی پیگیری می‌شود.

بورس‌ها

شرکت بورس اوراق بهادار تهران

بورس اوراق بهادار تهران، بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. این شرکت در قالب فعلی خود به صورت شرکت سهامی عام در سال ۱۳۸۵ تاسیس شد. ماموریت اصلی شرکت بورس اوراق بهادار تهران، ایجاد بازاری منصفانه، کارا و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان با هدف ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان است. 

از مهم‌ترین وظایف بورس اوراق بهادار تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشکیل، سازمان‌دهی و ادارە بورس اوراق بهادار
• پذیرش شرکت‌ها 
• وضع و اجرای ضوابط حرفه‌ای و انضباطی برای اعضای بورس
• تعیین وظایف و مسئولیت‌های اعضا و نظارت بر فعالیت آن‌ها
• نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده
• تهیه، جمع‌آوری، پردازش و انتشار اطلاعات 
• نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته‌شده

معاملات سهام، حق تقدم سهام، اوراق بدهی (انواع اوراق مشارکت، صکوک و …)، اوراق مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار معامله) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس امکان‌پذیر است. 

شرکت فرابورس ایران

شرکت فرابورس ایران در سال ۱۳۸۸ و با هدف ایفای نقش بازار خارج از بورس، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. در واقع فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، اما با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد شد. مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند.

بازارها و تابلوهای معاملاتی فرابورس ایران عبارتند از:

بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار پایه (پایه زرد، پایه نارنجی، پایه قرمز)، بازار شرکت های کوچک و متوسط، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار مشتقات

در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران، صندوق‌های سرمایه گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)، صندوق‌های جسورانه (VC)، اوراق تامین مالی استاندارد، اوراق تامین مالی واجد شرایط خاص، اسناد خزانه اسلامی و اوراق تسهیلات مسکن (تسه) مورد معامله قرار می‌گیرند که بسیاری از این موارد برای نخستین بار توسط فرابورس معرفی شده است. علاوه بر این، فرابورس ایران بستر تامین مالی جمعی را نیز فراهم کرده است.

شرکت بورس کالای ایران

شرکت بورس کالای ایران فعالیت خود را از سال ۱۳۸۶ آغاز کرده است. انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف، سلف استاندارد و ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی، در بورس کالای ایران انجام می‌شود.

بازارهای بورس کالا عبارتند از:

• بازار آتی
• بازار اختیار معامله
• بازار گواهی سپرده کالایی
• بازار صندوق‌های کالایی
• بازار سلف استاندارد
• بازار فیزیکی

زعفران، زیره، برنج، پسته، کشمش و سکه طلا، از جمله مواردی هستند که در بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالا مورد معامله قرار می‌گیرند.

شرکت بورس انرژی ایران

شرکت بورس انرژی‌ ایران در سال ۱۳۹۱  به صورت یک شرکت سهامی عام تاسیس شد. بورس انرژی ایران، بستری برای انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و غیره) و اوراق بهادار مبتنی بر آن‌ها است. 

بورس انرژی دارای چهار بازار فیزیکی، مشتقه، فرعی و سایر اوراق بهادار قابل معامله است. بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی، بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله و بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله شامل گواهی صندوق های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق گواهی ظرفیت است. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بین‌‏المللی هستند.

اکثر فعالین بورس انرژی، اشخاص حقوقی هستند.

نهادهای ارائه دهنده خدمات

شرکت‌های کارگزاری

شرکت‌های کارگزاری، اشخاصی حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه می‌کنند. در واقع کارگزاران، نقش واسط بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کنند.

از جمله خدماتی که شرکت‌های کارگزاری می‌توانند با دریافت مجوزهای مربوطه از سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معاملات انواع اوراق بهادار 
• خدمات مشاوره‌ای
• بازارگردانی اوراق بهادار
• خدمات مالی
• تعهد پذیره نویسی

در حال حاضر در بازار سرمایه ایران ۱۰۸ شرکت کارگزاری مجوز فعالیت دارند که در این بین، کارگزاری مفید، بزرگترین کارگزاری بازار سرمایه ایران محسوب می‌شود.

شرکت‌های تامین سرمایه

شرکت‌های تامین سرمایه در واقع نهادهای مالی تخصصی هستند که وظیفه تامین مالی شرکت‌ها، مدیریت دارایی‌ها و مشاوره سرمایه‌گذاری را برعهده دارند و به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عموم سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کنند.

نقش اصلی شرکت‌های تامین سرمایه این است که با به‌کارگیری ابزارهای مناسب، به شرکت‌هایی که به منابع مالی نیاز دارند کمک کنند تا سرمایه مورد نیاز خود را تأمین نمایند. علاوه بر این، شرکت‌های تامین سرمایه می‌توانند با دریافت مجوزهای مربوطه از سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت‌هایی مانند بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره نویســی، تعهد پذیره نویسی و سایر فعالیت‌های مشابه را نیز انجام دهند.

شرکت‌های سبدگردان

شرکت‌های سبدگردان، در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب سود، به خریدوفروش اوراق بهادار برای سرمایه گذاران می‌پردازند.

سبدگردانی، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که مالکیت آن کاملا متعلق به سرمایه‌گذار بوده و میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خریدوفروش آن‌ها نیز به‌دقت توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود.

شرکت‌های بازارگردان

 شرکت‌های بازار گردان، با داشتن توان مالی و تخصص لازم، مسئولیت حفظ بازاری منظم برای اوراق بهادار را به عهده می‌گیرند. در واقع بازارگردان با خرید و فروش به موقع ورقه بهادار موضوع بازارگردانی، به مقابله با عدم تعادل‌های موقت پرداخته و تلاش می‌کند تا عرضه و تقاضای آن را متعادل سازد.

شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری

شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، به مشتریان حقیقی و حقوقی خود درباره خرید یا فروش اوراق بهادار مشاوره می‌دهند.

توصیه به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار، اظهارنظر راجع به روند قیمت یا عرضه و تقاضای اوراق بهادار در آینده و اظهارنظر راجع به ارزش (قیمت) اوراق بهادار، از جمله خدمات مشاوره‌ای این شرکت‌ها است.

شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی

شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی، اطلاعات مالی مورد نیاز جهت تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری در بورس را جمع‌آوری و پردازش کرده و به شیوه‌های مختلف، در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند.

در واقع سرمایه‌گذارن می‌توانند با استفاده از این اطلاعات پردازش شده، عملکرد بهتری در بورس داشته باشند.

موسسات رتبه‌بندی

موسسات رتبه‌بندی، میزان ریسک اعتباری شرکت‌ها و اوراق بدهی آن‌ها را مشخص کرده و اعلام می کنند. رتبه‌بندی اوراق بدهی شرکت‌ها با توجه به ریسک عدم بازپرداخت یا ورشکستگی آن‌ها انجام می‌شود. 

