۱۰ نکته برای تشکیل بهترین سبد سهام

سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار ریزه‌کاری‌های متعددی دارد که اگر آن‌ها را یاد بگیرید؛ جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه برایتان دوچندان خواهد شد. هر فردی وارد دنیای بورس می‌شود می‌خواهد تکنیک‌های سرمایه‌گذاری و خرید سهام شرکت‌های پربازده بورسی را شناسایی و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کند؛ اما چطور می‌توان حساب‌شده و دقیق در بازار سرمایه قدم برداشت و بهترین سبد سهام را تشکیل داد؟ در پاسخ باید بگوییم تشکیل بهترین سبد سهام روش‌های علمی و تجربی متعددی دارد که در ادامه ۱۰ مورد از آن‌ها با هم مرور می‌کنیم.

۱- سرمایه‌گذاری در تک سهم را فراموش کنید و سبد سهام خود را متنوع کنید

نخستین و ساده‌ترین اصل سرمایه‌گذاری، تقسیم دارایی‌ها یا تشکیل سبدی از دارایی‌های متنوع است. تقسیم دارایی باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری به‌طور محسوسی کاهش یابد. هر چه سبد دارایی‌هایتان متنوع‌تر باشد، سرمایه‌گذاری مطلوب‌تری خواهید داشت. البته این موضوع بدان معنا نیست که دارایی‌هایتان را آن‌قدر خرد کنید که کنترل سهم‌های مختلف را از دست بدهید! بلکه باید از قاعده‌ای منطقی پیروی کنید. توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به‌جای تک سهم شدن، نخستین گام عینیت بخشیدن به اصل تشکیل سبد سهام است.

لازم است بدانید با سرمایه‌گذاری در سهام چندین شرکت – که به‌دقت و برای ایجاد توازن از بین انواع گوناگونی از بخش‌ها و شرکت‌ها انتخاب شده‌اند- کنترل بیشتری روی ریسک سرمایه‌گذاری خواهیم داشت. نکته‌ اصلی سبد سهام این است که اگر سهام یکی از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، افت قیمت داشت، آن افت با افزایش در قیمت سایر سهم‌های سبدتان جبران شود.

۲- حواستان به شاخص بورس باشد

اگر جزء آن دسته افرادی هستید که سرمایه‌گذاری مستقیم را به‌جای سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری انتخاب کرده‌اید، باید حواستان به نکات زیادی باشد که ریسک فعالیت‌هایتان را کاهش داده و درعین‌حال بازدهی مطلوبی هم به دست آورید. یکی از نکات مهم برای تشکیل سبد سهام و انتخاب سهم‌های پربازده، توجه به شاخص بورس است.

به سایت tsetmc که مراجعه کنید، تمام شاخص‌های بازار بورس را می‌توانید مشاهده کنید؛‌ اما برای تحلیل سریع و آسان این اطلاعات، کافی است به دو متغیر مهم شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بیشتر توجه داشته باشید. شاخص کل بیانگر تغییرات ارزش همه سهام شرکت‌های بزرگ و کوچک است که اندازه شرکت‌ها نیز در آن تأثیرگذار است؛ به‌همین دلیل شرکت‌های با ارزش بازار بزرگ‌تر و سرمایه بیشتر بر تغییرات شاخص مذکور بیشتر تأثیرگذار هستند.

افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ دارند، بهتر است با دقت بیشتری به تغییرات شاخص کل توجه کنند؛ اما درباره «شاخص کل هم‌وزن» هم همان‌طور که می‌دانید مربوط به تغییرات همه شرکت‌های بورسی است، با این تفاوت که نسبت به شاخص کل، اندازه همه شرکت‌ها به‌صورت مساوی دیده شده است. در این شاخص فارغ از اینکه شرکتی بزرگ یا کوچک است، درصد تغییرات ارزش سهام تمام شرکت‌ها به‌طور یکسان در شاخص مذکور تأثیر می‌گذارد. بدیهی است که در زمانی که شاخص کل هم‌وزن مثبت باشد، ولی شاخص کل منفی باشد، درمیابیم شرکت‌های بزرگ منفی هستند و در مقابل تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک مثبت هستند. با توجه به توضیحاتی که خواندید، ضروری است شاخص بورس و شرکت‌های تأثیرگذار بر آن را کنترل کنید و زمانی که زمزمه‌های حبابی شدن بازار به گوش رسید، در تصمیمات خود دقت کنید.

۳- حواستان به بازارهای جهانی باشد

برخی تصور می‌کنند آنچه در بازارهای جهانی اتفاق می‌افتد، تاثیر چندانی بر رویدادهای اقتصادی داخل کشور ندارد، در حالی که باید گفت این برداشت چندان درست نیست. ارتباط بین بازارهای جهانی و اقتصاد داخلی وجود دارد و تغییرات در بازارهای جهانی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای در اقتصاد داخلی ایجاد کند.