در واقع این موسسات، راجع به احتمال ایفای به موقع تعهدات شخص حقوقی یا احتمال ایفای به موقع تعهدات ناشی از انتشار اوراق بهادار و یا احتمال ایفای تعهد مالی خاص دیگر در موعد مقرر، اظهار نظر می‌کنند که منجر به اختصاص رتبه اعتباری معین و از پیش تعریف شده به آن‌ها می‌گردد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق سرمایه گذاری، نهادی مالی است که سرمایه‌های خرد و منابع مالی را از عموم افراد جمع‌آوری کرده و با توجه به هدف صندوق، در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار به‌طور حرفه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق‌های سرمایه گذاری بر اساس نوع ممکن است وجوه جمع آوری شده را در انواع اوراق بهادار با درآمد ثابت، سهام و حق تقدم سهام، پروژه ساختمانی، طلا و ….سرمایه گذاری کنند. هر یک از سرمایه‌گذاران نیز به نسبت سرمایه‌گذاری خود در صندوق، در سود یا زیان صندوق شریک هستند.

شرکت سرمایه‌گذاری

شرکت سرمایه‌گذاری، واسطه‌ای برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها است. موضوع اصلی فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌های سرمایه گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در چارچوب قوانین و مقررات است. این شرکت‌ها از نظر حقوقی به دو شکل سهامی خاص و عام تشکیل می‌شوند. 

اگرچه انواع متعددی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری با کارکردهای مختلف وجود دارند اما شرکت‌های فعال در بازار اوراق بهادار به‌طور معمول با هدف مدیریت پرتفوی وارد بازار می‌شوند. این شرکت‌ها با فروش اوراق سرمایه‌گذاری خود به عموم، وجوه به دست آمده را در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند و به نمایندگی از دارندگان اوراق به اداره آن می‌پردازند.

کانون‌ها

کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار

کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، در سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را به عنوان یک تشکل خود انتظام در راستای اجرای وظایف قانونی خود که عمدتا ارائه خدمات به شرکت‌های کارگزاری است، آغاز کرد.

مطابق قانون بازار اوراق بهادار، شروع به فعالیت کارگزاری، کارگزار/معامله‌گری و بازارگردانی به هر شکل و تحت هر عنوان منوط به عضویت در این کانون و رعایت مقررات این قانون و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی آن است.

کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران

کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران، تشکلی خود انتظام است که در اسفند ماه ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرده است. اعضای این کانون، نهادهای مالی مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار شامل: شرکت‌های سرمایه گذاری، انواع صندوق‌های سرمایه گذاری از جمله صندوق بازنشستگی، شرکت‌های هلدینگ، شرکت‌های تامین سرمایه و سایر نهادهای سرمایه گذاری هستند. 

آموزش بورس: آشنایی با سایت‌های پرکاربرد بورسی

در این گام از آموزش بورس، با معروف‌ترین و البته کاربردی‌ترین سایت‌های بورسی آشنا می‌شوید. از طریق هر یک از این سایت‌ها می‌توان به اطلاعات ارزشمندی دسترسی پیدا کرد.

وبسایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران  tsetmc.com

این وبسایت که به آن تابلوی معاملات نیز گفته می‌شود، مرجع رسمی آمار معاملات در بازار سرمایه ایران و یکی از مهم‌ترین وبسایت‌ها در آموزش بورس است. در این وبسایت، علاوه بر اطلاعات مربوط به شاخص‌های بازار سرمایه، اطلاعات متنوع و مهمی درباره هر یک از نمادها وجود دارد. با تجزیه و تحلیل این اطلاعات می‌توانید نسبت به خرید یا فروش یک نماد تصمیم بگیرید. 

بیشتر بخوانید: آشنایی با سایت tsetmc

وبسایت کدال codal.ir

کدال، سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران است. این وبسایت نیز یکی از وبسایت‌های مهمی است که باید در مسیر آموزش بورس به خوبی با آن آشنا شد. همه شرکت‌هایی که نماد آن‌ها در بورس یا فرابورس درج شده است، موظف‌اند گزارش‌های مصوب خود را در این سامانه که متعلق به سازمان بورس است منتشر کنند. صورت‌های مالی شرکت‌ها، آگهی‌های افزایش سرمایه و اطلاعیه‌های تقسیم سود شرکت‌ها از جمله مهمترین اطلاعات موجود در کدال هستند. 

بیشتر بخوانید: کدال چیست و چه کاربردی دارد؟

وبسایت مرکز پردازش اطلاعات مالی fipiran.com

با مراجعه به این وبسایت می‌توانید به اطلاعات مربوط به صندوق‌های سرمایه گذاری و مقایسه آن ها دسترسی پیدا کنید. همچنین اطلاعات مالی مانند سود هر سهم، حاشیه سود خالص و نسبت‌های مهم مالی شرکت‌ها از طریق این وبسایت قابل دسترسی است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با سایت fipiran

وبسایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار csdiran.ir

این وبسایت جهت بررسی امور پس از معامله سهام ایجاد شده است. ثبت معاملات، نگهداری و انتقال اوراق بهادار و تسویه معاملات از جمله اموری است که می‌توان پیگیری آن‌ها را از طریق این وبسایت انجام داد. سامانه ذینفعان بازار سرمایه نیز از زیر مجموعه‌های این وبسایت است.

وبسایت سازمان بورس و اوراق بهادار seo.ir

در این وبسایت می‌توانید با شرکت‌ها و نهادهای مختلف فعال در بازار سرمایه آشنا شده و به اطلاعات تماس هر یک نیز دسترسی پیدا کنید. علاوه بر این، قوانین بازار سرمایه، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بازار که در مسیر آموزش بورس و فعالیت مستقیم در بازار باید آن‌ها را بدانید نیز در این وبسایت منتشر می‌شوند. آمارها و عملکرد مربوط به بازار سرمایه نیز در این سایت قابل دسترسی است.

وبسایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران tse.ir

بازار بورس خود به بازارها و تابلوهای مختلفی تقسیم می‌شود. اطلاعات کلی مربوط به بازار بورس شامل ضوابط و مقررات و اطلاعیه‌های مختلف نمادهای بورسی، در این وبسایت منتشر می‌شوند.

وبسایت شرکت فرابورس ایران  ifb.ir

بازار فرابورس خود به بازارهای مختلفی شامل بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار پایه و غیره تقسیم می‌شود. اطلاعات کلی مربوط به این بازارها شامل ضوابط و مقررات و اطلاعیه‌های مختلف نمادهای فرابورسی، در این وبسایت منتشر می‌شوند.