یک نمونه ساده‌ تاثیر بازارهای مختلف بر یکدیگر،‌ بازار فلزات است. اگر مشاهده کردید ارزش فلزات رنگین در بازارهای جهانی در حال کاهش است، باید منتظر تأثیر آن بر قیمت فلزات رنگین داخل کشور هم باشید یا اگر برفرض به‌دلیل یک حادثه طبیعی تولید یک صنعت خاص دچار مشکل شود، قطعاً بر بازار داخلی آن صنعت در کشورمان هم تأثیر مثبت یا منفی خواهد داشت؛ بنابراین در هنگام تشکیل سبد سهام، حواستان به اخبار و رویدادهای جهانی به‌ویژه در حوزه‌ای که سرمایه‌گذاری عمده انجام داده‌اید،‌ باشد.

۴- سهام صنایع پربازده را شناسایی کنید و در سبد سهام خود قرار دهید

کارشناسان بورسی معتقدند تنها با انتخاب گزیده‌ای از سهام شرکت‌های مختلف، ریسک سرمایه‌گذاری کاهش نخواهد یافت. در واقع بجز تشکیل سبد سهام و متنوع‌سازی دارایی‌هایتان، باید به صنعتی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید هم توجه داشته باشید. اگر برفرض تمام سبد سهام خود را از شرکت‌های فلزی انتخاب کرده‌‌اید، لازم است خیلی فوری استراتژی جامع‌تری برای سرمایه‌گذاری‌تان در نظر بگیرید! به این دلیل که اگر اتفاقی برای شرکت‌های فعال در حوزه صنایع فلزی بیفتد یا سیاست جدیدی اتخاذ شود که به ضرر این صنعت باشد و درعین‌حال تمام سهم‌های شما هم در این صنعت باشد، قطعاً ریسک بالایی در انتظارتان خواهد بود؛‌ اما اگر سهم شرکت‌های فلزی را در کنار سهم شرکت‌های پتروشیمی و صنایع مخابراتی تهیه کرده باشید، ریسک فعالیت‌های اقتصادی‌تان هم به‌طور چشم‌گیری کاهش خواهد یافت.

به همین دلیل است که توصیه می‌شود گزیده‌ای از صنایع پربازده را برای تشکیل سبد سهام خود انتخاب کنید. در این صورت اگر اتفاق خاصی برای یک صنعت بیفتد، تمام تخم‌مرغ‌هایتان را در سبد یک صنعت خاص نچیده‌اید.

بهتر است چند صنعت برتر را شناسایی و از میان آن‌ها، شرکت‌های مطلوب‌تر را انتخاب کنید تا ریسک سرمایه‌گذاری‌تان تا حد امکان کاهش یابد. فراموش نکنید خرد کردن بیش حد سرمایه هم کار چندان درستی نیست، چراکه ریسک مدیریت آن را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: ۱۲ توصیه مهم به معامله گران بورس در مورد سرمایه‌گذاری

۵- سهام چه شرکتی را انتخاب کنیم؟

اینکه سهام چه شرکتی را انتخاب کنید، پاسخ چندان ساده‌ای ندارد؛ چراکه باید عوامل متعددی را مدنظر داشته باشید. به‌طورکلی می‌توان گفت اگر روش‌های تحلیل بازار سرمایه با تکیه‌ بر تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی را دنبال کنید تا حد زیادی ادامه راه برایتان روشن خواهد بود؛‌ اما اگر هیچ‌کدام از ابزارهای تحلیلی مذکور را نمی‌شناسید، نیازی نیست نگران باشید، چراکه راه‌کار دیگری هم وجود دارد.

برای افرادی که زمان کافی یا تخصص لازم را ندارند، بهتر است از بسته‌هایی نظیر «سبد سهام پیشنهادی» بهره ببرند. در چنین بسته‌هایی تحلیلگران حرفه‌ای بورس پیشنهادهای مناسب خرید سهم‌های مختلف را در اختیارتان می‌گذارند. اگر طبق همین پیشنهادات عمل کنید،‌ شانس بیشتری برای کسب بازدهی مناسب خواهید داشت. تجربه استفاده از «سبد سهام پیشنهادی» توسط سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد کسانی که از چنین توصیه‌هایی بهره برده‌اند، عملکرد چشم‌گیر و حتی بالاتر از بازدهی شاخص کل بورس را کسب کرده‌اند.

۶- صندوق‌‌های قابل معامله را در سبد سهام خود فراموش نکنید!

در کنار سبدی از سهام شرکت‌های برتر، می‌توانید نسبت به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های قابل‌معامله یا همان ETFها هم اقدام کنید. صندوق‌های ETF نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که از دارایی‌های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق‌های ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. با خرید واحدهایETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار سود کسب کند. لازم است بدانید صندوق‌های قابل معامله گستره‌ای‌ پهناور از طبقات دارایی مختلف را پوشش می‌دهند که می‌توانند ابزاری مناسب برای به نتیجه رسیدن سبد اوراق بهادار شما باشد.