وبسایت پایگاه خبری بازار سرمایه ایران sena.ir

آخرین اخبار مربوط به بازار سرمایه و شرکت‌های موجود در این بازار و همچنین برخی از اطلاعات اقتصادی، از طریق این وبسایت منتشر می‌شود.

وبسایت بورس کالای ایران ime.co.ir

بورس کالا یکی از بورس‌هایی است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. بورس کالا نیز خود از بازارهای مختلفی شامل بازار آتی، اختیار معامله، گواهی سپرده کالایی و غیره تشکیل شده است که اطلاعات مربوط به آن‌ها در این سایت قابل مشاهده است.

وبسایت بورس انرژی ایران iranex.ir

بورس انرژی یکی از بورس‌هایی است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. بورس انرژی نیز از بازارهای مختلفی شامل بازار فیزیکی (نفت، گاز و سایر حامل‌های انرژی)، بازار عمده فروشی برق و غیره تشکیل شده است که اطلاعات مربوط به آن‌ها در این سایت قابل مشاهده است.

آموزش بورس: آشنایی با ریسک‌های سرمایه گذاری در بورس

مفهوم ریسک

در یک تعریف ساده، ریسک امکان محقق نشدن پیش‌بینی‌ها است. می‌دانیم اطلاعات دقیق، درست، جامع و به روز نقش بسزایی در بهتر شدن پیش‌بینی‌ها دارد. اما در هر صورت ممکن است پیش‌بینی‌ها از واقعیت فاصله داشته باشند و هیچ‌کس نمی‌تواند آینده را پیش‌گویی کند.

اگرچه آموزش بورس و افزایش دانش و آگاهی می‌تواند احتمال موفقیت در بورس را بیشتر کند، اما به هر جهت فعالیت در بازار سرمایه ریسک‌های مربوط به خود را نیز دارد.

در یک دسته‌بندی کلی، انواع ریسک‌های بازار سرمایه را می‌توان به دو نوع ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم کرد.

ریسک سیستماتیک

ریسکی که بر کل بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد، ریسک سیستماتیک نامیده می‌شود. این ریسک با نام‌های «ریسک غیرقابل‌حذف» یا «ریسک بازار» نیز شناخته می‌شود. باید توجه داشت که این نوع ریسک هم غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و هم اجتناب کامل از آن امکان‌پذیر نیست. در واقع کنترل ریسک سیستماتیک در اختیار سرمایه گذار نیست. 

مواردی مانند تغییر نرخ تورم، سیاست‌های کلان اقتصادی، شرایط سیاسی، وضع تحریم‌های جدید، بلای طبیعی و جنگ، از جمله ریسک‌های سیستماتیک حاکم بر بازار سرمایه هستند که می‌توانند سرمایه گذاری‌ها را تحت تاثیر قرار بدهند.

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک نوعی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری است که ناشی از ریسک منحصر بفرد شرکت یا صنعتی است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. مثلا وقتی کارکنان شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، اعتصاب می‌کنند، ریسک غیر سیستماتیک بر قیمت سهام آن تاثیر گذاشته و از ارزش آن می‌کاهد. همچنین بحث تغییرات تعرفه واردات خودرو، تغییرات نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییرات نرخ سوخت سیمانی‌ها و تغییرات نرخ بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها، نمونه‌هایی از ریسک غیر سیستماتیک‌ در صنایع مختلف هستند.

به ریسک غیرسیستماتیک، «ریسک قابل حذف» نیز گفته می‌شود. چرا که این نوع از ریسک را می‌توان از طریق متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری، کاهش داد. 

آموزش بورس: آشنایی با انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس

سرمایه‌گذاری در بورس به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم امکان‌پذیر است.

سرمایه‌گذاری مستقیم

منظور از سرمایه‌گذاری مستقیم این است که سرمایه‌گذار خود شرایط بازار و نمادهای مختلف را تحلیل کرده و بر اساس آن، اقدام به خرید و فروش نماید. در این روش، سرمایه‌گذار باید حداقل به یکی از انواع روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی مسلط باشد و فرصت کافی برای تحلیل و انجام معامله در بازار را نیز داشته باشد.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

سرمایه‌گذاری غیر مستقیم به معنای سپردن سرمایه به نهادهای متخصص است تا آن‌ها به جای سرمایه‌گذار، اقدام به تحلیل بازار و خرید و فروش نمایند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری یا انعقاد قرارداد سبدگردانی با شرکت‌های سبدگران، از جمله راهکارهای سرمایه‌گذاری غیر مستقیم محسوب می‌شوند. اگر فرصت کافی برای یادگیری روش‌های تحلیل بازار یا انجام معامله را ندارید، می‌توانید از روش‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم استفاده کنید.

با چه پولی وارد بورس شویم؟ 

اولین و البته مهم‌ترین نکته در آموزش بورس و ورود به بورس این است که به هیچ وجه با سرمایه اصلی زندگی خود فعالیت در بورس را شروع نکنید! به بیان ساده‌تر، سرمایه‌ای را وارد بورس کنید که اگر با توجه به شرایط بازار و نوسانات قیمت، بخشی از آن کاسته شد، در زندگی با چالش روبرو نشوید. برخی از افراد به قصد کسب سودهای بیش از توقع از بازار بورس، بخشی از دارایی‌های اصلی زندگی خود را فروخته و پول آن را در بورس سرمایه‌گذاری کردند اما به دلیل آشنایی کم با نحوه مدیریت ریسک در بورس، افت سرمایه‌ را تجربه کرده‌اند.

 بنابراین به هیچ وجه توصیه نمی‌شود در بدو ورود بورس و در شرایطی که هنوز با این بازار به خوبی آشنا نیستید، سرمایه اصلی زندگی خود را بفروشید و با پول آن در این بازار، شروع به معامله اوراق بهادار کنید.

توصیه می‌شود برای مدیریت سرمایه خود در بورس از راهنمایی‌های مشاوران سرمایه‌ گذاری استفاده کنید. این افراد با توجه به تجربه‌ و شناختی که نسبت به بازار بورس و سایر بازارهای مالی دارند، می‌توانند شما را در رسیدن به اهدافتان در سرمایه‌گذاری کمک کنند.