۷- حواستان به تحلیل‌های سیاسی و اقتصادی باشد

هر روز اخبار رسانه‌های تأثیرگذار را رصد کنید. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری، لازم است در جریان اخبار مهم و رویدادهای جاری قرار داشته باشید. بیشتر افرادی که در سرمایه‌گذاری موفق هستند، قبل از هرگونه اقدام یا تغییر استراتژی، نگاهی به آخرین رویکردهای سیاسی و اقتصادی داخل و خارج از کشور می‌اندازند. قیمت‌های جهانی کالاها و نفت، قیمت جهانی طلا، برابری ارزها و سایر مفاهیم اقتصاد کلان مانند نرخ تورم، رشد، تولید ناخالص داخلی از جمله مواردی هستند که باید نسبت به آن‌ها حساس باشید.

۸- مراقب شایعات و شایعه‌سازها باشید

اشاره کردیم توجه به اخبار رسانه‌های معتبر برای خرید یا فروش سهم و انتخاب سهام شرکت‌های ارزنده بسیار مهم است؛ اما در عین‌حال نباید حین توجه به اخبار رسانه‌ها در دام شایعات و پیام‌های غیرواقعی بیافتید. گاهی مشاهده می‌شود برخی افراد تأثیرگذار در بازار، پس از خرید سهام یک شرکت خاص، اقدام به خبرسازی و شایعه‌پراکنی برای آن می‌کنند تا اصطلاحاً بازار را مطابق میل خود حرکت دهند، در چنین مواقعی تیزبینی و تکیه‌بر اخبار رسانه‌های معتبر اهمیت و سایر ابزارهای تحلیل بازار سرمایه اهمیت دوچندانی می‌یابد.

۹- متعصبانه به سهام شرکت‌ها نگاه نکنید

اینکه سهام یک شرکتی در چند سال اخیر همیشه سودآور بوده، دلیل کافی و مناسبی برای ادامه سودآوری آن در آینده نیست. گاهی دیده می‌شود برخی افراد با تکیه‌بر اینکه سهام شرکتی در سال‌های اخیر غالباً سودآور بوده، بدون توجه به سایر روش‌های تحلیل‌ علمی، حجم زیادی از سهام شرکت‌ مذکور را خریداری می‌کنند، درحالی‌که ممکن است تحلیل‌ها و بررسی‌های کارشناسی برخلاف برداشت سرمایه‌گذار، به خرید مجدد سهام شرکت مذکور توصیه نکند. گروه دیگری از معامله‌گران نیز صرفا با توجه به اینکه از گذشته یک شرکت خاص را می‌شناخته‌اند، در اغلب موارد خرید سهام آن شرکت‌ را جزء گزینه‌های اصلی‌شان قرار می‌دهند، در حالی‌که شناخت سطحی یک شرکت دلیل مناسبی برای سودآور بودن سهام آن نیست. بنابراین همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، برای تشکیل بهترین سبد سهام باید به فاکتورهای متعددی توجه کنید تا هم ریسک کمتر و هم بازدهی مناسب‌تری را کسب کنید.

۱۰- اشتباهات را پذیرفته و آن‌ها اصلاح کنید

در بازار سرمایه بهتر است منطقی و دور از هرگونه برخورد احساسی عمل کنیم. اگر سهمی را به هر دلیلی خریدید و اوضاع آن‌طور که می‌خواستید پیش نرفت، بهتر است آن را بفروشید. در واقع جلوی ضرر را از هر جا بگیرید، منفعت است! قرار نیست همیشه تحلیل‌های شما درست از آب درآیند. اگر می‌خواهید یک‌قدم حساب ‌شده بردارید،‌ در مرحله اول باید اشتباه‌تان را پذیرفته و در مرحله بعدی تصمیم منطقی‌تری را برای اصلاح آن اتخاذ کنید.

به عنوان مثال یک سرمایه‌گذار تصمیم به خرید سهام شرکتی کرده‌است، اما پس از مدتی متوجه می‌شود که اخبار و شرایط بازار تغییر کرده و سهم او به دلیل عوامل خاصی دچار افت ارزش شده است. در این شرایط یکی از بهترین انتخاب‌های او استفاده از منطق و تصمیمات هوشمندانه به جای برخوردهای احساسی و امیدواری به بازگشت سهم به قیمت اولیه است. فرد با پذیرفتن این موضوع، به دنبال تصمیمات مناسب برای مدیریت ریسک خود است.

بیشتر بخوانید: چرا باید از حرکت گله ای (herd behavior) اجتناب کنیم؟

سوالات متداول