اهمیت مدیریت ریسک و تنوع بخشی

مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی از اصول حیاتی در سرمایه‌گذاری و معاملات بورس است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا دارایی‌های خود را از نوسانات شدید بازار در امان نگه دارند. تنوع‌بخشی به معنای توزیع سرمایه در میان چندین نوع دارایی یا سهام مختلف است، تا از وابستگی بیش از حد به عملکرد یک سهم یا بخش خاص جلوگیری شود. با داشتن یک سبد متنوع، سرمایه‌گذار در صورتی که یک دارایی به دلیل شرایط نامطلوب بازار دچار زیان شود، می‌تواند از سوددهی دارایی‌های دیگر بهره‌مند شود. در واقع، تنوع‌بخشی ریسک سیستماتیک سبد سهام را کاهش داده و به پایداری کلی سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. همچنین، ارزیابی تحمل ریسک فردی به سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن میزان ریسکی که می‌تواند بپذیرد، سبد خود را به‌گونه‌ای مدیریت کند که با اهداف و نیازهای مالی شخصی‌اش همخوانی داشته باشد.

حداقل سرمایه مورد نیاز برای فعالیت در بورس چقدر است؟

برای شروع فعالیت در بازار بورس و خرید سهام، به هیچ وجه به سرمایه زیادی نیاز ندارید. در حال حاضر با حداقل ۵۰۰ هزار تومان می‌توانید سهام مورد نظر خود را خریداری کنید. در خصوص عرضه‌های اولیه یا اولین پذیره‌نویسی سهام شرکت‌ها، با توجه به شرایط آن که توسط ناظر بازار اعلام می‌شود، حتی با کمتر از ۵۰۰ هزار تومان نیز می‌توانید اقدام به خرید نمایید.

همچنین مطابق قانون ابلاغ شده توسط سازمان فرابورس که از ۸ بهمن ماه ۱۴۰۱ اجرا شده است، برای تمامی نمادهای بازار پایه، حداقل بایستی با مبلغ ۵ میلیون تومان سهام مورد نظر خود را خریداری کنید.

برای خرید تمامی صندوق‌های قابل معامله کارگزاری مفید نیز (مثل صندوق عیار مفید) با ۱۰۰ هزار تومان می‌توان اقدام به خرید کرد.

بیشتر بخوانید: روش‌های سرمایه‌گذاری با پول کم

آموزش بورس: آشنایی با روش‌های تحلیل بازار

برای تحلیل شرایط بازار و انتخاب سهام ارزنده بازار برای خرید و فروش، روش‌های تحلیلی مختلفی وجود دارد. شاید بتوان گفت مهمترین موضوع در آموزش بورس و فعالیت مستقیم در بازار سرمایه، یادگیری همین روش های تحلیل بازار است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال یا تحلیل نموداری روشی برای تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی قیمت آینده ورقه بهادار با استفاده از نمودارها و داده‌هایی مانند قیمت و حجم معاملات گذشته آن است. تحلیل تکنیکال بر سه فرض اساسی استوار است:

همه چیز در قیمت لحاظ شده است، قیمت‌ها بر اساس روندها حرکت می‌کنند و تاریخ تکرار می‌شود.

هدف تحلیلگر تکنیکال، تجزیه و تحلیل نمودارهای سهم با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف و پیش‌بینی رفتار آینده قیمتی سهم است.

بیشتر بخوانید: آموزش کامل تحلیل تکنیکال

برای یادگیری و آموزش تحلیل تکنیکال در وهله اول باید به خوبی با ابزارها و مفاهیم مربوط به آن آشنا شوید. در ادامه به مهم‌ترین مفاهیم و ابزارهای تکنیکال پرداخته می‌شود.

انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال

نمودارهای قیمتی، تغییرات قیمت یک دارایی را در طول زمان نشان می‌دهند. نمودارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

• نمودار خطی
• نمودار میله‌ای
• نمودار شمعی یا کندل استیک
• نمودار شمعی توخالی یا هالو چارت
• نمودار هیکن آشی

در ادامه به معرفی برخی از این موارد می‌پردازیم.

نمودار خطی

نمودار خطی، ساده‌ترین نوع نمودار قیمت در تحلیل تکنیکال است. نمودار خطی معمولا از اتصال نقاط مربوط به قیمت پایانی یک نماد به یکدیگر ایجاد می‌شود. البته با استفاده از بیشترین قیمت، کمترین قیمت، قیمت باز شدن یا بسته شدن نماد در یک بازه زمانی مشخص نیز می‌توان نمودار خطی آن را رسم کرد.

نمودار میله‌ای

هر میله در نمودار میله‌ای، یک خط عمودی است که از پایین‌ترین قیمت نماد در یک بازه زمانی مشخص شروع شده و تا بالاترین قیمت آن ادامه پیدا می‌کند. قیمت باز شدن نماد در آن بازه زمانی نیز با یک خط کوتاه در سمت چپ و قیمت بسته شدن آن، با یک خط کوتاه دیگر در سمت راست خط عمودی مشخص می‌شود. هر میله نیز با توجه به اینکه قیمت بسته شدن بیشتر از قیمت باز شدن است یا برعکس، معمولا در دو رنگ سبز یا قرمز نمایش داده می‌شود.

نمودار شمعی یا کندل استیک

نمودار شمعی نسبت به نمودار میله‌ای اطلاعات بیشتری را ارائه نمی‌کند اما ساختار آن به شکلی است که روند قیمت را بهتر می‌توان تشخیص داد. رنگ هر کندل نیز مشابه رنگ هر میله و با توجه به قیمت بازشدن و بسته شدن نماد تعیین می‌شود.

نمودار هیکن آشی

برخلاف نمودارهای شمعی که بر اساس قیمت‌های واقعی باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایین‌ترین قیمت‌ها محاسبه می‌شوند. هیکن آشی محاسبات خود را به طور متفاوتی و بر اساس قیمت‌های میانگین انجام می‌دهد و با قیمت بازار متفاوت است. این کار باعث کاهش نوسانات کاذب و نمایش واضح‌تر روندها می‌شود. این نمودار با استفاده از شمع‌های سبز برای روندهای صعودی و قرمز برای روندهای نزولی، به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا روندهای بازار و نقاط احتمالی تغییر روند را شناسایی کنند.

بیشتر بخوانید: انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال

حمایت و مقاومت

حمایت و مقاومت، سطوحی هستند که انتظار می‌رود قیمت سهم نسبت به آن‌ها واکنش نشان دهد. با رسیدن قیمت به سطح حمایتی، معمولا با افزایش تقاضا روبه‌رو هستیم که این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود. به طور مشابه، با کاهش قیمت و رسیدن به سطح مقاومت، معمولا با کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قیمت روبرو می‌شویم.

بیشتر بخوانید: حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

روندها

روند، جهت کلی بازار یا تغییرات قیمت یک دارایی را نشان می‌دهد. روندها به سه نوع صعودی، نزولی و خنثی تقسیم می‌شوند. 

بیشتر بخوانید: خط روند در تحلیل تکنیکال

الگوهای قیمتی

الگوهای قیمتی یا الگوهای نموداری، بخش مهمی از تحلیل تکنیکال هستند. تحلیلگران تکنیکال با استفاده از الگوهای قیمتی، روند آینده سهم را پیش‌بینی کرده و بر اساس آن خرید و فروش می‌کنند. الگوها را می‌توان به دو نوع کلاسیک و هارمونیک تقسیم کرد. الگوهای هارمونیک از تلفیق اشکال هندسی و اعداد فیبوناچی شکل‌ گرفته‌اند و شناسایی این الگو‌ها در مقایسه با الگو‌های کلاسیک، به تمرین بیش‌تری نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: الگوهای هارمونیک

اندیکاتورها

اندیکاتور، شاخصی تکنیکالی است که برای هشدار، پیش‌بینی یا تایید تحلیل استفاده می‌شود.  در واقع، اندیکاتورها‌ با استفاده از داده‌های تغییرات قیمت و حجم، عددی را محاسبه می‌کنند که می‌توان بر اساس آن، شرایط را تفسیر کرد. معامله‌گران می‌توانند با استفاده از سیگنال‌های اندیکاتور‌ها، در مورد زمان و چگونگی باز و بسته کردن یک موقعیت، تصمیم بگیرند. در ادامه به معرفی برخی از اندیکاتورهای پرکاربرد می‌پردازیم.

میانگین متحرک

میانگین متحرک (MA) ابزاری ساده ولی بسیار مهم برای تحلیل تکنیکال است. این اندیکاتور با ایجاد میانگین قیمت‌هایی در طول نمودار، که مداوم به‌روز می‌شود، نمودار قیمتی را هموار می‌کند. میانگین متحرک به معامله‌گران کمک می‌کند تا تحلیل بهتری از روند قیمتی داشته باشند.

اندیکاتور RSI

 RSI مخفف عبارت Relative Strength Index به معنای شاخص قدرت نسبی است. اندیکاتور RSI بین دو عدد صفر و صد نوسان می‌کند و در خصوص روند معاملات و محدوده‌های اشباع خرید و فروش اطلاعاتی را ارائه می‌کند. عدد ۷۰ و بالاتر از آن، نشان‌دهنده محدوده اشباع خرید (خریدهای افراطی) و عدد ۳۰ و کمتر از آن، نشان‌هنده محدوده اشباع فروش (فروش‌های افراطی) است. قرارگیری در محدوده‌های اشباع خرید و فروش می‌تواند علامتی برای تغییر روند قیمتی باشد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با اندیکاتور RSI

اندیکاتور MACD

MACD (مکدی) مخفف عبارت Moving Average Convergence Divergence و به معنای همگرایی و واگرایی میانگین متحرک است. اندیکاتور MACD یکی از اندیکاتورهای پرکاربرد تحلیل تکنیکال است که با استفاده از آن می‌توان قدرت روند، جهت‌گیری روند و شتاب روند قیمت را تشخیص داد. این اندیکاتور از دو خط و یک هیستوگرام (نمودار میله‌ای) تشکیل شده است: خط سیگنال، خط مکدی و نمودار میله‌ای اختلاف این دو خط.

بیشتر بخوانید: آشنایی با اندیکاتور MACD

تحلیل بنیادی

تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال یکی از مباحث مهم آموزش بورس است که سرمایه‌گذاران با یادگیری و استفاده از آن می‌توانند اطلاعات مالی و وضعیت عملکردی یک شرکت را به دقت بررسی کرده و ارزش واقعی آن را برآورد کنند. سپس با مقایسه قیمت فعلی سهام آن شرکت و ارزش واقعی آن، نسبت به خرید یا فروش آن تصمیم می‌گیرند. تفاوت اصلی تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی در این موضوع نهفته است که تحلیلگران تکنیکال صرفا بر مبنای تاریخچه قیمت یک نماد تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند. در حالی که تحلیلگران بنیادی بر اطلاعات مالی و عملکردی منتشر شده شرکت متمرکز هستند.

بیشتر بخوانید: آموزش کامل تحلیل بنیادی

تحلیل بنیادی برای چه افرادی مناسب است؟

تحلیل بنیادی یک شرکت نیاز به صرف زمان و انرژی نسبتا زیادی دارد. چرا که در این روش تمامی گزارش‌ها و اطلاعات آن شرکت بررسی می‌شوند. از این رو معمولاً اشخاصی از روش تحلیل بنیادی استفاده می‌کنند که افق سرمایه گذاری بلند مدت دارند. یعنی اشخاصی که تمایل دارند یک سهم را خریداری کرده و به مدت طولانی مثلا بیش از یکسال نگهداری کنند.

رویکردهای تحلیل بنیادی

دو رویکرد مختلف برای تحلیل بنیادی وجود دارد: رویکرد بالا به پایین و دیگری رویکرد پایین به بالا.

رویکرد بالا پایین در واقع رسیدن از کل به جزء است. در این رویکرد ابتدا اقتصاد کلان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مرحله بعد، نوبت به تحلیل صنایع می‌رسد. در این مرحله، صنعت مناسب برای سرمایه‌گذاری مشخص شود. در انتها نیز از بین شرکت‌های موجود در صنعت برگزیده، شرکت‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و بهترین شرکت از نظر بازدهی و سرمایه‌گذاری تحلیل و انتخاب می‌شود.

رویکرد پایین به بالا دقیقا عکس رویکرد بالا به پایین است. به این ترتیب که ابتدا شرکت بررسی می‌شود، سپس صنعت و اقتصاد کلان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مهمترین مفاهیم تحلیل بنیادی

صورت های مالی

صورت های مالی گزارش‌هایی هستند که جزئیات اطلاعات مالی واحد تجاری را نمایش می‌دهند. ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، از جمله صورت‌های مالی شرکت‌ها هستند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع صورت‌های مالی

نسبت‌های مالی

نسبت‌های مالی، اعداد و ارقامی هستند که با توجه به داده‌های استخراج شده از صورت‌های مالی محاسبه می‌شوند. تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی کمک می‌کند تا درک جامع و صحیحی از عملکرد و وضعیت مالی شرکت‌ها بدست بیاوریم. نسبت‌های مالی به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

 نسبت‌های نقدینگی

نسبت‌های نقدینگی نسبت‌هایی هستند که برای ارزیابی توانایی مالی شرکت در تحقق تعهدات مالی و بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند. نسبت جاری، نسبت آنی و نسبت وجه نقد، از جمله نسبت‌های نقدینگی شرکت‌ها هستند.

نسبت‌های فعالیت

نسبت‌های فعالیت، کارایی یک شرکت در استفاده موثر از منابع خود را نشان می‌دهد و بازدهی عملیات شرکت را ارزیابی می‌کند. دوره وصول مطالبات، دوره پرداخت بدهی‌ها، دوره گردش موجودی کالا و نسبت گردش دارایی از جمله نسبت‌های مالی هستند که در این گروه قرار می‌گیرند.

نسبت‌های سودآوری

هدف نهایی در مدیریت مالی، حداکثر کردن بازده سهامداران است و سود خالص بهترین ابزار برای تعیین عملکرد مدیریت در دستیابی به این هدف است. به همین دلیل نسبت‌های سودآوری برای سهامداران اهمیت بسزایی دارد. حاشیه سود خالص، حاشیه سود عملیاتی، بازده حقوق صاحبان سهام و بازده دارایی‌ها، از جمله نسبت‌های سودآوری شرکت‌ها هستند.

نسبت‌های اهرمی (بدهی)

نسبت‌های اهرمی ریسک سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان بلندمدت یک واحد تجاری را نشان می‌دهد. این نسبت‌ها همچنین اطلاعات مفیدی راجع به توان بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکت در سررسید را فراهم می‌آورند. نسبت بدهی، نسبت پوشش بهره، نسبت مالکانه و  نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه، از جمله نسبت‌های مالی هستند که در این گروه قرار می‌گیرند.

مدل های ارزش گذاری

با استفاده از مدل‌های ارزش‌گذاری می‌توان ارزش ذاتی یک شرکت یا یک دارایی را تخمین زد.

در حالت کلی رویکردهای ارزش گذاری سهام به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

ارزش گذاری بر اساس ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی یا روش ارزش فعلی

– تنزیل سود نقدی (DDM)
– جریان نقدی آزاد شرکت (FCFF)
– جریان نقدی آزاد صاحبان سهام (FCFE)
– درآمد باقی مانده (RI)

ارزش گذاری نسبی یا روش ضرایب قیمت

– ضریب قیمت به سود هر سهم (P/E)
– ضریب قیمت به ارزش دفتری (P/BV)
– ضریب قیمت به فروش (P/S)

بیشتر بخوانید: نگاهی به مدل‌های ارزش گذاری سهام شرکت‌ها

اطلاعات مورد نیاز تحلیل بنیادی از چه منابعی استخراج می‌شود؟

کدال

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، عمده اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل بنیادی از صورت‌های مالی شرکت‌ها استخراج می‌شود. سامانه کدال نیز مرجعی است که می‌توان صورت‌های مالی همه شرکت‌های بازار سرمایه را از آن دریافت کرد.

بورس ویو

سامانه بورس‌ویو، محصولی از کارگزاری مفید و ابزاری حرفه‌ای و جامع برای تحلیل بنیادی است. بورس‌ویو تمامی اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل بنیادی را جمع‌آوری و پردازش کرده و در اختیار تحلیلگران بنیادی قرار می‌دهد.

تابلوخوانی

به دانش تجزیه و تحلیل معاملات یک سهم اصطلاحا تابلوخوانی می‌گویند. تابلوخوانی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با بررسی تابلوی معاملات یک نماد، رفتار سرمایه‌گذاران و تحرکات بازار را تشخیص داده و در خصوص خرید یا فروش آن، بهتر تصمیم‌گیری کنند.

بیشتر بخوانید: آموزش کامل تابلوخوانی

کدام یک از روش‌های تحلیل بهتر است؟

هیچ یک از روش‌های تحلیل بورس، روشی جامع و بدون نقص نیست. در تحلیل تکنیکال اطلاعات وضعیت مالی، مدیریت، برنامه‌های آتی شرکت و … مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. تحلیل بنیادی نیاز به دانش بالایی دارد و زمان زیادی را از تحلیلگر می‌گیرد. تابلوخوانی نیز توجه زیادی به روندهای گذشته یک سهم نداشته و همچنین به بررسی اطلاعات بنیادی شرکت نمی‌پردازد.

از این رو اگر قصد آموزش بورس را دارید، بهتر است برای افزایش احتمال موفقیت، صرفا به یک روش برای تحلیل بسنده نکرده و سایر روش‌ها را نیز بیاموزید. این کار باعث می‌شود از مزایای همه روش‌ها بهره‌مند شوید. بی شک یادگیری همه روش‌های تحلیل بورس و استفاده از آن‌ها، زمان و انرژی زیادی را از شما خواهد گرفت. لذا اگر فرصت کافی برای انجام چنین کاری را ندارید، صندوق های سرمایه گذاری بهترین انتخاب شما برای فعالیت در بورس است. 

آموزش بورس: آشنایی با اوراق بهادار قابل معامله در بازار سرمایه

در گام بعدی آموزش بورس، باید بدانید که چه نوع اوراق بهاداری در بازار معامله می‌شوند. مهم‌ترین انواع اوراق بهادار قابل معامله در بازار سرمایه عبارتند از:

• سهام
• حق تقدم سهام
• قراردادهای اختیار معامله سهام
• قراردادهای آتی کالا (زعفران،  زیره، پسته، صندوق طلا، نقره)
• قراردادهای اختیار معامله کالا (زعفران، سکه طلا)
• گواهی سپرده کالایی (سکه، زعفران، زیره، پسته، برنج، سیمان)
• صندوق‌های کالایی (طلا، زعفران)
• واحدهای صندوق‌های قابل معامله ETF (درآمد ثابت، مختلط، سهامی، شاخصی، طلا)

البته ذکر این این نکته ضروری است که برای معامله قراردادهای مشتقه (آتی و اختیار معامله) کالایی، باید علاوه بر دریافت کد بورسی، کد معاملاتی آتی را نیز دریافت کنید.

آشنایی با وضعیت‌های مختلف نمادها

آشنایی با وضعیت‌های مختلف نمادها، یکی دیگر از موضوعات مهم آموزش بورس است. نمادهای معاملاتی بازار سرمایه از نظر امکان‌پذیر بودن ثبت سفارش و انجام معامله، وضعیت‌های مختلفی را تجربه می‌کنند.

به طور خلاصه، ویژگی هر یک از وضعیت‌های مختلف در جدول زیر قابل مشاهده است:

آشنایی با ساختار جلسه معاملاتی و زمان معاملات 

معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار، در روزها و ساعت‌های مشخصی انجام می‌شود. به هر یک از این روزها، جلسه معاملاتی گفته می‌شود.

هر جلسه معاملاتی از دو بخش تشکیل می‌شود: پیش‌گشایش و معاملات پیوسته (یا ناپیوسته).

پیش گشایش

پیش‌گشایش در حالت کلی به وضعیتی گفته می‌شود که فعالین بازار سرمایه می‌توانند برای اوراق بهادار مورد نظر خود سفارش خرید یا فروش ثبت، حذف یا ویرایش کنند اما معامله‌ای انجام نمی‌شود. از ساعت ۰۸:۵۵ الی ۰۹:۰۰ امکان ویرایش و حذف سفارش فراهم نیست. هدف از پیش‌گشایش، کشف قیمت بازگشایی ورقه بهادار در آغاز هر جلسه معاملاتی است.

معاملات پیوسته (یا ناپیوسته)

پس از پیش‌گشایش، نوبت به انجام معاملات اوراق بهادار می‌رسد. منظور از معاملات پیوسته، وضعیتی است که امکان ثبت سفارش جدید، ویرایش یا حذف سفارش‌های انجام نشده وجود دارد و به محض برقراری شرایط انجام معامله، معامله نیز انجام می‌شود. منظور از معاملات ناپیوسته نیز وضعیتی است که پس از پایان پیش‌گشایش، با توجه به سفارش‌های ثبت شده کشف قیمت انجام شده و بر اساس آن، در یک قیمت مشخص معاملات صورت می‌گیرد و جلسه معاملاتی به پایان می‌رسد.

در این بخش از مقاله آموزش بورس می‌توانید ساعت معاملات مهم‌ترین اوراق بهادار قابل معامله در بازار را به طور خلاصه در جدول زیر مشاهده کنید: (آبان ۱۴۰۲)

بیشتر بخوانید: کارمزد معاملات انواع اوراق بهادار

آموزش بورس: آشنایی با نحوه خرید و فروش در بازار بورس

خرید و فروش اوراق بهادار در بازار سرمایه تنها به واسطه کارگزاران رسمی بورس امکان‌پذیر است. بنابراین اگرچه کارگزاری‌ها خدمات متنوعی به مشتریان خود ارائه می‌کنند، در میان این خدمات، سامانه‌ها و ابزارهای معاملاتی کارگزاری‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه این مقاله به معرفی سامانه‌های معاملاتی آنلاین کارگزاری مفید پرداخته می‌شود.

ایزی تریدر

ایزی تریدر، سامانه معاملاتی اختصاصی کارگزاری مفید و یکی از برترین سامانه‌های معاملات آنلاین سهام در بورس ایران است. ایزی تریدر به‌گونه‌ای طراحی شده که هم امکانات پیشرفته‌ای را در اختیار فعالان حرفه‌ای بورس قرار می‌دهد و هم افراد مبتدی می‌توانند به‌سادگی از آن استفاده کنند. این سامانه در دو نسخه دسکتاپ و موبایل طراحی شده و در دسترس مشتریان کارگزاری مفید قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: ایزی تریدر چیست؟

آیا بدون صرف زمان برای آموزش بورس نیز می‌توان در بورس سرمایه‌گذاری کرد؟

همانطور که متوجه شدید، آموزش بورس، آشنایی با قوانین و مقررات بورس و یادگیری روش‌های تحلیل بازار و انجام معامله، یک فعالیت زمان‌بر است. اگر فرصت کافی برای یادگیری بورس و معامله در آن را ندارید، نگران نباشید. شما می‌توانید از طریق سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری یا انعقاد قرارداد سبدگردانی، از فرصت‌های کسب سود در بازار بورس استفاده کنید.

آموزش بورس: آشنایی با صندوق سرمایه گذاری

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

به کارگیری روش‌های مختلف تحلیل بازار و شناسایی سهام ارزنده بازار و خرید و فروش آن‌‌ها، تنها راه سرمایه گذاری در بورس نیست. صندوق سرمایه گذاری، از روش‌هایی است که امکان سرمایه گذاری در بورس را بدون صرف زمان برای آموزش بورس فراهم می‌کند.

صندوق سرمایه گذاری، نهادی مالی است که سرمایه‌های خرد و منابع مالی را از عموم افراد جمع‌آوری کرده و با توجه به هدف صندوق، در ترکیب متنوعی از اوراق بهادار به‌طور حرفه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کند. 

بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با صندوق های سرمایه گذاری

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر شیوه سرمایه‌گذاری

از نظر چگونگی سرمایه گذاری، صندوق های سرمایه گذاری به دو نوع قابل معامله (ETF) و مبتنی بر صدور و ابطال تقسیم می‌شوند.

صندوق قابل معامله (ETF)

صندوق ETF، صندوقی است که خرید و فروش واحدهای آن از طریق سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها امکان پذیر است. هر یک از صندوق‌های ETF، نماد معاملاتی مشخصی دارند که می‌توان با جستجوی آن‌ها در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها، شبیه به خرید و فروش سهام، اقدام به خرید و فروش واحدهای آن‌‌ها نمود.

صندوق مبتنی بر صدور و ابطال

سرمایه گذاری در هر یک از صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، از طریق مراجعه حضوری به شعب آن صندوق یا در بسیاری از موارد، از طریق درگاه اینترنتی رسمی آن صندوق امکان‌پذیر است.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی‌ها

صندوق های سرمایه گذاری بر اساس نوع فعالیت، ترکیب دارایی‌ها و در نتیجه میزان ریسک و بازده به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری، صندوق‌های با درآمد ثابت، مختلط، سهامی و مبتنی بر سکه طلا، پرمخاطب‌ترین صندوق‌های بورس هستند. در ادامه به معرفی پرمخاطب‌ترین صندوق های سرمایه گذاری پرداخته می‌شود.

صندوق سهامی

عمده دارایی صندوق های سهامی، در سهام شرکت‌های مختلف سرمایه گذاری می‌شود. از همین رو سرمایه گذاری در این صندوق ها برای افرادی مناسب است که سطح ریسک‌پذیری بالایی دارند. لازم به ذکر است که بازدهی صندوق های سهامی بیش از هر چیز دیگری از شرایط کلی بازار سرمایه تاثیر می‌پذیرد.

صندوق با درآمد ثابت

عمده دارایی صندوق های با درآمد ثابت، در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. بنابراین، بازدهی این صندوق ها تقریبا ثابت است. سرمایه گذاری در این صندوق ها نیز گزینه مناسبی برای افراد با سطح ریسک پذیری پایین است.

صندوق مختلط

حدود نیمی از دارایی این صندوق ها در اوراق با درآمد ثابت و نیمی دیگر در سهام شرکت‌های مختلف سرمایه گذاری می‌شود. بنابراین ریسک و بازدهی صندوق های مختلط، بین صندوق های با درآمد ثابت و سهامی قرار می‌گیرد.

صندوق تضمین اصل سرمایه

صندوق ‌های تضمین اصل سرمایه تحت هر شرایطی اصل سرمایه در را پس از مدت‌زمان مشخصی در بازار بورس ضمانت می‌کنند. از لحاظ ترکیب دارایی این صندوق‌ها با صندوق‌های مختلط تقریبا شباهت دارند اما صندوق تضمین دارای انعطاف‌پذیری بالاتر و ریسک کم‌تری هستند.

صندوق مبتنی بر سکه طلا

عمده دارایی این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه‌طلا که در بازار سرمایه معامله می‌شوند، تخصیص پیدا می‌کند. بازدهی صندوق‌های مبتنی بر سکه طلا تقریبا مشابه بازدهی سکه طلا بوده و ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها بالاست.

صندوق شاخصی

صندوق‌های شاخصی با هدف پیروی از یک شاخص مبنا و کسب بازدهی مشابه با بازدهی آن شاخص، ایجاد می‌شوند. این شاخص می‌تواند شاخص کل بورس یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سرمایه باشد. در حقیقت پرتفوی این صندوق ها به گونه‌ای تشکیل می‌شود که بتواند نوساناتی مشابه با نوسانات شاخص مبنا داشته باشد.

صندوق بخشی

صندوق سرمایه گذاری بخشی (Sector Funds)  یکی از انواع صندوق‌های مشترک یا قابل معامله است که در یک صنعت خاص یا بخش خاصی از اقتصاد سرمایه‌گذاری می‌کند. این نوع از صندوق‌ها می‌توانند در همه صنایع از جمله فلزات اساسی، پتروشیمی، تکنولوژی، غذایی، املاک و … سرمایه‌گذاری کنند.

صندوق بازنشستگی تکمیلی آتیه مفید

صندوق بازنشستگی تکمیلی، یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که به منظور تامین آتیه مالی افراد در دوران بازنشستگی طراحی شده است. هدف اصلی این صندوق، فراهم آوردن یک اندوخته مالی مناسب برای دوران پس از اشتغال افراد است که از طریق سرمایه‌گذاری منظم و حرفه‌ای به دست می‌آید.

صندوق بازنشستگی تکمیلی آتیه مفید، ترکیب متنوعی از دارایی‌ها را در پرتفوی خود دارد. به طور مشخص، این صندوق حداقل ۷۰ درصد از کل سبد دارایی‌اش را به سهام و حق تقدم سهام اختصاص می‌دهد. همچنین، حداکثر ۲۰ درصد از دارایی‌های آن را به گواهی سپرده کالایی مبتنی بر طلا و حداکثر ۲۵ درصد را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهد.

بیشتر بخوانید: بهترین صندوق سرمایه گذاری

اصطلاحات صندوق‌های سرمایه گذاری

یونیت (واحد)

به کوچکترین جزء یک صندوق سرمایه‌ گذاری، یونیت یا واحد سرمایه گذاری گفته می‌شود.

ارزش خالص دارایی هر واحد (NAV)

اگر بدهی‌های هر صندوق که عموما شامل بدهی بابت خرید سهام به کارگزاری‌ها و بدهی به ارکان صندوق می‌شود را از ارزش دارایی‌های آن کم کنیم، ارزش خالص دارایی صندوق بدست می‌آید. با تقسیم ارزش خالص دارایی صندوق بر تعداد واحدهای سرمایه گذاری صندوق نزد سرمایه گذاران، ارزش خالص دارایی هر واحد صندوق به دست می‌آید.

قیمت صدور هر واحد

قیمت صدور، هزینه‌ای است که هر سرمایه گذار باید برای خرید هر واحد از یک صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال بپردازد. با توجه به وجود هزینه‌های مربوط به کارمزد خرید اوراق بهادار که صندوق هنگام معاملات خود می‌پردازد، قیمت صدور هر واحد اندکی بیشتر از ارزش خالص هر واحد است.

قیمت ابطال هر واحد

قیمت ابطال، مبلغی است که به ازای فروش هر واحد از یک صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال به سرمایه گذار پرداخت می‌شود. با توجه به وجود هزینه‌های مربوط به کارمزد فروش اوراق بهادار که صندوق هنگام معاملات خود می‌پردازد، قیمت ابطال هر واحد اندکی کمتر از ارزش خالص هر واحد است.

ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری

برای تشکیل و اداره یک صندوق سرمایه گذاری، چند رکن و نهاد مهم در اساسنامه آن پیش‌بینی شده است تا این ارکان، شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مطلوب صندوق سرمایه‌گذاری را فراهم کنند. ارکان یک صندوق سرمایه گذاری عبارتند از:

• مجمع صندوق
• مدیر صندوق
• متولی صندوق
• ضامن نقدشوندگی
• بازارگردان
• حسابرس
• کارگزار صندوق

بیشتر بخوانید: آشنایی با ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری

با چه مقدار پول می‌توان در صندوق ها سرمایه گذاری کرد؟

حداقل مبلغ مورد نیاز برای سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله (ETF) به اندازه حداقل ارزش سفارش خریدی است که می‌توان از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین کارگزاری‌ها ارسال کرد. در حال حاضر، با حداقل ۱۰۰ هزار تومان می‌توانید در صندوق‌های قابل معامله سرمایه گذاری کنید.

حداقل مبلغ مورد نیاز برای صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال نیز معمولا به اندازه خرید یک واحد از این صندوق ها است. 

در حال حاضر تنها با چند صد هزار تومان می‌توانید در هر یک از صندوق های کارگزاری مفید که تمایل دارید سرمایه گذاری کنید.

بیشتر بخوانید: صندوق های سرمایه گذاری مفید در یک نگاه

آموزش بورس: آشنایی با اصطلاحات مالی و مفاهیم پایه‌ای

برای یادگیری هر دانشی، لازم است با اصطلاحات و زبان تخصصی آن حوزه آشنا شد. بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست. می‌توانید با مراجعه به بخش فرهنگ لغت سامانه آموزش مفید با تمامی اصطلاحات بورسی آشنا شوید.

مهم‌ترین مفاهیم و اصطلاحات

اصطلاحات و مفاهیم زیر، اهمیت بیشتری دارند و توصیه می‌شود ابتدا با این موارد آشنا شوید:

جمع بندی

اگر قصد آموزش بورس را دارید و به دنبال مرجعی برای آموزش رایگان بورس هستید، این وبسایت یعنی وبسایت «آموزش مفید» هر آنچه نیاز دارید را به صورت رایگان در دسترس شما قرار می‌دهد. خدمات آموزشی سامانه آموزش کارگزاری مفید در قالب‌های گوناگونی ارائه می‌شوند که عبارتند از:

•  بیش از ۱۳۴۰ محتوای متنی آموزشی
•  ۲۷ دوره ویدیویی
• کلاس‌های آموزشی روزانه آنلاین
• آرشیو برنامه‌های زنده کارگزاری مفید

اما اگر زمان کافی برای یادگیری بورس و معامله در آن را ندارید، به راحتی می‌توانید در صندوق های سرمایه گذاری کارگزاری مفید سرمایه گذاری کرده و از فرصت‌های بازار بورس استفاده کنید. 

سوالات متداول